شناسایی «ابرموزۀ فضای باز انسان و زمین» در تفرش
در فاز نخست پروژۀ باستان‌شناسی تعیین عرصه و پیشنهاد حریم غارهای گاوخور و علی‌خورندۀ تفرش در استان مرکزی، کمال طاهری کارشناس زمین‌شناسی و متخصص کارست با بازدید از این غارها تصریح کرد: تفرش می‌تواند قطب گردشگری زمین‌شناسی استان مرکزی و از جاذبه‌های کم‌نظیر برای توسعۀ دانش علوم زمین در ایران باشد.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، کمال طاهری در این بازدید با اشاره به بررسی‌های باستان‌شناسی اخیر به سرپرستی علی هژبری و اکتشافات غارشناسی در محدودۀ کوهستان کوهین، وجود غارهای علی‌خورنده و گاوخور را ناشی از فعالیت توأمان تکتونیک و توسعۀ کارست (پدیدۀ خوردگی و انحلال سنگ‌های آهکی) دانست که هنوز هیچ‌گونه مطالعۀ تخصصی دربارۀ آن انجام نشده و این پدیده‌ها می‌توانند از ابعاد مختلف تحول زمین‌شناسی، زیبایی‌شناسی آثار طبیعی و حتی روابط متقابل انسان و محیط، حائز اهمیت باشند.
این زمین‌شناسی، با اشاره به دالان کارستی غار گاوخور که در اثر گسل و توسعۀ انحلال شکل گرفته است از آن به نام کانیون (درۀ) زیرزمینی تفرش یاد کرد و افزود: وجود چنین دالان زیرزمینی در منطقه‌ای که همزمان انواعی از رخساره‌های رسوبی، آتشفشانی و ساختارهای متنوع زمین‌ریختی در آن وجود دارد می‌تواند مقصد مهمی برای دانشجویان علوم زمین و به ویژه علاقمندان به میراث زمین و گردشگری ماجراجویی در درۀ زیرزمینی گاوخور باشد.
نمایندۀ انجمن زمین‌شناسی ایران با اشاره به معدن تراورتن و چشمه‌های خشک و فعال تراورتنی، انواعی از توده‌های آذرین، دایک آتشفشانی، غارهای مهیج و کوهستان کارستی و قرارگیری در زون سنندج- سیرجان به عنوان یک زون فعال و پویا در زمین‌شناسی ایران و وجود جاذبه‌های باستان‌شناسی و مردم‌شناسی، تفرش را سرزمینی ایده‌آل برای انواع بررسی‌های زمین‌باستان‌شناسی و میراث زمین دانست که با ایجاد زیرساخت‌های گردشگری و صیانت از میراث طبیعی غار و کارست و به ویژه تعیین حریم حفاظتی غارهای منطقه برای جلوگیری از هرگونه دست‌کاری غیر اصولی انسانی و توسعۀ ناپایدار، می‌توان یک مسیر زمین‌شناسی گردشگری، باستان‌شناسی و مردم‌شناسی دلچسب را طراحی و اجرا کرد؛ آنچه که طاهری از آن به عنوان «ابرموزۀ فضای باز انسان و زمین» تفرش یاد کرد.
این زمین‌شناس افزود: محیط‌های کارستی ذاتاً شکننده بوده و به تغییرات محیطی و دستکاری‌های زائد و به ویژه ایجاد لرزه‌های القایی واکنش سریع نشان می‌دهند بر همین مبنا قبل از هرگونه فعالیت و توسعه باید همۀ جوانب توسط تیم کارشناسی زبده ارزیابی شود.
طاهری همزمان با ارایۀ برنامه‌های ترویجی و حفاظتی برای عامۀ مردم و علاقه‌مندان، تعیین حریم حفاظتی غارهای منطقه و تدابیر لازم برای حفاظت از این میراث ارزشمند طبیعی را وظیفه‌ای عمومی خواند که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک تفرش را به عنوان قطب گردشگری چندوجهی مطرح ساخته و موجب تحول در اقتصاد محلی آن شود.
