بهرهوری سریال «رحیل» از تکنیک تئاتری
حمیدرضا مصفا (فعال رسانهای) در یادداشتی به نقد و بررسی سریال «رحیل» پرداخته است و این سریال را اثری دانسته که از تکنیک تئاتری به شکل درستی استفاده میکند.
به گزارش ایلنا، متن یادداشت حمیدرضا مصفا به شرح زیر است:
تئاتر هنری فاخر است که صدها سال پیش از اینکه سینما و تلویزیون متولد شوند در بین مردم و ملت های مختلف رواج داشته است.
در کشور ایران نیز نمایشهایی با نامهای مختلف اجرا میشده که در تاریخ فرهنگ و هنر ایران ثبت است.
بیشک سینما وامدار تئاتر بوده و خواهد بود. اگر هنر نمایش وجود نداشت، هرگز سینمای داستانی شکل نگرفته و جهانگیر نمیشد.
تلویزیون نیز از روزی که اختراع و شروع به کار کرد از خوان گسترده تئاتر برخوردار شده و میشود. با همه گیر شدن این جعبه جادویی، بازیگران با تجربه تئاتر جذب آن شده و باعث جلب تماشاگران به این پدیده جدید شدند.
در تلویزیون ایران نیز چنین اتفاقی افتاد و بسیاری از بازیگران و دیگر هنرمندان عرصه تئاتر به کمک این پدیده نوظهور آمده و با هنر و توانایی خویش توانستند کمک شایانی به گسترش آن بکنند.
به خاطر جذاب بودن و سرگرمکنندگی بسیار، هر روز بر تعداد تماشاگراناش افزوده شد. تا آنجا که در تاریخ تلویزیون ثبت شده، اغلب سریالهای تلویزیونی که در آن زمان ساخته میشد، بازیگران و هنرمندانش سبقه تئاتری داشتند.
در همین تلویزیون ایران، تلهتئاترهای زندهای با هنرنمایی بازیگران کارکشته و توانای تئاتر پخش میشد که بسیار مورد توجه قرار میگرفت.
پس از انقلاب نیز این هنرمندان تئاتر بودند که به تلویزیون رونق دادند. برخی از آنانی که در زمینه تئاتر کودک و عروسکی تجربه داشتند، توانستند برنامهها و سریالهای مختص کودکان و نوجوانان تولید و روی آنتن بفرستند که با اقبال بسیار مخاطبان کودک و موجوان روبرو شدند. این آثار آنقدر جذاب بودند که بزرگترها نیز جذب آنها میشدند.
سریالهای ماندگار تاریخی مانند «سربداران»، «ابوعلی سینا»، «سلطان و شبان» و... با هنرنمایی هنرمندان تئاتر در تلویزیون ساخته شد که هنوز هم بعد از گذشتن چند دهه، دیدنی و ستودنی هستند.
یکی از مجموعههای محبوب تلویزیون که دیگر مانند آن ساخته نشد، مجموعه جذاب و آموزنده «آینه» است که مخاطبان بی شماری داشت. اغلب بازیگران آن را هم هنرمندان عرصه تئاتر تشکیل میدادند.
تلویزیون امروز نیز همچنان وامدار تئاتر است و مجموعهای روی آنتن نمیرود مگر اینکه هنرمندانی از عرصه هنر نمایش در آن حضور داشته باشند.
اخیرا سریالی به نام «رحیل» روی آنتن رفته که از ویژگیهای خاص خود برخوردار است. در این مجموعه نه تنها بازیگران قدیم و جدید تئاتر بازی میکنند، بلکه تکنیکهای تئاتری نیز در بخشهایی از آن به کار رفته است. یکی از این صحنهها که بسیار چشمگیر بود، لحظههایی است که هم بیان تئاتری است و هم حرکت تئاتری عاملی میشود برای قرارگیری مخاطب در حس و حال صحنه.
استفاده از تکنیکهای تئاتری در بیان و حرکت بسیار خوب است، اما باید حد آن مشخص باشد. افراط و تفریط در این کار به کل اثر آسیب خواهد زد. در برخی از آثار دیدهایم که حرکت بازیگران و بیان آنان بیش از حد غلوآمیز است. این غلو در نمایش روی صحنه ایراد محسوب نمیشود، اما در یک اثر سینمایی و تلویزیونی نباید در این حد غلو وجود داشته باشد، زیرا فضا متفاوت است و این غلو به کل اثر ممکن است آسیب بزند ولی رامین عباسیزاده تهیهکننده سریال «رحیل» که خود به عنوان کارگردان اصلی حضور داشته سعی نموده تعادل را در اجرای تئاتری نماها حفظ کند. بهترین کار این است که حد تعادل حفظ شده و فرق تئاتر و تلویزیون از هم مشخص باشد و این نکتهای است که «رحیل» بدان پایبند بوده است.
هم رامین عباسیزاده تهیهکننده و کارگردان اصلی و هم مسعود آبپرور یکی از کارگردانان سریال چون سابقه خوبی در تولید سریالهای تلویزیونی برای عموم مخاطبان داشتهاند حواسشان بوده که آن تکنیک تئاتری را در خدمت پالایش صحنهها و بهتر شدن بصری کار حرکت دهند و برای همین سریال «رحیل» به یکی از معدود آثار این سالها تبدیل شده است که کاملا رئالیستی و در خدمت متن از عناصر تئاتری بهره جسته است و همین شده که نماهای تعلیقبرانگیز سریال دیدنیتر گردد.