یادداشتی از نجمه صالحی؛
بانوان پل ارتباطی امام و شیعیان
نجمه صالحی (پژوهشگر و مدرس حوزه) در یادداشت زیر به نقش زنان در موضوع انتظار برای فرج پرداخته و ویژگیهای برخی زنان مومن را در تببین امامت امام(ع) برای شیعیان برمیشمارد.
مسئله غیبت و تأثیر آمادگی برای زمینهسازی پذیرش غیبت امام عصر (عج) یکی از مباحث مهم مهدویت است. مراد از زمینه سازی، فراهم آوردن شرایط پذیرش است زیرا آمادگی و پذیرش جامعهی جهانی و فراهم بودن زمینههای مناسب در جهت پشتیبانی از انقلاب جهانی مهدوی و تعداد کافی یاوران آگاه از عوامل دخیل در فرج هستند. امید به آینده روشن و نجات، نقطه مشترک همه ادیان الهی است که در عصر حاضر و با توجه به اقبال عمومی نسبت به یک اندیشه نجات بخش و آیندهساز، ضرورت بسط اندیشه ظهور منجی موعود بیش از هر زمان دیگری احساس میشود، هویت شیعه پیوندی حیاتی با اندیشه ظهور دارد.
در زمان حیات معصومین (ع)، مسئله غیبت وعدم دسترسی مستقیم به امام عصر و مسئله مهدویت بارها تکرار شده بود و تا حدودی شیعیان برای پذیرش این موضوع آمادگی یافته بودند، اما پذیرش این دوران تحیر برای شیعیانی که بیش از دوقرن با معصوم ارتباط نزدیک داشتند در ابتدا سخت به نظر میرسید.
غیبت غیرمنتظره امام میتوانست تبعات بسیار نامطلوبی بر اعتقادات شیعیان و گمراهی آنان داشته باشد. ازاینروی با نزدیک شدن به زمان غیبت، نیاز به بسترسازی برای این مسئله سرنوشتساز بیشتر احساس میشد. در دوران امامت ابناء الرضا (ع) به دلیل نظارت شدید بر روی اعمال و رفتار ایشان و یاران نزدیکشان لازم بود افرادی وارد عرصه شوند که از نظر فعالیت و آگاهسازی جامعه فرصت و موقعیت مناسبتری داشته باشند و این مهم توسط بانوان راوی محقق شد. این گروه از بانوان با فهم دقیق شرایط و آگاهی کامل نسبت به وظیفه خویش اقدامات مهمی انجام دادهاند در میان نمایندگان ائمه (ع)، بهمثابه پل ارتباطی امام و شیعیان در ایجاد این پیوندها تلاش کردند و بانوانی نظیر بانوحُمَیده وام فروه در زمان امام صادق (ع) و بانوحُدیَث در زمان امام عسکری (ع) و امام غایب (عج) گرهگشای مسائل مختلف شیعیان بودند. گزارشهای تاریخی نشان میدهد حکیمه خاتون پس از شهادت امام حسن عسکری (ع) رابط مردم با امام غایب و پاسخگوی مسائل آن دوران بودند.
بانوان محدث شیعه برای جلوگیری از قطع ارتباط با امام غایب در برابر فرقههای درون شیعی که رقیبانی برای جانشین بعد از امام عسکری (ع) بودند به معرفی جانشین حقیقی پرداختند و نقش روشنگری در جامعه تشیع ایفا نمودند.
اندیشه مهدویت موضوعی کلامی است که با رویکردهای تبلیغی، تربیتی و نظایر آن میتوان به آن پرداخت. دشمنان اهل بیت (ع) پس از مأیوس شدن از شناسایی و دستگیری امام آخر (عج) به اختلافات مذهبی مسلمانان دامن زدند و فرقههای جدید و منحرف و مدعیان دروغین مهدویت را تقویت نمودند. در این میان آنچه ایجاب میکند که در این مسئله دقت بیشتری صورت گیرد، توجه به این امر است که امامان شیعه (ع) در تبیین مهدویت و آگاهیبخشی صحیح به مردم درباره آن، از هیچ کوششی فروگذار نکرده و از ویژگیهای مهدی (عج) و نشانههای زمان ظهور او بهتفصیل سخن گفتهاند.
قسمت عمدهای از سیره و سبک زندگی ائمه (ع) توسط بانوان گزارش شده است. احادیث متعددی از بانوان ذکر شده که حاکی از ارزش و اعتبار ایشان در رهنمود و راهنمایی شیعیان و تبلیغ معارف دین و امر مهدویت است. بانوان افزون بر کسب معرفت و اصلاح فردی، با هوشمندی، امر تبلیغ دین را در دست گرفتند و در جهت ترویج فرهنگ مهدویت و پذیرش دوران غیبت امام آخر (عج) گامهای مؤثری را برداشتند و با درک درست از شرایط موجود، برای جلوگیری از انحرافات دینی و عقیدتی تلاش نمودند.
با کنار هم گذاشتن گزارشهای تاریخی به خوبی روشن است که زنان شیعه بهعنوان افراد تأثیرگذار جامعه بودهاند و افزون بر تربیت نسل علوی، خانواده و به تبع آن جامعه را آماده پذیرش عصر غیبت نمودهاند و با درک درست از موقعیت، تهدیدها را به فرصت تبدیل کرده و الگوی برای زنان معاصر شدهاند.