در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
سنگ‌نگاره مرد سوار بر اسب حاجی‌آباد پیش‌تر کشف شده بود
کارشناس باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی با ارائه اطلاعاتی از سنگ نگاره مرد سوار بر اسب حاجی آباد، نویافته‌ای از دوران تاریخی (پساهخامنشی) سخن گفت.
به گزارش خبرنگار ایلنا، انتشار خبر «کشف سنگ‌نگاره یکی از سوارکاران دوره ساسانی در مرودشت» واکنش یک باستان‌شناس دیگر را به دنبال داشت. ابوذر توکل (دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی و کارشناس باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی) با اشاره به آنکه به همراه یونس زارع (دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی و کارشناس باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی) و فضل الله حبیبی (دانشجوی دکتری باستان‌شناسی و کارشناس باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی تخت) در بهمن و اسفند سال ۱۴۰۰ در هشتمین همایش باستان‌شناسان جوان مقاله‌ای تحت عنوان «سنگ نگاره مرد سوار بر اسب حاجی آباد، نویافته‌ای از دوران تاریخی (پساهخامنشی)» ارائه داده‌اند، درخصوص چکیده این مقاله گفت: اهمیت سنگ نگاره‌ها در پژوهش‌های باستان‌شناسی همواره قابل توجه بوده است. در این راستا در حسی نکوه (کوه نقش رستم) یک سن گنگاره در حوالی غار حاجی آباد (روبروی دهکده حاجی آباد) شناسایی شد. سنگ نگاره مورد نظر به شیوه کوبشی ایجاد شده و مردی را سوار بر اسب نشان می‌دهد که چارچوب اصلی پژوهش حاضر را تشکیل داده است. با وجود این، پرسش‌هایی در رابطه با سنگ نگاره نامبرده نیز در این نوشتار مطرح است. نخست بحث تعلق تاریخی سنگ نگاره پیش گفته مدنظر بوده که به سبب همسانیه‌ایی که با دیگر آثار شناسایی شده انجام شد، سنگ نگاره حاجی آباد نیز به گمان بسیار متعلق به دوره پساهخامنشی پارس (فرترکه‌ها) است. دوم اینکه سر مرد سوار بر اسب بسیار ابتدایی نقش شده که همین موضوع ما را با شک و تردیدهای بسیاری در قبال کهن یا نو بودن آن مواجه ساخته بود، اما باتوجه به شیوه پوشش سر (کلاه) و مقایسه آن با سکه‌های شاهکان محلی پارس، این پوشش بر سر برخی از آن‌ها نیز در دوران پساهخامنشی دیده می‌شود. در نتیجه، در پژوهشی به جایگاه سنگ نگاره سواره و نیز هم‌سنجی آن با سایر گواهی‌های باستان‌شناختی مربوط به دوران مد نظر به تاریخ‌گذاری آن پرداختیم.
توکل با اشاره به آنکه در این همایش سخنرانی با موضوع «سنگ نگاره مرد سوار بر اسب (نویافته‌ای از دوران تاریخی در کوه حاجی آباد مرودشت) ارائه داده است، گفت: اگر بخواهیم گذری کوتاه بر معرفی انواع نقش‌پردازی‌های ساسانیان بر سطح سنگ داشته باشیم، می‌توان گفت انواع نگارکند (نقش برجسته)، نقوش سوزنی، نقوش کوبشی دیده شده است که در نقوش کوبشی برای ایجاد آن با ضربه‌های یک شیء نوک تیز (شاید تکه سنگ) بر سطح صخره بهره گرفته شده است که برخلاف نگارکندها که از برجستگی قابل ملاحظه‌ای برخوردار هستند، نقوش کوبشی همسطح با سطح صخره هستند.
کارشناس گروه باستان‌شناسی مجموعه جهانی تخت جمشید با اشاره به آنکه بررسی‌های باستان‌شناسی نگارنده در کوه حسین (کوه حاجی آباد) در راستای نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد انجام گرفته، در باب اهمیت کوه حسین (کوه حاجی آباد) از نظر مطالعات باستان‌شناسی گفت: وجود شواهد باستان شناختی فراوان از جمله محوطه نقش رستم، تعدد شواهد تدفینی از قبیل دخمه، استودان، دخمک، سنگ نبشته و… نگارکند ایزدبانوی عیلامی، غار حاجی آباد و… گواهی بر این اهمیت است.
توکلی با تاکید بر آنکه بر اساس همسانی‌های انجام شده، سنگ‌نگاره مرد سوار بر اسب حاجی آباد شبیه به نقوش سوزنی و نگارکندهای ساسانی است، ادامه داد: با استناد بر جزئیات ترسیم شده در سنگ نگاره، از قبیل استفاده از کلاه، شلوار به سبک ساسانیان، به احتمال زیاد سنگ نگاره نامبرده متعلق به یکی از بلند مرتبگان بوده است. شباهت بسیار سنگ نگاره حاجی آباد با نقوش سوزنی ترسیم شده در دیوار ایوان شمالی موزه تخت جمشید (متعلق به اوایل دوره ساسانی) مارا به این نتیجه می‌رساند که با توجه به سبک سنگ نگاره مرد سوار بر اسب حاجی آباد و مقایسه آن با نگارکندهای ساسانی، شاید بتوان آن را به یکی از ساسانیان نسبت داد.
ابوالحسن اتابکی (پژوهشگر باستان‌شناسی و تاریخ) نیز که خبر «کشف سنگ‌نگاره یکی از سوارکاران دوره ساسانی در مرودشت» را به ایلنا داده است، در این خصوص گفت: سال‌هاست در این محوطه به عنوان پژوهشگر و باستان‌شناس آزاد فعالیت دارم و طی این سال‌ها تعداد زیادی کتیبه و سنگ نگاره را کشف و ضبط کرده‌ایم. درحال حاضر نیز تعداد زیادی از این کتیبه‌ها و سنگ نگاره‌ها هنوز ناشناخته هستند و برای انجام تحقیقات بیشتر و کسب اطلاعات بیشتر از معرفی آن‌ها پرهیز می‌کنیم. در این میان شاید تعدادی از این سنگ نگاره‌ها نیز توسط سایر باستان‌شناسان شناسایی شده باشند. البته با توجه به آنکه مقاله این سنگ نگاره در همایش باستان‌شناسان جوان ارائه شده است، ما اطلاعی از این مهم نداشتیم چراکه اگر مطلع بودیم حتما حقوق باستان‌شناسانی که این مقاله را ارائه داده بودند را رعایت می‌کردیم.
