ماسوله در کنار کاروانسراها برای ثبت جهانی قرار گرفت/ بیشترین سوال ارزیاب یونسکو درخصوص حفاظت بود

به گزارش خبرنگار ایلنا، چندی پیش شاهد حضور ارزیاب یونسکو در ایران بودیم که به منظور ارزیابی پرونده ثبت جهانی ماسوله صورت گرفت. نعیمه بن کاری از کشور عمان به عنوان ارزیاب یونسکو در راستای انجام فرآیند ثبت جهانی ماسوله ششم مهرماه وارد گیلان شد و موارد مدنظر را به صورت زمینی و هوایی مورد ارزیابی قرار داد. 

درحالی امسال روند ثبت جهانی ماسوله پیگیری می‌شود که ماسوله در سال ۲۰۰۷ در فهرست موقف میراث جهانی یونسکو جای گرفت و از آن زمان تاکنون به دلایل مختلف روند ثبت جهانی آن به تعویق افتاد. 

ماسوله در سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این شهر تاریخی در ۶۲ کیلومتری غرب مرکز استان گیلان و در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن در دل جنگل‌های رشته کوه البرز قرار دارد که با ۳۵۰ خانه تاریخی هویتی ۸۰۰ تا یک‌هزار سال را به دوش می‌کشد. 

محمد سنایی (سرپرست پایگاه پژوهشی ماسوله) با اشاره به حضور ارزیاب یونسکو در ماسوله، گفت: ارزیاب یونسکو بر اساس برنامه ۵ روزه‌ای که برای بازدید مشخص شده بود در ایران حضور یافت و از بخش‌های مختلف ماسوله دیدن کرد. بازدید با مردم، بناهای تاریخی، منظر فرهنگی ماسوله و بررسی مواردی که در پرونده به آن اشاره شده بود در برنامه ارزیاب یونسکو جای داشت. درنهایت نیز جمع‌بندی در این خصوص صورت گرفت. 

او ادامه داد: ارزیاب در کلیت امر، علاوه بر چک کردن برنامه‌های پایگاه پژوهشی ماسوله، برنامه‌های حفاظتی که به صورت مشترک توسط اداره کل اعم از اداره منابع طبیعی، اداره محیط زیست، اداره میراث فرهنگی، شهرداری و… صورت می‌گیرد را مورد بررسی قرار داد چراکه بحث حفاظت ماسوله برای یونسکو بسیار اهمیت دارد و این امر در پرونده به آن اشاره شده است. بسیار اهمیت دارد که حفاظت به صورت مشترک و هماهنگ انجام شود. ماسوله با توجه به تجربیات مدیریتی که دارد از این نظر قوی است و اطلاعات مورد نیاز ارزیاب به صورت مستند ارائه شد. 

سنایی درخصوص سوالات و چالش‌هایی که ارزیاب یونسکو درخصوص ماسوله مد نظر داشت، گفت: سوالاتی که پرسیده شد عمدتا درخصوص حفاظت، معماری، منظر فرهنگی، بافت تاریخی و… بود. البته این سوالات فقط خاص ماسوله نیست چراکه در قالب پرونده ثبت منظر فرهنگی شهر تاریخی ماسوله، علاوه بر معماری، تعدادی روستا، فرهنگ مردم، شهر ماسوله، مناظر طبیعی، پارک‌های طبیعی ثبت شده و… مد نظر قرار می‌گیرند. 

او با اشاره به آنکه پرونده ماسوله قرار است در سال ۲۰۲۳ در یونسکو بررسی شود، گفت: قرار بود اواخر تیرماه سال جاری، نشست یونسکو در مسکو انجام شود که به دلیل جنگ روسیه و اوکراین برگزار نشد. ایران قرار بود پرونده کاروانسراها را در این جلسه ارائه دهد که با توجه به لغو نشست، ارائه و بررسی پرونده کاروانسراها به همراه پرونده منظر فرهنگی ماسوله در تیرماه سال آینده در نشست سالانه یونسکو ارائه خواهد شد. این درحالی است که تاکنون ۲۶ اثر از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. 

سرپرست پایگاه پژوهشی ماسوله تاکید کرد: در پرونده ارسالی بسیاری از موضوعات تا جایی که امکان رفع داشت، مرتفع شد البته در این پرونده برخی از موضوعات که مانع ثبت بود نیز قید شده و قبل از حضور ارزیاب با توجه به اهمیت موضوع در استان، توانستیم موارد را رفع کنیم و در زمان حضور ارزیاب از این بخش‌ها نیز به عنوان مواردی که تعهد رفع آنرا داده بودیم بازدید و موردی به عنوان مانع ثبت، ذکر نشد. حتا ارزیاب از شرایط و وضعیت حفاظت، زباله و… راضی بود. 

ارزیاب یونسکو در پایان بررسی ماسوله گفته است: قبل از این‌که ایکوموس پرونده ماسوله را به من بدهد، هیچ شناختی درباره آن نداشتم و با مطالعه این پرونده به آن علاقه‌مند شدم و با آمدنم به ایران و دیدن این شهر از نزدیک متوجه شدم که فقط جلد کتاب را خوانده‌ام و صفحات جدیدی از ماسوله را کشف کردم و در ذهنم ثبت شد. 

در حضور ارزیاب یونسکو در ایران، بازدید از مجموعه اشراقی، بافت، بناها و مساجد تاریخی، بازدید از کتابخانه شهر، کارگاه‌های نجاری، بررسی وضعیت ییلاقات منطقه و بازدید از مناظر طبیعی همچون آبشار خربو صورت گرفت. 

سنایی همچنین درخصوص برنامه‌های کاوش باستان‌شناسی در ماسوله گفت: روال کاوش‌ها و کارهای پژوهشی همچون سابق و مطابق با ضوابطی که داریم در ماسوله انجام خواهد شد. با توجه به آنکه فصل بارندگی آغاز شده است عملا امکان کاوش در کهنه ماسوله در نیمه دوم سال وجود ندارد و فصل بعدی کاوش به بهار و تابستان سال آینده موکول شده است. 

او تصریح کرد: درحال حاضر سایت موزه‌ای در کهنه ماسوله راه‌اندازی شده که نیازمند گسترش داده شدن است. فازهای بعدی کاوش در این سایت موزه با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه صورت خواهد گرفت.