نمی‌خواستیم به هر قیمت مخاطب را بخندانیم
عصر روز یکشنبه ۲۰ شهریور ماه فیلم سینمایی «کوزوو» اکران و پس از آن نشست نقد و بررسی این فیلم سینمایی در فرهنگسرای ارسباران در قالب پانصد و پنجاه و پنجمین نشست باشگاه فیلم تهران با حضور میثم هاشمی طبا (نویسنده و کارگردان)، کورش تهامی (بازیگر)، بهرام بدخشانی (مدیر فیلمبرداری)، سهراب خسروی (تدوین) و کورش جاهد (مجری و کارشناس) برگزار شد.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای ارسباران، در ابتدای این نشست کورش جاهد اظهار داشت: سعی ما بر این است که در باشگاه فیلم تهران (ارسباران) هر هفته فیلم‌هایی از ژانرهای متفاوت اکران کنیم. امروز فیلم کمدی متفاوتی دیدیم که می‌خواهیم درباره آن صحبت کنیم.
بهرام بدخشانی در ادامه این نشست اظهار داشت: من خیلی کم و سخت فیلم کمدی کار می‌کنم، در این ژانر سی سال پیش تجربه‌هایی داشتم که اصلاً دوست نداشتم و از آنجا که سینمای کمدی ما به سمت فاجعه می‌رود و حرمت چیزی را قائل نیست و عجیب‌تر اینکه برخی مسئولان ما هم در ساخت این آثار نقش دارند کمدی‌های سالم کمتر ساخته می‌شود اما باید بگویم که «کوزوو» یک کمدی خیلی سالم است که به مخاطب احترام می‌گذارد.
بدخشانی خاطرنشان کرد: من فیلم زیاد کار کردم و فیلم‌هایی که شریف هستند به خود سازنده مربوط هستند و سازنده‌ها افرادی هستند که به دیگر عوامل احترام می‌گذارند و مشخص است که چیزی به صورت رانتی پیش نمی‌رود. ما در این فیلم چنین شرایطی داشتیم و حتی مجوزهایمان هم دیر صادر می‌شد. «کوزوو» فیلمی ساده، آرام و محترم است که به شعور مخاطب توهین نمی‌کند. از این بابت فیلم را خیلی دوست داشتم و اما متأسفانه امروز سینمای ما دچار معضل تازه‌ای شده است و آن هم مشکل زمان اکران است. از آنجا که پس از شیوع کرونا تعداد زیادی فیلم در صف اکران است یک هفته مهلت اکران وجود دارد و مخاطبان حق انتخاب بین ۶ یا ۷ فیلم همزمان دارند و فیلم‌ها شانس کمتری برای موفقیت دارند. امیدوارم مسئولان برنامه‌ریزی درستی برای این مسئله داشته باشند چرا که این فیلم‌ها با سرمایه‌های این مملکت ساخته شده‌اند.
در ادامه این نشست خسروی در ادامه اظهار داشت: تدوین یک کار تخصصی و پنهان است و اصلاً زیباییش در این است که دیده نشود. کار در این فیلم تجربه بسیار خوبی بود و تلاش کردیم فیلم به یک تمپوی قابل قبول برسد و بیننده از دیدن آن خسته نشود و حتی یک جاهایی از فیلم فضای سوررئال داشتیم که کار را متفاوت کرده بود.
در ادامه این نشست کورش تهامی طی اظهاراتی گفت: در فیلم «کوزوو» ما تلاش کردیم یک کار شریف ارائه دهیم، به هر چیزی چنگ نزنیم تا مردم را بخندانیم و این در حالی است که در بسیاری از فیلم‌ها می‌بینیم چقدر تلاش می‌شود تا مخاطب را به هر طریقی بخندانند. تلاش ما این بود که در عین احترام به سلیقه مخاطب کاری ارائه دهیم که خسته‌کننده نباشد و تماشاگر در حالیکه از فیلم لذت می‌برد مفهومی هم دستگیرش شود.
وی افزود: این فیلم در اواخر سال ۱۳۹۹ ساخته شد که در آن زمان با سویه‌های مختلف کرونا مواجه بودیم که شرایط واقعاً خطرناکی بود و این فیلم واقعاً به سختی ساخته شد.
در ادامه این نشست جاهد با اشاره به عنوان این فیلم گفت: قبل از دیدن فیلم عنوان «کوزوو» نظر من را به خود جلب کرد. در دوران نوجوانی نام کوزوو، بوسنی و هرزگوین و جنگ بالکان را بارها می‌شنیدیم. به نظر من فیلم لایه‌های دیگری هم دارد که می‌توان در آن مسائل اخلاقی و سیاسی را پیدا کرد. شخصیت فرهاد آییش جنبه‌های کنایه‌آمیز و نمادین زیادی دارد و اگر با دقت فیلم را نگاه کنیم متوجه می‌شویم که جنبه‌های دیگری هم در کلیت اثر وجود دارد. در فیلمی از دنی بویل که ماجرای سرقت یک تابلو از گویا را روایت می‌کند پس از دیدن اثر متوجه می‌شویم که نشانه‌هایی هم از تحلیل‌های تاریخی در آن وجود دارد. من در «کوزوو» به دنبال این نشانه‌ها بودم و فکر می‌کنم این فیلم هم چنین نشانه‌هایی دارد و نمی‌توان آن را یک کمدی گذرا و سطحی دانست و نشانه‌های سیاسی و اجتماعی نیز در این اثر به چشم می‌خورد.
در ادامه هاشمی‌طبا گفت: کمدی شاخه‌های مختلفی دارد، یک دسته از فیلم‌های کمدی اصطلاحاً آثار بزن بکوب است که همان لحظه مخاطب را جذب می‌کند و دیگر چیزی برای او ندارد اما برخی فیلم‌ها هستند که حرفی برای گفتن دارند. ما در «کوزوو» چنین تلاشی داشتیم و نمی‌خواستیم که صرفاً مخاطب را بخندانیم.
وی افزود: عنوان این فیلم در ابتدا «الماس خونین» بود که من در بازنویسی‌ها شناسنامه‌ای برای این الماس در نظر گرفتم و آن را به کوزوو مربوط دانستم. در این کشور خاص که تنها کشور مسلمان اروپا است همواره جنگ وجود داشته و با این نشانه‌ها من سعی کردم عقایدم را به صورت غیر شعاری بیان کنم. شخصیت حاج محمود در این فیلم الهام گرفته از یکی از دوستان من است و من سعی کردم ظرافت‌ها و نشانه‌هایی در این شخصیت بگنجانم که بتوانم به مفاهیم دیگری هم دست پیدا کرد
این کارگردان تصریح کرد: ما در کشوری کار می‌کنیم که محدودیت‌های آن را می‌شناسیم و وقتی در این کشور فیلم می‌سازیم به این معنی است که محدودیت‌های آن را پذیرفته‌ایم ولی با این حال در رسیدن به پرده سینما روند راحتی را طی نکردیم.
در ادامه این نشست گوهر خیراندیش در تماسی تلفنی ضمن خوشامدگویی به حضار گفت: فیلم «کوزوو» اثری شریف است و از شما می‌خواهم پس از دیدن این فیلم، آن را به دیگر دوستان و نزدیکانتان معرفی کنید.
هاشمی طبا در ادامه با اشاره به انتخاب کورش تهامی برای بازی در این فیلم گفت: کار بازیگرانی که پیش‌تر در فیلم کمدی ایفای نقش کرده‌اند برای بازی در نقش کمدی دیگر بسیار آسانتر از بازیگری است که پیش‌تر نقش‌های جدی بازی کرده و برای اولین بار یک نقش کمدی ایفا می‌کند. شما با کوچکترین حرکت یک کمدین می‌خندید اما بازیگری که کار کمدی نکرده کارش بسیار سخت است. من می‌توانستم بازیگری انتخاب کنم که کارم برای خنداندن راحت باشد اما کورش تهامی را انتخاب کردم و از این انتخاب خوشحالم، به من و کلیت فیلم نقدهای زیادی شده است اما هیچکس بازی کورش تهامی را ضعیف ارزیابی نکرده است.
در ادامه این بحث، تهامی خاطرنشان کرد: ما سعی داشتیم تفاوتی ایجاد کنیم، می‌شد از بازیگرانی که در این نقش‌ها تعریف شده‌اند استفاده کرد. من بارها نقش جدی بازی کرده‌ام و معولاً مخاطب به آن نقش در قالب مشخص عادت می‌کند اما این تصور غلطی است که مثلاً برای نقش کمدی حتماً باید یک کمدین انتخاب شود. قطعاً انتخاب یک بازیگر که پیش‌تر نقش‌های جدی بازی کرده برای یک فیلم کمدی ریسک بزرگی است که در این فیلم هم تجربه کردم و دیدم که در سالن‌های سینما مردم در ابتدای فیلم اصلاً با کاراکتر من نمی‌خندند ولی کم‌کم با او همراه می‌شود. ما قصد داشتیم این قواعد را بشکنیم، از رفتن به سمت جمله‌های صرفاً خنده‌دار فاصله گرفتیم و خواستیم موقعیت‌هایی کمدی ایجاد کنیم و حتی صحنه‌هایی در فیلم باشد که مخاطب وقتی فیلم را می‌بیند و به خانه می‌رود با یادآوری آن‌ها خنده‌اش بگیرد.
در ادامه این نشست هاشمی‌طبا درباره صدور پروانه نمایش این فیلم و محدودیت‌های موجود در سینمای ایران گفت: پروانه ساخت این فیلم در دولت قبل و پروانه نمایش در دولت حاضر صادر شد. من به عنوان فیلمساز با قانون و اخلاق مواجه هستم، آنچه که قانون می‌گوید را باید برای نمایش فیلمم رعایت کنم ولی در این میان اخلاق هم وجود دارد که قطعاً اگر وزارت ارشاد هم در خیلی موارد با فیلم من مشکلی نداشت و اجازه بیان هر مسئله‌ای را داشتم، خیلی مسائل را به دلیل عقاید و اعتقادی که به اخلاقیات دارم، مطرح نمی‌کردم.
این کارگردان در پایان گفت: برای ساخت فیلم‌های کمدی در مرحله اول کارگردان به سراغ انتخاب بازیگر می‌رود اما من در اولین مرحله به سراغ فیلمبردار رفتم و اصرار داشتم که بهرام بدخشانی برای فیلمبرداری این اثر مناسب است. تدوینگر فیلم هم به من ایده‌ها و نظرات سازنده‌ای داد و حتی یک بار فیلمنامه را با تأثیرپذیری از نکات تدوینگر بازنویسی کردم. این فیلم در اوج کرونا و در شرایطی سخت و خطرناک ساخته شد و باید بگویم ساخت «کوزوو» به اندازه ساخت پنج فیلم از ما انرژی گرفت.
