عماد افروغ:
لپ‌تاپ و موبایل، جای کتاب را نمی‌گیرند/ نمایشگاه کتاب را فصلی کنید
عماد افروغ برگزاری نمایشگاه کتاب را مثبت ارزیابی کرده و آن‌را محلی می‌داند که در آن چشم انسان به جمال کتاب‌ها روشن می‌شود. او همچنین پیشنهاد داد که نمایشگاه کتاب تهران به صورت فصلی و چندبار در سال برگزار شود.
به گزارش ایلنا، پس از وقفه‌ای دوساله، نمایشگاه کتاب تهران به دو شکل حضوری و مجازی از 21 اردیبهشت‌ماه به مدت ده روز در محل مصلی امام خمینی(ره) تهران میزبان علاقمندان به حوزه کتاب و کتابخوانی است.
چرا کتاب و کتابخوانی در کشور ما مظلوم واقع شده است؟
«عماد افروغ» جامعه‌شناس و نویسنده به ستاد خبری سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اظهار داشت: «حوزه کتاب و کتابخوانی در کشورما مظلوم و مهجور واقع شده است. اینکه چرا اقبال چندانی به کتاب نشان داده نمی‌شود و بعضاً تیراژ کتاب‌ها پایین است، به نوبه خود باید مورد ریشه‌یابی اجتماعی قرار گیرد. باید بررسی کرد که آیا کتاب‌ها در خور اعتنا،، به‌روز و متناسب با سلایق مردم نیستند؟ یا اینکه مردم ترجیح می‌دهند به دلیل گرفتاری‌های اقتصادی از طریق فرهنگ تاریخ شفاهی یا رجوع به شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌هایی غیر از کتاب، عطش دانستن خود را فروکش کنند.»
وی ادامه داد: «شخصاً معتقدم کتاب چیز دیگری است، کتاب عمق بیشتری دارد و انسان می‌تواند کتاب را با خود حمل کند و در هر حالتی آن‌را مطالعه کند، اما هیچ‌گاه نمی‌تواند این کار را با یک گوشی تلفن همراه یا لپ‌تاپ انجام دهد. بهرحال باید علت پایین بودن سرانه مطالعه کتاب بطور مفصل ریشه‌یابی شود.»
فلسفه وجودی نمایشگاه کتاب مثبت است و باعث روشنی چشم‌ها به جمال کتاب می‌شود
افروغ به وجود برکات و نکات مثبت نمایشگاه کتاب اشاره کرد و گفت: «فلسفه وجودی نمایشگاه کتاب فرصت خوبی است تا با حداقل بهانه، مخاطب را جذب کند تا دست کم کتاب را از نزدیک مشاهده کند و چشم‌‌اش به جمال کتاب روشن شود. ممکن است برخی مردم قدرت خرید کتاب داشته یا نداشته باشند، وابسته به سازمان‌های دولتی، دانشگاهی و غیره باشند یا نباشند، کلیه این افراد می‌توانند کتاب را در نمایشگاه ببینند و آن‌را ورق بزنند و ممکن است در میان همین ورق‌زدن کتاب‌ها، مطلبی به آن‌ها منتقل شود؛ بنابراین اصل برگزاری نمایشگاه کتاب از ابتدا خوب، مفید و ضروری بوده است.»
این جامعه‌شناس با اشاره به استقبال ناشران از نمایشگاه کتاب افزود: «معمولاً ناشران کتب از نمایشگاه کتاب استقبال می‌کنند، چرا که ناشر کتاب را برای فروش چاپ می‌کند و بر این اساس شاید در مدت برگزاری نمایشگاه کتاب، فروش و عرضه خوبی نسبت به زمان قبل از آن داشته باشند. اینکه در نمایشگاه کتاب چه اتفاقاتی رقم می‌خورد و آیا شرایط برای بازدیدکنندگان واقعی مناسب هست یا خیر به متولیان برگزاری نمایشگاه کتاب بازمی‌گردد که به گونه‌ای در فضای نمایشگاه غرفه‌بندی کنند تا رفت‌وآمدها کمتر شود و شاهد ازدحام کمتری در فضا باشند و همچنین وسایل رفاهی بیشتر و باکیفیتی در اختیار بازدیدکنندگان و ناشران قرار بگیرد. وقتی از کتاب و اندیشه سخن به میان می‌آوریم، باید اندیشه و کتاب روی تهیه فضای مناسب برای بازدیدکنندگان و توجه به نیاز آن‌ها موثر بوده باشد.»
پیشنهاد فصلی برگزار شدن نمایشگاه کتاب
عماد افروغ با اشاره به اینکه همه بازدیدکنندگان برای «کتاب» به نمایشگاه نمی‌آیند، ادامه داد: «خیلی‌ها برای گشت‌وگذار، دورهمی و تفریح به نمایشگاه می‌آیند و این واقعیتی است که باید مورد توجه واقع شود. پیشنهاد می‌شود نمایشگاه کتاب به صورت فصلی برگزار شود، چرا که وقتی نمایشگاه به صورت فصلی یا چندبار در سال برگزار شود، مقداری از ازدحام نمایشگاه کاسته می‌شود.»
این نویسنده با انتقاد از محل برگزاری نمایشگاه کتاب تهران افزود: «مصلی امام خمینی(ره) شاید از نظر دسترسی به شهروندان نزدیک باشد اما ترافیک آن را نیز باید محاسبه کرد و از طرفی نمایشگاه آفتاب که مشکل ترافیک را حل کرده بود نیز، در سالی که نمایشگاه کتاب در آنجا برگزار شد اصلاً شرایط مناسبی نداشت، بخاطر دارم در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب، مردم از نظر رفت‌وآمد و امکان دسترسی به تاکسی و حمل‌ونقل عمومی مشکل داشتند.»
وی به عطش مردم برای مطالعه و دریافت دانش اشاره کرد و گفت: «در اوایل انقلاب، کتاب خواندن رایج شده بود همه عطش دریافت دانش و دانستن داشتند، مردم آن زمان احساس می‌کردند که بینش و دانش روی زندگی آن‌ها اثرگذار است اما اکنون احساس می‌کنند هرچه بینش و دانش آن‌ها بالاتر می‌رود تاثیری روی زندگی آن‌ها ندارد و این جای تاسف دارد.»
این جامعه شناس به لزوم توجه به دانش و فرهیختگان جامعه تاکید کرد و گفت: «برخی افراد می‌گویند، وقتی کسب دانش و بینش قرار نیست فرصت و امکانی را در اختیار آن‌ها قرار دهد، چرا باید به سمت مطالعه کتاب بروند؟ اگر در جامعه‌ای دانش، دانشمند و فرهیخته ارزش نهاده نشود، هیچ‌وقت سرانه مطالعه افزایش نخواهد یافت، برای این مسئله ارائه آمار و ارقام از سرانه مطالعه کشور کافی نیست و باید در میزگردها و جلسات هماندیشی این موضوع بررسی شود.
عماد افروغ در پایان با اعلام این خبر که امسال در نمایشگاه کتاب شرکت می‌کند، افزود: «جلد هفتم کتاب «روزنگاشت تنهایی من» و چاپ دوم کتاب «نگرشی منظومه‌ای و دیالکتیکی به سینما» در دفاع از سینمای اجتماعی ایران قرار است به نمایشگاه کتاب امسال برسند. علاوه بر این‌ها کتاب «هویت ایرانی در گذر تاریخ» و «رابطه نظریه و عمل از حکمای باستان تا رئالیزم انتقادی» که پارسال کتاب برگزیده نشر دانشگاهی شد و در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به چاپ رسیده است، احتمالاً در نمایشگاه کتاب عرضه خواهد شد. همچنین کتاب «عاشورا و رهایی» که به تازگی نوشتم و کتاب «گزیده و حس‌وحالی از نهج‌البلاغه» که به چاپ دوم رسیده است را حتماً ناشر در نمایشگاه کتاب امسال عرضه خواهد کرد.»
گفتنی است، سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.
