نشست «دولت تاویل‌گر رویای اجتماعی» برگزار شد
نشست «دولت تاویل‌گر رویای اجتماعی» به همت پژوهشکده باقرالعلوم (ع) برگزار شد.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی، نشست «دولت تاویل‌گر رویای اجتماعی» با سخنرانی محمدحسین طاهری در تاریخ یکشنبه (۱۴شهریور ۱۴۰۰ در سالن جلسات پژوهشکده باقرالعلوم برگزار شد.
در این نشت، محمدحسین طاهری مباحث خود را در دو بخش، «چیستی رؤیای اجتماعی ایرانیان» و «نحوه تحقق آن توسط دولت مطلوب»، مورد بررسی قرار داد.
برای بحث از رؤیای اجتماعی میتوان از سه گرایش مطالعاتی نام برد، یک منظر علوم اجتماعی است که میتوان رویای اجتماعی را مد نظر و مطالعه قرار داد، منظر دیگر با رویکرد آینده پژوهشی است که بحث رویا در این زمینه مطالعاتی الان شاید بیشتر شناخته میشود که نوعی آینده نگاری هم در پی دارد. و زمینه مطالعاتی سوم از منظر علوم سیاسی است که در سه ساحت: فلسفه سیاسی، نظریه سیاسی و حکمرانی میتوان با رویای اجتماعی مواجهه داشت.
وی افزود: آنچه مد نظر ماست بحث از منظر فلسفه و نظریه سیاسی است که در آن جایگاه دولت در تحقق رویای اجتماعی را مورد کنکاش علمی قرار می‌دهیم. دانش سیاسی که صبغه دانش هنجاری دارد در باره ترسیم و تحقق یک زندگی خوب بحث میکند و نظریه‌های سیاسی به عنوان بازوی عملیاتی و معادلاتی برای فلسفه سیاسی عمل می‌کنند و آن باید و نباید را به سمت پیاده‌سازی و تحقق عینی سوق می‌دهند، لذا از رویای اجتماعی اینجا میتوان بحث نمود.
در منطق درونی اندیشه‌های سیاسی هم معمولا از سه مرحله: وضع موجود، وضع مطلوب و شرایط انتقال از وضع موجود به وضع مطلوب بحث میشود. در اینجا هم وضع مطلوبی که اندیشمندان ترسیم می‌نمایند برخواسته از مطالعه و رجوع به عالم خیال و ساحت مثالی جامعه و پرداختن به این مساله است که چگونه میتوان از نابسندگیهای زندگی در وضع موجود عبور کرد و برای این عبور نیاز به تصویری است که لاجرم برخواسته از ذخیره و انباشت فرهنگی جامعه خواهد بود.
وی مطرح کرد: راوی این رویا متفکران و رهبران اجتماعی هستند که این رویا را تبدیل به بسیج سیاسی می‌نمایند و به عالم تحقق و تعین نزدیک می‌کنند. در واقع رویای اجتماعی مولود قرار گرفتن یک جامعه در یک مجموع از بن بست هاست. در بن بست‌ها است که سراغ رویا می‌رویم و وضعیت نامطلوب است که ما را دعوت به رویا میکند.
رویای اجتماعی فرزند اعتراضهای بنیادین و فراگیری است که ساحت خیالی و مثال را آبستن یک رویا میکند. زاده حضور در شرایط آستانگی است. از یک طرف مایوس هستیم و از سوی دیگر چشم انتظار و امیدوار به یک روشنایی رو به فردا. تعبیری که حضرت آیت الله خامنه‌ای در تحلیل آیه ۱۱۰ سوره یوسف دارند این است که در زمان یأس رسل هست که نصرت الهی نازل میشود و نزول نصرت باعث جهش میشود. از یک سو یک یأس فراگیر وجود دارد و از یک سو هم رهبران از یک امید قابل تحقق حرف می‌زنند و ایمان دارند. اینجاست که میتوانیم از یک رویا صحبت کنیم.
در علم سیاست دو نوع رویا داریم یک رویای اتوپیک هست و یک رؤیا که تبدیل به چشم‌انداز شده است.
در رویای اتوپیک دنبال تحقق نیستید و میدانند که محقق شدنی هم نیست مانند آنچه در اندیشه فارابی و افلاطون هست، که بیشتر جنس عالم مثالی دارد و شما تنها به آن تقرب می‌جویید و تحققش دست شما نیست اما در ادبیات حکمرانی رویا از جنس چشم اندازاست که آن را میتوان تبدیل به پروژه نمود. و برای رسیدن به آن برنامه ریزی عملیاتی کرد.
هر دو نوع رویا در رویای ایرانی وجود دارد. رؤیایی که در عصر ظهور محقق میشود و ما به آن تقرب می‌جوییم. و رؤیایی که با عنوان تمدن نوین اسلامی رؤیای تحقق‌پذیر ایرانیان می‌تواند باشد.
طاهری تصریح کرد: جامعه نمونه اسلامی که محقق شده رؤیای اجتماعی مورد مطالبه است مگر بشرط تحقق دولت اسلامی شدنی نیست. در گرو تعیّن دولت مطلوب میتوان انتظار ساخت جامعه نمونه را داشت. بنا براین رؤیای اجتماعی بنابر ادبیات فلسفه‌ی اسلامی، متعلق به خیال جمعی یک جامعه است و در عالم مثالی جامعه و ساحت قلبی آن سامان پیدا میکند. تحقق این رؤیا، یعنی حضور پدیده‌ی خیالی در عالم حس، فرآیندی است که میتوانیم آن را تاؤیل رؤیا بنامیم و نهادی را در جامعه پی‌جویی کنیم که نقش او، تاؤیل رؤیای جامعه باشد. این نهاد محقق کننده رؤیا دولت مطلوب است. دولتی که نوع جدیدی از مناسبات را رقم میزند که فراتر از الگوهای موجود و بر محوریت بسط اراده عمومی و زمینه ساز توسعه اختیار انسانها بنا نهاده شده است که با عنوان دولت اختیار شناخته میشود.
