در گفت‌وگو با مریم حق‌پناه مطرح شد؛
مستندسازان درگیر معیشت هستند/ تک بعدی بودن بزرگترین مشکل مستندسازی در ایران است
کارگردان مستند ورزشی «این گوی، این میدان» معتقد است تک بعدی بودن مستندسازی در ایران و معطوف شدن به گونه‌هایی خاص، توجه مستندسازان به حوزه‌هایی جذاب مثل ورزش را کمرنگ کرده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مریم حق پناه مستندساز زن ایرانی درباره بی‌علاقگی مستندسازان به ساخت مستندهای ورزشی گفت: این‌طور نیست که مستندسازان به ساخت مستند ورزشی علاقه نداشته باشند اما مستندسازی در ایران با مسائلی همراه است که ممکن است گرایش به ساخت یک گونه را بیشتر و پررنگ‌تر کرده و گونه‌های دیگر را زیر سایه آن‌ها قرار بدهد.
این کارگردان ادامه داد: در تجربه شخصی خودم که درباره چوگان مستند ساختم، وقتی به فدراسیون رفتم دوستانی بودند که می‌گفتند برای ساخت این مستند چقدر پول به فدراسیون پرداخت می‌کنی؟ یعنی اصلا متوجه جایگاه مستند و کاری که انجام می‌دهد نبودند و فقط وجه تبلیغاتی و تجاری آن مد نظرشان بود. این مشکلات معمولا در اغلب سازمان‌ها و نهادها وجود دارد. به همین دلیل افرادی که در این سازمان‌ها هستند، پروژه‌ها را به دوستان یا مستندسازانی می‌دهند که با آن‌ها رابطه دارند.
حق‌پناه در بخش دیگری از سخنانش گفت: مستند ورزشی، گونه جذابی است. ماهیت ورزش پر از هیجان و شادی است. اما فضای قالب در مستندسازی درسال‌های اخیر متاثر از جشنواره‌ها، جایزه‌ها و پسند آن‌ها بوده است. اگر مستندسازی در جشنواره‌ای جایزه گرفته و تحسین شده، یک سال مسیر مستندسازی به آن سمت آن جنس فیلم بوده است. مستندسازی به دلیل شرایط اقتصادی، حرفه سختی شده و مستندسازان درگیر معیشت هستند. طبیعی است که برای کسب درآمد مجبور باشند به پسند مدیران و جوایز جشنواره‌ها فکر کنند.
او درباره آفتی که مستندسازی را تهدید می‌کند، گفت: تکنیک مستندسازی ما ضعیف است. گاهی با پررنگ کردن درام و وجه داستانی می‌خواهیم این ضعف را پنهان کنیم، به همین دلیل بعضی مستندهایی که این سال‌ها ساخته شده و رنگ و بوی اجتماعی دارد از فضای واقع گرایانه مستند فاصله گرفته و به حقیقت بودن آن‌ها می‌شود شک کرد.
کارگردان «داستان سیمرغ» ادامه داد: مسئله زنان و ورزش و موضوع زنان ورزشکار در ایران، هم موضوع جذابی است هم سوژه‌ای است که رسانه‌های خارجی درباره آن تمرکز و خبرسازی فراوانی می‌کنند. توجه به ساخت مستند با این موضوع، هم می‌تواند حضور و عیار حضور زنان در عرصه ورزش را نشان بدهد هم تصویری واقعی‌تر از ایران برای مخاطب جهانی، ارائه بدهد.
حق‌پناه افزود: موضوع مرتبط با ورزش در ایران، کم نیست. مدتی پیش به گل گهر سفر کرده بودم تا از معادن آن منطقه بازدید کنم. در سیرجان یک تیم فوتبال زنان وجود دارد که حمایت می‌شود و تیم بسیار خوب و حرفه‌ای و توانمندی است. من خیلی ترغیب شدم درباره این تیم و مربی آن که شخصیت جالبی داشت مستند بسازم. طرح را به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی دادم اما شرایط ساخت فراهم نشد.
کارگردان «آنام» گفت: بزرگترین مشکل مستندسازی در ایران این است که تک بعدی است. مستند باستان‌شناسی یا مستند زیست محیطی هم جذاب است، هم مخاطب و تماشاگر دارد، اما آنقدر که روی مستندسازی اجتماعی تمرکز و توجه وجود دارد، روی شاخه‌های دیگر نیست. متاسفانه مدیران آنقدر زود جا به جا می‌شوند که نمی‌توانند ایده‌ها و برنامه‌های بلندمدت داشته باشند و همه برنامه‌هایشان را عملی کنند. طبیعی است در دوران مدیریت هر مدیر فرهنگی و سینمایی، آنقدر مسئله و کار روزانه و درگیری وجود دارد که تولید فکر و ریل‌گذاری برای آینده ممکن است در کوران مسائل روز، گم یا فراموش شود.
