حسینعلی قبادی:
ایرانیان در عین مسلمانی با آئین‌های باستانی به‌خوبی انس گرفته‌اند/ تعدد آیین‌ها و مراسم ایرانی‌ها آدمی را شگفت‌زده می‌کند
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: آئین‌ها و سنت‌های ما در ماندگاری و سیالیت معاصر و مواریث فرهنگی، معرفتی و شناختی ایران باستان نقش اساسی داشته‌اند که خوشبختانه به‌دلیل بنیاد حکمت اشراقی و حکمت خسروانی در ادامه خیلی خوب با آئین اسلامی سازگار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، حسینعلی قبادی (رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) روز چهارشنبه 18 فروردین‌ماه 1400، در دیدار مجازی با استادان و همکاران پژوهشگاه با تبریک فرا رسیدن سال نو، درباره‌ی اهمیت پاسداشت سنت‌ها و آئین‌های ایرانیان به نکات ارزنده‌ای اشاره کرد.
قبادی با قرائت این بیت حافظ؛ «نبود رنگ دو عالم که نقش الفت بود/ زمانه طرح محبت نه این زمان انداخت» گفت: بزرگداشت آئین‌های ایرانی یکی از دلایل مهم پایداری اسطوره‌های ایرانی و انتقال میراث‌های اسطوره‌ای ما به‌ویژه حفظ و ماندگاری از زبان و ادبیات فارسی که در واقع بدل‌شده‌ی زبان پهلوی میانه‌ی عصر ساسانی هست، که به نظر می‌رسد آئین‌های ایرانی در انتقال اسطوره‌ها خیلی نقش داشته‌اند و البته که استادان و محققان نیز می‌توانند در این خصوص نظر بدهند.
وی ادامه داد: آئین‌ها و سنت‌های ما در ماندگاری و سیالیت معاصر و مواریث فرهنگی، معرفتی و شناختی ایران باستان نقش اساسی داشته‌اند. خوشبختانه به‌دلیل بنیاد حکمت اشراقی و حکمت خسروانی در ادامه خیلی خوب با آئین اسلامی سازگار شد. شاید سهروردی بهترین نمونه‌ای است که سازگاری حکمت خسروانی و حکمت شهودی ایران باستان را با مفاهیم جهان‌بینی اسلامی تبیین کرد. به‌همین دلیل است ما امروزه ملتی هستیم که در عین مسلمانی با آئین‌های باستانی به‌خوبی انس گرفته‌ایم و با تمام وجود دین اسلام را پذیرفته‌ایم.
قبادی با طرح این سؤال که در این‌میان چرا آیین‌ها این‌گونه نقش ایفا می‌کنند؟ پاسخ داد: به‌نظر می‌رسد، آئین‌ها نقطه‌تلاقی عاطفه‌ها هستند و عاطفه‌ها از طریق پاسداشت آئین‌ها بسط پیدا می‌کنند تا عاطفه‌های فردی به عاطفه‌های جمعی تبدیل شوند و سرمایه‌های اجتماعی پدید آید که تداوم در این کار باعث می‌شود انگاره‌های فرهنگی و میراث‌های قدیمی منتقل شود.
وی تأکید کرد: وقتی شاهنامه می‌خوانیم، شگفت‌زده می‌شویم که چه‌قدر ایرانیان آیین و مراسم مختلف داشتند. به‌هر بهانه و تغییر فصلی جشن و آئین داشتیم. در پاییز جشن خاصی داشتیم، در اواخر زمستان جشن سده داشتیم که ۵۰ روز و ۵۰ شب برگزار می‌شد و به نحوی به نوروز پیوند می‌خورد.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: وقتی به سنت‌های نوروز و سیزده‌بدر و ... می‌اندیشیم، می‌بینیم منطومه‌ای هست که بنیاد فلسفی و اندیشه‌گانی دارد و انسان را به عروج روحانی هم‌ذات‌پندارانه با طبیعت می‌رساند و واقعأ آن جهان‌بینی اشراقی و شهودی که در نوروز و آئین‌های ماست، تجلی پیدا می‌کند. حفظ آئین نوروز و تداوم آن و مخصوصأ هوشمندی که ائمه اطهار علیه‌السلام به‌خرج دادند، تأیید کردند و تداوم بخشیدند، در حقیقت رسمیت‌دادن و پذیرفتن آئین‌های نیکوی ایرانیان توسط آن بزرگان بوده که تفسیر و تأویل صله‌ی رحم از مراسم نوروز شده است. هیچ فرصتی طلایی‌تر از نوروز برای صله‌ی رحم نداریم که متأسفانه در دو سال اخیر به‌دلیل کرونا با محدودیت مواجه شدیم با این‌حال این موارد نشان‌دهنده‌ی قوت تمدن ایرانی هستند.
قبادی افزود: در مقایسه‌ی تمدن ایرانی با تمدن مصریان و فینیقیان، منطقه‌ی شام و سوریه، متوجه می‌شویم که این‌ها با پذیرش اسلام زبان و تمدن خود را کنار گذاشتند و زبان و تمدنی جدید اختیار کردند اما ایرانیان بسیار پویا و بالنده توانستند این تمدن را حفظ کنند که این نشان‌دهنده‌ی ظرفیت بالای تمدن ایرانیان است. امیدوارم ما با پاسداشت دقیق‌تر، هوشمندانه‌تر و عالمانه‌تر نوروز و امثال آن بتوانیم این معنویت را که از دل تمدن ما به‌بار آمده، به نسل‌های آینده منتقل کنیم. خوشبختانه مراسم اعیاد فطر، قربان و اعیاد مذهبی ما هم به نوروز ملحق شده و به شکوه و عظمت آن افزوده است که در ایران این قبیل مراسم واقعأ مکمل هم هستند و بدون هیچ تعارضی عمل می‌کنند.
وی در بخش پایانی سخنانش گفت: خداوند ان‌شاء‌الله به شما سعادت و سلامت هدیه کند و امیدوارم که بتوانیم ادامه‌دهنده‌ی این مسیر باشیم و بیشتر از قبل این سنت‌ها را برای جهانیان تبیین کنیم. هر سال که می‌گذرد دامنه و گستره‌ی نوروز بیشتر می‌شود. از۲۰، ۳۰ سال قبل حداقل ۱۳ کشور نوروز را به رسمیت شناخته‌اند و امسال هم که شاهد بودیم، دامنه‌ی نوروز به برخی کشورهای دیگر هم نفوذ کرد که ان‌شاء‌الله روح معنویت ایرانی تداوم پیدا کند و همواره همگی تندرست و شاداب باشید. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هم تلاش کرده است تا حد امکان مراسم نوروز با حفظ سنت‌ها و با شادابی برگزار شود.
