جهان امروز بیش از هر زمانی از زبان مشترک خالی شده است

به گزارش ایلنا، در همایش سه روزه عرفان در سینمای ایران «خوزه آنتونیو روییز» معاون بین‌الملل دانشگاه کمپلوتنسه مادرید در سخنانی بر اهمیت برگزاری این وبینار و ضرورت معرفی هرچه بیشتر سینمای ایران در محافل علمی و فرهنگی تاکید کرد.

حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی کشور در این همایش ضمن اشاره به تغییر بزرگ پیش آمده در مناسبات انسانی و اجتماعی به‌ خاطر همه گیری کووید-۱۹ از این وضعیت به عنوان فرصتی برای بازنگری جهان در کلیت آن،  چشم گشودن به جهان و آن را مثل کتابی قرائت کردن نام برد که در فرهنگ اسلامی بر آن نام «عرفان» نهاده‌اند.

وی به ریشه کلمه عرفان و معانی آن اشاره کرد و تفاوت رویکرد عرفانی در جهان اسلامی و مسیحی را با توصیف تفاوت فلسفه عرفانی ابن رشد و ابن عربی برشمرد. 

انتظامی در ادامه به اهمیت «چشم» در عرفان شرقی برای نگریستن به جهان تاکید کرد که در نگاه ابن عربی نیز تجلی یافته است و با آن می توان خدا را نگریست.

او از سینما به عنوان چنین چشمی در جهان امروز یاد کرد که کارکردی دوگانه دارد. از سویی آینه جهان بیرونی برای انسان است و از سوی دیگر چشم دل را برای جستجو در جهان درونی و خویشتن باز می کند.

رییس سازمان سینمایی در بخش پایانی صحبت‌های خود به اهمیت سینمای مجید مجیدی از همین منظر پرداخت و گفت: سینمای مجیدی نیز با رویکرد عرفانی منحصر به فرد خود، مخاطبش را همزمان به نگریستن به جهان از یک سو و به اندیشیدن و تماشای خویشتن از سوی دیگر فرا می‌خواند. 

در ادامه با حضور مجازی علیرضا تابش (رییس بنیاد سینمایی فارابی)، احمدی (رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اسپانیا)، مجید مجیدی (کارگردان)، خوزه آنتونیو روییز (معاون بین الملل دانشگاه کمپلوتنسه مادرید)،  فرانسیسکو گارسیا گارسیا (استاد سینما از دانشگاه کمپلوتنسه مادرید)، زهرا رضی (محقق و رئیس انجمن سینمایی ایران و اسپانیا) و مننه گرا (مدیر جشنواره‌های بین المللی) خانه آسیا افتتاح شد.

سپس علیرضا تابش، مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی به اهمیت تاریخی کشور اسپانیا به عنوان سرزمینی مرزی میان دو جهان شرق و غرب و میانجی میان دو فرهنگ اشاره کرد و گفت: از این منظر اصلا عجیب نیست که سینمای مجید مجیدی که نگاهی عرفانی به جهان دارد در اسپانیا مورد تجلیل قرار گرفته است.

او اظهار کرد: زبان تصویری غنی و عرفانی مجیدی در آثارش او را از فیلمسازی ملی و منطقه‌ای به فیلمسازی جهانی تبدیل کرده است که در آن با زبان سینما با تمامی انسان ها سخن می گوید. او مخاطب خود را با وجه انسانی روبرو می کند که فارغ از تفاوت‌ها، وجه مشترک تمامی نظام‌های ارزشی و فرهنگی است. به این ترتیب تماشاگران سینمای مجیدی چشم خود را بر جهان بیرونی و تفاوت های آن می‌بندند و انسانیت را در درون خود به تماشا می‌نشینند.

همچنین محمدمهدی احمدی؛ رایزن فرهنگی کشورمان با اشاره به مشارکت‌کنندگان اسپانیایی برنامه از گارسیا گارسیا؛ استاد دانشگاه کمپلوتنسه، مدیران خانه آسیا، مسئولان دانشگاه کمپلوتنسه و نیز مرکز علمی آمریکای لاتین به خاطر همکاری با این وبینار و دوره تخصصی قدردانی کرد. 

احمدی در ادامه به یکی از مهمترین ویژگی‌های سینمای ایران اشاره و گفت: سینمای ایران کارگردان محور است و این موضوع بیانگر این است که سینمای ایران پشتوانه‌ای فلسفی و فکری دارد.

وی توجه به خانواده را یکی دیگر از ویژگی‌های سینمای ایران دانست و گفت: ورورد به فرهنگ عمومی جامعه و یافتن معضلات و مشکلات اجتماعی و سپس تلاش در جهت آسیب شناسی این معضلات را می‌توان به عنوان ویژگی مهم دیگر سینمای ایران بررسی کرد.

احمدی ادامه داد: بدین ترتیب سینمای ایران آثار منفی معضلات اجتماعی و فرهنگی را به صورت سمعی و بصری و با زبان هنری منعکس می‌کند و طبیعی است که چنین رویکردی بر مخاطب نیز تاثیر خواهد گذاشت.

 رایزن فرهنگی ایران در اسپانیا در پایان صحبت های خود گفت: با در نظر گرفتن مجموعه این دلایل برگزاری وبینار سینمای ایران را ضروری دانستیم و تصمیم گرفتیم شروع این حرکت نیز با تحلیل آثار مجید مجیدی باشد چرا که ماهیت فیلم های او انسانی، اخلاقی و عرفانی است.

همچنین«مننه گراس» مدیر جشنواره های بین‌المللی خانه آسیا طی سخنانی به اهمیت سینمای ایران در عرصه بین المللی اشاره کرد و گفت: مرکز فرهنگی خانه آسیا که هر ساله یک جشنواره فیلم با عنوان «جشنواره فیلم های آسیایی بارسلونا» برگزار می‌کند، افتخار دارد که میزبان فیلم های سینمای ایران است و این سینما بیشترین تعداد آثار را در بخش های مختلف جشنواره دارند.

«گارسیا گارسیا» استاد سینما در دانشگاه کمپلوتنسه مادرید سخنران دیگر این وبینار گفت: من با سینمای ایران از طریق همایش ها، کنگره ها، نشست‌ها و نمایش فیلم‌های مختلف در سال‌های گذشته آشنا شده‌ام. تعدادی از این برنامه‌ها در این دانشگاه بوده اند و نتیجه این توجه انتشار کتابی با عنوان «سینمای ایران» در سال ۲۰۱۴ بوده است. ما دوره های تابستانی شناخت سینمای ایران نیز در این دانشگاه داشته‌ایم و همینطور با همکاری دانشگاه‌های دیگر از جمله دانشگاه مالاگا و دانشگاه گرانادا نشست‌های تحلیلی در مورد سینمای ایران برگزار کرده ایم. 

 «گارسیا» سپس پیشنهاد کرد که زمانی نیز برای بررسی بحث عرفان با تحلیل فیلم های ساخته شده در هر دو کشور ایران و اسپانیا در آینده اختصاص یابد چرا که اگرچه این مضمون در سینمای ایران بسیار پررنگ است اما در جامعه اسپانیایی نیز همیشه مورد توجه بوده است. 

او سپس از حضور مجید مجیدی در این وبینار اظهار خرسندی کرد و گفت که سینمای مجیدی در کنار ویژگی های روایی و فرمی خود حاوی پیامی مهم است که عبارت است از گشودن چشم بر وجود و هستی. 

مجیدی نیز در این همایش طی سخنانی به بحث فطرت انسانی اشاره کرد و گفت: اعتقاد دارم فلسفه آمدن همه پیامبران و اولیای خدا تذکر به انسان و بیدار کردن فطرت انسانی بوده است. لذا ترجیح می دهم به جای استفاده از عبارت سینمای عرفانی از «سینمای فطرت» برای توصیف فیلم هایم نام ببرم. فکر می کنم وقتی از عرفان صحبت می شود هر فرهنگ یا جامعه ای برداشت خود را از این مفهوم دارد، اما فطرت مفهومی است ازلی و ابدی و مشترک میان تمامی انسان ها. مفاهیمی مثل عشق، محبت، فداکاری، همیاری و ... یک زبان مشترک انسانی و فطری را می سازند که برای همه قابل فهم است. فکر می‌کنم جهان امروز که پر از خشونت و بحران شده است بیش از هر زمانی از این زبان مشترک انسانی خالی است.

وی ادامه داد: حلقه مفقوده جهان امروز ما همین فطرت انسانی است. از این منظر سینما با به کار گرفتن این زبان قابل فهم برای همگان می تواند نقش خیلی مهم و اساسی را در نزدیک کردن انسان ها به یکدیگر بازی کند.

مجیدی در ادامه صحبت های خود به نقل خاطراتی از همراهی گروهی از بچه‌های نابینا و سفر به شمال کشور و در دل طبیعت پرداخت و گفت که چطور در این سفر همه گروه او تحت تاثیر مواجهه عمیق و درونی بچه‌های نابینا با جهان و طبیعت شدند و این اثر چنان عمیق بود که منجر به ساخته شدن فیلم «رنگ خدا » شد. 

در این همایش «خوزه آنتونیو روییس»، استاد دانشگاه کمپلوتنسه مادرید، زهرا رضی، محقق و رییس انجمن سینمایی ایران و اسپانیا، برناردینو هررا؛ دانشگاه مرکزی ونزوئلا، ادواردو یانوس ملوسا، از دانشگاه دیگو پورتالس شیلی، فرانسیسکو خوزه خیل؛ محقق و استاد دانشگاه کمپلوتنسه، پائولا گاررا؛ هنرمند و محقق، آنا کرسپو، نویسنده و هنرمند، مننه گراس بلگر، مدیر فرهنگ و جشنواره فیلم کشورهای آسیایی بارسلونا درباره سینمای ایران سخنرانی کردند.