دلنوازی با عطر گل‌ نرگس

کازرون باداشتن آثار تاریخی ارزشمند، اماکن مذهبی متعدد و نرگس زارهای دیدنی نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کند.

به گزارش ایلنا از شیراز، استان فارس، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوانی دارد که بسیاری از این جاذبه‌ها را می‌توان در شهرستان کازرون که همواره مورد توجه شیفتگان هنر بوده، شاهد بود چرا که جلوه طبیعی و خاص آن باوجود رایحه دلنواز گل‌های نرگس، او را از دیگر شهرستان‌ها متمایز کرده و باعثلذت گردشگران در این منطقه می‌شود.

شهرستان کازرون از شهرستان‌های غربی استان فارس است که از جنوب به شهرستان فراشبند، از غرب به استان بوشهر از شمال به شهرستان ممسنی و از شرق به شهرستان شیراز محدود هست. این شهرستان با مرکزیت شهر کازرون، دارای ۴۲۰۰ کیلومترمربع وسعت، فاصلهٔ این شهرستان تا شیراز ۱۵۰ کیلومتر، تا بوشهر ۱۸۰ کیلومتر و تا تهران ۱۰۶۰ کیلومتر است.

کازرون، ‌نژاد، زبان و دین مردمان این دیار پرافتخار

نام این شهرستان از «گازران» و «گازرون» گرفته‌شده است، زیرا در زمان دیلمیان که کارخانه‌های پارچه‌بافی در کازرون پارچه‌های «توزی» و «دبیکی» را می‌بافت و صادر می‌کرد دوازده هزار گازر یعنی شویندگان الیاف کتان، در این شهر زندگی می‌کردند و به همین جهت این شهر به شهر گازران یعنی شهر گازر‌ها معروف شده بود که نام گازران در بعضی متون به‌صورت «گازران» و «کازران» آمده است. «گازران» در تلفظ به‌صورت «گازرون» و «کازرون» تحریف یافت و اکنون نام «کازرون» باقی‌مانده است. در بعضی کتب «گازرات» نیز آمده است. کازرون به‌واسطهٔ تولید پارچه‌های مرغوب با شهر «دمیاط» مصر رقابت می‌کرده و به همین جهت به «دمیاط عجم» نیز مشهور است.

برخی از اهالی کازرون نیز به‌طور عامیانه وجه‌تسمیهٔ کازرون را از «کوه زرّان» می‌دانند و معتقدند چون کوه‌های آن به خاطر داشتن درختان و ثمرات جنگلی، زرخیز است، آن را «کوه زرّان» نامیده و به صورت «کازرون» تحریف یافته که ریشهٔ تاریخی ندارد و تنها در اعتقاد برخی از مردم چنین وجه‌تسمیه‌ای بیان شده است.

نژاد مردم شهرستان کازرون، همانند مردم جنوب ایران، از‌نژاد پا رسه آریا است که تقریبا ۳ هزار سال پیش از میلاد از مسکن اصلی خود به ایران و فارس آمده‌اند.

زبان مردمان این دیار فارسی است یعنی زبانی که ساکنان ایران و افغانستان و قسمتی از هندوستان و پاکستان به آن سخن می‌گویند، از پارس سرچشمه گرفته است. واژه‌هایی که در کازرون بکار می‌گیرند نزدیکی با زبان فارس قدیم دارد. گویش‌ها(کازرونی، دوانی، دوسیرانی، بورنجانی، عبدویی و…) آداب، رسوم، سنت‌ها، متل‌ها و مثل‌های موجود در این منطقه به خاطر در بر داشتن ویژگی‌های زبان و فرهنگ کهن این دیار، از دیرباز توجه زبان‌شناسان را به خود جلب کرده است.

در کازرون اقلیت‌های مذهبی کم است و در حقیقت ۹۹ درصد از مردم شهرستان کازرون مسلمان هستند و یک درصد باقی‌مانده شامل ادیان دیگر است.

امامزاده سید حسن(ع)

امام‌زاده سید حسین بن امیر بن ابراهیم بن زین‌العابدین(ع) مهم‌ترین امام‌زاده شهرستان کازرون است که در کنار روستای سید حسین در ۲۳کیلومتری جاده کازرون به شیراز و در شمال شهر تاریخی بیشاپور قرارگرفته است. این روستا به خاطر وجود چشمه‌سار پر آب و زیبای «سرآب شیر»، ‌ درختان سرسبز و سر به فلک کشیده، باغ‌های مرکبات بسیار که آب‌های روان چشمه مزبور همیشه در آن‌ها جریان دارد، ‌موقعیتی ممتاز داشته و یکی از مکان‌های تماشایی و زیارتی، سیاحتی قابل‌توجه در استان فارس محسوب می‌شود.

فرماندار شهرستان کازرون در این خصوص می‌گوید: امامزاده سید حسین(ع) نعمت و برکتی برای شهرستان کازرون و شهرستان‌های هم‌جوار است و طرحی جامع برای آن پیش‌بینی‌شده که در این راستا تاکنون سرمایه‌گذاری خوبی از سوی سرمایه‌داران شاهد بوده‌ایم.

سرهنگ حمیدرضا گرامی بر طرح جامع توسعه این حرم بسیار تأکید دارد و می‌افزاید: این برنامه و طرح در دستور کار قرارگرفته است تا برای تعطیلات نوروز مورد بهره‌برداری قرار گیرد همچنین که اگر سرمایه‌گذاران متقاضی برای انجام این مهم اعلام آمادگی کنند، بی‌شک موردحمایت قرار خواهند گرفت.

شهر تاریخی بیشاپور

به جرات می‌توان گفت که کازرون دارای مجموعه‌های تاریخی کم‌نظیر است. مناطقی ارزشمند اما مهجور. بی‌شاپور یکی از آن مناطق است که نگین درخشان کازرون نام‌گرفته اما مورد بی‌مهری و بی‌توجهی کاوشگران و باستان‌شناسان است.

این مجموعه در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال غربی کازرون، در مجاورت رودخانه شاپور و در کنار جاده شاهی قرار دارد. که به جهت نزدیک بودن به سواحل جنوبی خلیج‌فارس برای ساسانیان بسیار بااهمیت بوده است.

این شهر در مدخل دره‌ای خوش آب‌و هوا و پر از درختان لیمو، پرتقال، خرما، بیشه‌زار و چشمه‌سار‌ها قرارگرفته که به جهت داشتن حجاری‌ها و نقوش برجسته مهم دوره ساسانی یادآور عظمت آبادانی دولت ساسانی به شمار می‌رود.

این شهر را می‌توان در ردیف بزرگ‌ترین شهرهای دوره ساسانی به‌حساب آورد که با شهرهای مهم جهان آن روز مثل انطاکیه و بیزانس رقابت داشته است.

اما بیشاپور با تمامی پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بالای تاریخی خود، نه‌تن‌ها در فهرست آثار جهانی ثبت‌نشده بلکه کیفیت در پرداختن به مسائل مختلف آن نیز در پایین‌ترین سطح ممکن به سر می‌برد و تداوم این وضعیت به‌هیچ‌وجه توجیه‌پذیر نیست.

محمدرضا معینی، مدیر اداره میراثفرهنگی کازرون، در خصوص نگین گردشگری این شهرستان و مجموعه بیشاپور و تنگ چوگان می‌گوید: برای جذب گردشگر و ایجاد محل‌های اقامتی در اطراف این مکان‌های تاریخی و ساخت دهکده گردشگری نیاز به همکاری سرمایه گذارن در این حوزه داریم همچنین که در طرح پیشنهادی احداثتله کابین در تنگ چوگان تعدادی سرمایه‌گذار بااعتبار ۸۰۰ میلیارد ریال از این طرح استقبال کرده‌اند.

نرگس زارهای کازرون

اطراف کازرون مملو است از گل‌های نرگس و نرگس زارهای متعدد. گل‌های نرگس کازرون از طراوت و مرغوبیت خاصی برخوردار است که گونه‌های متعددی همچون نرگس شش پر، شهلا و معمولی را شامل می‌شود که از میان آن‌ها نرگس شهلا به جهت داشتن زیبایی و بوی ویژه مشهور است.

بخش اعظم نرگس زارهای ۲۵ هکتاری کازرون در منطقه «جره»، «بلبک»، «سرمشهد»، «فامور» که همگی در بخش جره و بالاده و همچنین نرگس خشت در بخش خشت و کنارتخته قرار دارد.

این گیاه پیازدار با ارتفاع بین ۳۰ تا ۴۵ سانتی متر و با گل‌های ۳ تا ۸ تایی در فصل زمستان به گل می‌نشیند حدود گل‌دهی نرگس‌های کازرون ۴۵ روز یعنی از اوایل دی‌ماه تا اواسط بهمن‌ماه است. نرگس‌های کازرون به خاطر مرغوبیت زیاد خواهان زیادی دارد و به شهرهای اصفهان، تهران، حاشیه‌های جنوبی خلیج‌فارس و… صادر می‌شود که به همت اداره منابع طبیعی کازرون سطح زیر کشت نرگس‌های کازرون به چند برابر افزایش‌یافته و امید می‌رود که با آغاز به کار تعاونی نرگس داران کازرون به توسعه کمی و کیفی بهتر و بیشتری بیانجامد.

فرماندار کازرون معتقد است که ثبت گل‌های نرگس به نام شهرستان کازرون بسیار حائز اهمیت است و در این راستا وی می‌گوید: اخیراً دریکی از شهرستان‌های جنوبی استان فارس تلاش می‌شود که نرگس را به نام خود ثبت کنند. شهرستان کازرون باید تلاش کند که این مهم به نام این شهرستان که بی‌شک لایق آن است ثبت شود.

صنایع‌دستی کازرون

در شهرستان کازرون چینی بندی از زمان‌های بسیار دور جایگاه ویژه‌ای داشته که هم‌اکنون در این شهرستان یک نفر به این کار اشتغال دارد. اغلب کسانی که از این صنعت برای استحکام ظروف خود استفاده می‌کنند بیشتر عشایر و روستاییان هستند.

دولچه دوزی از دیگر صنایع‌دستی کازرون محسوب می‌شود که از ظرف مخروطی شکل از پوست دباغی‌شده(چرم) و یا مشک آبخوری سوراخ شده یک عشایر ساخته می‌شده که با سه‌پایه چوبی روی زمین قرار می‌گیرد و سری از چوب دهانه آن را مسدود می‌کند.

سر و پایه دولچه را چوب تراشان(خراطان) محلی درست می‌کنند و اغلب به طرز زیبایی رنگ می‌کنند و اطراف دولچه را با چرم‌ها و تسمه‌های رنگین و آیینه دوزی تزیین می‌کنند. دولچه کازرونی، تا قبل از لوله‌کشی آب و پیدا شدن یخچال و سردکن‌های مختلف، وسیله خوبی برای خنک نگه‌داشتن آب بود و همراه با گیوه مخصوص(ملکی) سوغات مطلوب این شهر برای جاهای دیگر شمرده می‌شد اما با گسترش شبکه لوله‌کشی و فراوانی یخچال، این فراورده صنعتی دستی نیز از مصرف افتاد و هنرمندان این صنعت نیز به سایر مشاغل روی آوردند.

سفال‌گری هنری دیگر از این دیار کهن است. کازرون نیز از دیرگاه، یکی از مراکز تولید این‌گونه فراورده‌ها بود و کثرت دست‌اندرکاران این صنعت تا بدانجا بود که یکی از محلات قدیمی شهر که در قرن چهارم به نورد شهرت داشته و امروز آرامگاه شیخ ابوالسحق و احداثمربوط به آن در آنجا است، در اثر زیادی کارگاه‌های سفالگری و درصد بالای شاغلین به این هنر باستانی به نام کوزه گران شهرت یافته و امروز نیز همین نام کوزه گران، مبین پیشینه تاریخی آن است.

در هر روی با توجه به اینکه خاستگاه و تبار دو امپراتوری قدرتمند پارسی هخامنشیان و ساسانیان از ایالت فارس بوده است و همچنین پتانسیل‌های متعدد فارس ازجمله میهمان‌نوازی، معرفت و خونگرمی مردم این استان علی‌الخصوص شهرستان کازرون و سابقه فرهنگی و باستانی آن از مزایای گردشگری در این سرزمین است، بنابراین امروز رسالت سنگین حفظ و نگهداشت این میراثو تقدیم آن به آیندگان بر عهده ماست، انجام هر چه بیشتر پژوهش و کندوکاو ارزش‌های ناشناخته این منطقه گران‌ب‌ها در جهت شناختن و شناساندن آن می‌تواند بسیار مفید و باارزش باشد.

نرگس فرجام