کاهش ۶ درصدی کشاورزان و اراضی زیر کشت کشور

نشست خبری اعلام نتایج مقدماتی سرشماری عمومی کشاورزی سال ۱۳۹۳ با حضور عادل آذر، رئیس مرکز آمار ایران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، رئیس مرکز آمار ایران در این نشست یکی از علائم پیشرفت و توسعه کشورها را مساله آمارگیری عنوان کرد و افزود: به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی، از مراکز مستقل آمارگیری یاد می‌شود.

وی در ادامه افزود: یکی از شاخص‌های بسیار مهمی که نشان از عدالت اطلاعاتی و آماری می‌دهد انجام سرشماری آماری و عمومی است.

آذر گفت: سرشماری کار حجیم و دشواری است و به همین دلیل از آن به عنوان یک رویداد ملی یاد می‌شود. ما دو سرشماری را داریم که پراهمیت است؛ یکی از آن‌ها نفوس و مسکن است که مرکز آمار ایران برای آخرین بار آن را در سال ۹۰ انجام داد و دیگری سرشماری عمومی کشاورزی است که هر ۱۰ سال یک بار انجام می‌شود.

رئیس مرکز آمار ایران گفت: آخرین سرشماری سال ۸۲ بود که طبعا باید ما برای سال ۹۲ به منظور رسیدن به سررسید ۱۰ ساله این کار را انجام می‌دادیم، اما به دلیل وضعیت سیاسی کشور و برهه انتخابات نتوانستیم این امر را محقق کنیم. اما در نهایت این کار از مهرماه سال جاری آغاز شد و طی ۴۰ روز توانستیم سرشماری عمومی کشاورزی را به پایان برسانیم.

وی با اشاره به این مسئله که ما در این سرشماری جزو کشورهای پیشرو هستیم، گفت: در خصوص سرشماری، مرکز آمار ایران هم از نظر فرم و هم از نظر روش در منطقه پیشگام و پیشرو است.

آذر گفت: ما ۵ هزار و ۵۰۰ مامور آماری داشتیم که اطلاعات را به صورت الکترونیکی و با تبلت انجام دادند که این کار در خاورمیانه و منطقه بی نظیر است.

وی با اشاره به این مسئله که این سیستم باعثشده که زمان گزارش‌دهی ما کوتاه شود، تصریح کرد: در سابق شش ماه زمان طول می‌کشید که ما بتوانیم اطلاعات را برآورد کرده و پس از جمع بندی به سرانجام برسیم، اما در حال حاضر مشاهده می شود که نشست خبری ما به منظور اعلام نتایج مقدماتی سرشماری عمومی کشاورزی بعد از دو ماه از پایان سرشماری صورت گرفت.

آذر تصریح کرد: کاملا مشهود است که نتایج و ثمرات این سرعت عمل در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیریها چیست. تقارنی که در خصوص برگزاری این نشست خبری و بررسی لایحه بودجه سال ۹۴ در کمیسیون تلفیق اتفاق افتاده، امری بسیار مبارک است.

رئیس مرکز آمار ایران با اعلام این مسئله که بخش کشاورزی به عنوان یک بخش کلیدی که چیزی حدود ۱۲ درصد جی دی پی کشور را به خود اختصاص داده است، خاطرنشان کرد: بخش کشاورزی به لحاظ اشتغال‌زایی رقمی غریب به ۲۰ درصد اقتصاد و اشتغال کشور را در بر می‌گیرد، ‌ توانسته‌ایم امروز جدیدترین اطلاعات و آمار آن را به جامعه و کارگزاران تقدیم می‌کنیم.

آذر گفت: این مساله می‌تواند در تدوین لایحه بودجه سال ۹۴ بسیار موثر باشد، بدون تردید اعدادی که ارایه می‌شود، می‌تواند همه ما را هوشیار کند، یعنی هر کدام از این درصدهایی که منتشر می‌شود به شدت جامعه و کارگزاران را حساس می‌کند.

وی تصریح کرد: همانطور که سرشماری نفوس و مسکن در خط مشی‌گذاری به هدف‌گذاری جامعه موثر است، این سرشماری نیز از درجه اعتبار و اهمیت بالایی برخوردار است.

آذر گفت: اتفاقی دیگری که پراهمیت می‌باشد این است که اعلام این سرشماری با تدوین برنامه ششم توسعه همزمان شده است. همانطور که می‌دانید ستادهای تدوین برنامه ششم در سازمان مدیریت و برنامه ریزی زیر نظر دکتر نوبخت فعال شده است.

رئیس مرکز آمار ایران عنوان کرد: مرکز آمار ایران و بنده به عنوان نماینده جامعه حرفه ای آماری کشور، عضو ستاد تدوین برنامه ششم توسعه کشور هستیم، در آنجا مقرر شده که در پیوست‌های برنامه از مجموع ۱۰۰ شاخصی که می‌آید در حدود ۷۰ شاخص آنها مربوط به مساله کشاورزی باشد که از همین نتایج سرشماری عمومی کشاورزی حاصل می‌شود.

وی گفت: سرشماری عمومی کشاورزی در ۴۰ روزی که انجام شد منجر به فهرست برداری و سرشماری از ۴ میلیون و ۴۳ هزار بهره بردار کشور، اعم از افراد حقیقی و حقوقی است که در ادامه به صورت جداگانه این مسایل ارایه می‌شود.

آذر تاکید کرد: یکی از اعداد مهمی که در مقایسه با سال ۸۲ می‌توان بر روی آن تاکید کرد، این است که تعداد بهره‌برداران در این سرشماری ۶ درصد کاهش داشته است، یعنی ما در سال ۸۲،۴میلیون و ۲۰۰ هزار بهره‌بردار را ما سرشماری کردیم که این رقم نشان‌دهنده کاهش ۶ درصدی است.

وی در ادامه افزود: یک تاکیدی که در این خصوص می‌توان داشت این است که کشاورزی شامل دامداری، دامپروری، باغ، قلمستان، زراعت، زنبورداری و از این دست مسایل می‌شود.

رئیس مرکز آمار ایران گفت: نکته جالبی که در این سرشماری خودش را نشان می‌دهد این است که از این ۴ میلیون و ۴۳ هزار بهره‌بردار کشاورزی، ۴میلیون و ۳۳ هزار اشخاص حقیقی یا همان کشاورزان و دهقانان هستند و بخش حقوقی که شامل موسسات و شرکت‌ها است، سهمی تعداد ۱۰ هزار عددی را به خود اختصاص داده است. این نشان می‌دهد که همچنان در ایران تمرکز کشاورزی بر روش سنتی است. کشاورزی در کشور هنوز به سمت مشارکتی و منسجم شدن به طوری که کار سازمانی و ساختار یافته و اتفاقی که منجر به افزایش بهره برداری شود، ‌ مشاهده نرفته است.

وی عنوان کرد: در حوزه مساحت اراضی کشاورزی کل کشور، میزان زمین زیر کشت ۶/۱۶ میلیون هکتار است که در مقایسه با سرشماری سال۸۲،۶ درصد کاهش یافته است.

آذر گفت: مساحت اراضی کشاورزی به دو بخش اراضی زراعی و اراضی باغ و قلمستان تقسیم‌بندی می‌شود. این نشان می‌دهد که اراضی زراعی ما ۷/۱۴میلیون هکتار است که در حدود منفی ۹ درصد رشد داشته است یعنی به عبارتی ما با کاهش ۹ درصدی روبرو هستیم.

رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به این مسئله که در حوزه باغ و قلمستان ما شاهد رشد قابل توجهی هستیم، عنوان کرد: ما شاهد تغییراتی در وضعیت کشاورزی ایران هستیم، که متخصصین باید این مساله را تحلیل و بررسی کنند. مساحت باغ و قلمستان ما ۸/۱ میلیون هکتار است که نشان دهنده رشدی ۲۵ درصدی است. یعنی نشان می‌دهد که آن کاهش‌ها به نوعی به سمت حوزه باغ و قلمستان هدایت شده است.

آذر عنوان کرد: عدد عجیب دیگری که شاید پرداختن به آن پر اهمیت است این است که متوسط زمین در اختیار هر بهره بردار در حدود ۵ هکتار است، ‌این عدد زمانی معنا پیدا می کند که با کشورهایی مانند برزیل، ‌کانادا، ‌ انگلستان وآمریکا که قطب کشاورزی محسوب می شوند، مقایسه کنیم.

وی در ادامه افزود: جالب است که بدانیم در کانادا ۲۷۳ هکتار زمین زیر کشت به ازای هر بهره بردار وجوددارد، دربرزیل این رقم به ۷۳ هکتار می رسد، در انگلستان ۷۱ هکتار ودر آمریکا ۱۷۸ هکتار زمین به ازای هر بهره بردار وجوددارد.

وی گفت: طی مطالعات تطبیقی که انجام شده است، در کشور ما زمین زیر کشت به ازای هر بهره بردار جز حداقلی‌ها در منطقه محسوب می‌شود.

رئیس مرکز آمار ایران در خصوص آمار کشاورزی کشور به تفکیک هر استان، اظهار داشت: از نظر دامپروری، در دام سبک که شامل گوسفند و بز است، ‌در زمان سرشماری ۴۴ میلیون راس گزارش شده اما برآورد ما این است که در اسفندماه ۹۳ به ۵۸ میلیون راس برسیم ودر دام سنگین که شامل گاو و گوساله است ۴.۲ میلیون راس گزارش شده است.

وی در ادامه افزود: اما نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که این ارقام در مقایسه با سال ۸۲، متوسط تعداد دام هر بهره بردار به ترتیب گوسفند۳۶ راس، بز ۱۹ راس و گاو ۶ راس است که نسبت به سال جاری هیچ تغییری احساس نمی کنیم یعنی از نظر متوسط تعداد راس در بهره بردارانمان هیچ تغییری احساس نمی کنیم.

آذر گفت: از نظر تعداد بهره بردار کشاورزی استانهای خراسان رضوی و مازنداران به ترتیب با ۸.۳ و ۷.۹ درصد دارای بیشترین تعداد بهره بردار کشاورزی در کشور هستند.

وی در ادامه تصریح کرد: این درحالی است که استانهای البرز و قم با ۰.۷ و ۰.۳ درصد بهره بردار، در انتهای رتبه بندی ما قرار دارند.

رئیس مرکز آمار ایران گفت: در خصوص اراضی کشاورزی استانهای خراسان رضوی و خوزستان در مجموع با ۲۴ درصد اراضی کشاورزی کشور در رتبه اول و دوم قرار داشته و استانهای یزد، ‌البرز و قم نیز جمعا با ۱.۲۹ درصد، پایین ترین درصد اراضی کشور را به خود اختصاص داده اند.

وی تصریح کرد: درخصوص محصولات سالانه اراضی زراعی استانهای خراسان رضوی، خوزستان و آذربایجان شرقی جمعا با بیش از سه میلیون ۷۱۵ هزار هکتار(۲۵ درصد) بیشترین و استانهای قم و البرز با حدود ۷۴ هزار هکتار(۰.۵ درصد) کمترین مساحت زمین در عرصه های زراعی کشور را در اختیار دارند.

آذر گفت: درخصوص آمارهای استانی باغ و قلمستان استانهای کرمان، فارس و خراسان رضوی در مجموع با ۶۶۶ هزار هکتار(۳۶ درصد) بیشترین عرصه های با غی کشور را به خود اختصاص داده اند، این درحالی است که استانهای قم و ایلام با ۱۵ هزار هکتار(۰.۸درصد) کمترین مساحت باغات کشور را به خود اختصاص داده اند.

وی در خصوص فراوانی تعداد دام سبک، اظهار داشت: بیشترین تعداد دام مربوط به استانهای خراسان رضوی و فارس به ترتیب با ۹ و ۸.۶ درصد و کمترین تعداد نیز مربوط به استانهای قم و البرز به ترتیب با ۵.۷ و ۴.۵ درصد می باشد.

رئیس مرکز آمار ایران گفت: استانهای آذربایجان شرقی، تهران و آذربایجان غربی از نظر فراوانی دام سنگین، جمعا با ۲۳.۸ درصد بیشترین تعداد گاو و گوساله کشور و استانهای ایلام، هرمزگان و بوشهر با کمتر از ۲ درصد کمترین تعداد این نوع دام را در اختیار دارند.