نگذاشتم آبادانی‌ها را لوکارنو بفرستند / بخشی از سینما دست سینمای روشنفکری با مخاطب چشم‌آبی‌‌ست

ابراهیم حاتمی‌کیا(کارگردان فیلم سینمایی «چ») با انتقاد شدید از وضعیت فعلی فیلمسازان دفاع مقدس در لفافه از بعضی کارگردان‌ها همچون رخشان بنی‌اعتماد و کیانوش عیاری و همچنین کارگردان‌هایی که در جشنواره‌های خارجی جایزه می‌گیرند؛ انتقاد کرد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، حاتمی‌کیا با اشاره به عرضه فیلم سینمایی چ در شبکه نمایش خانگی گفت: مدت‌ها بود فکرم مشغول بود که کدام شخصیت در این برهه از زمان پاسخ می‌دهد و می‌توانم حرف روز را با وی بزنم که به نظرم شهید چمران آمد. باتوجه به اینکه چمران؛ شخصیتش چند بعد بود؛ یک بعد علمی، یک بعد عارف، چریک و هم کسی بود که نماینده دولت و مجلس بود و هیچکدام از این وظایف را برای خود حرام ندانسته زیرا تنها هدفش خدمت بوده است؛ بهترین گزینه برای پرداختن به آن بود.

وی در ادامه افزود: در صدا و سیما بیشتر به وجه عرفانی چمران توجه شده بود و در سینما از چمران گفتن بسیار سخت بود زیرا چمران آدم درونگرایی بود.

کارگردان ارتفاع پست با بیان اینکه فیلم ساختن درباره چمران سخت بود و وحشت می‌کردم به همین دلیل هم ساخت آن طول کشید، افزود: پرداختن به آدمی که همه از او خاطره‌های زیادی دارند؛ سخت بود ضمن اینکه می‌ترسیدم که مبادا مخاطب را سرخورده کنم به همین دلیل بار‌ها به دنبال بهانه بودم تا چمران را نسازم.

حاتمی‌کیا خاطرنشان کرد: هر هنرمند از زوایه خود به قصه می‌پردازد. چیزی که من از جنگ می‌گویم شاید اگر مرحوم علی حاتمی بود به شکل دیگری به آن می‌پرداخت.

وی همچنین گفت: بنده معتقدم مشکل سینمای ما زمانی شروع شد که هنرمند را از زمانه خود گرفتند و نتیجه این شد که فیلمساز از آنچه جامعه به آن نیاز داشت؛ فاصله گرفت. من فرزند زمان خود هستم یعنی اگر این قطب‌نما را از من بگیرند برای من حضور در آن حرفه حرام است.

کارگردان «موج مرده» ادامه داد: سینمای امروز غم‌انگیز است تا آنجا که زمانی که جشنواره می‌روم و حاصل کار همکاران دیگر را می‌بینم؛ احساس می‌کنم انگار گروهی در سیاره دیگری زندگی می‌کنند.

حاتمی‌کیا که شب گذشته(۲۸ شهریور) در برنامه هفت سینمایی حاضر شده بود؛ با بیان اینکه رابطه بین مردم و سینما قطع شده است، گفت: یکسری سربازانی بودند که می‌خواستند مشکلات جامعه را بیان کنند و مداومت کنند اما الان چنین اتفاقی نمی‌افتد. وقتی منتقد می‌گوید بحثجنگ را تمام کنید و نمی‌داند چقدر شهید دادیم؛ با چنین آدمی باید چه کنیم. اگر هویت‌ها و نگاهی که نسل انقلاب آوردند؛ نبود الان چه می‌شد؟ سینما چطور می‌تواند به این ارزش‌ها پشت کند.

حاتمی‌کیا با بیان اینکه فیلمساز‌ها ۳ نوع هستند، گفت: عده‌ای سینمای بدنه هستند که حلال‌ترین هستند و می‌گویند با پول جیب خود کار می‌کنیم. دوم یک جریانی به نام سینمای روشنفکری که مخاطب آن چشم‌آبی‌ها هستند. دسته سوم سینمای ملی که فیلمسازان آن با درد وارد این موضوع شده است. من می‌خواستم وارد جنگ شوم و حیرت‌ها را با تصویر نشان دادم. این نوع فیلمساز بین دو جناح دیگر له می‌شود. برای گفتن یکسری حرف‌ها مصونیت می‌خواهد و لازم است به آن‌ها فرصت داده شود.

وی با بیان اینکه قیمت بازیگر‌ها از روزی بالا رفت که فیلم‌های فاخر مطرح شد؛ افزود: باید به فیلمساز دسته سوم توسط دولت کمک شود اما متاسفانه این شاخه سینما ضعیف‌ترین شرایط را دارد. بالای ۳ دهه است که فیلم می‌سازم. ادعا دارم که قصدم این بود که یک تغییر ایجاد کنم بنابراین باید برای گفتن آن باید شجاعت داشته باشم و بجنگم زیرا این نوع فیلمسازی آدم‌هایی را می‌طلبد که صبر داشته باشند و شجاع باشند.

حاتمی‌کیا افزود: جنگجویی را از ما گرفته‌اند درحالیکه باید برای آنچه می‌خواهیم ارائه دهیم؛ بجنگیم و متاسفانه فیلساز ما تن به این شکست می‌دهد.

وی در ادامه گفت: باید فیلمساز خودش برای آنچه که می‌خواهد بگوید و ایده‌آل ذهنمان است؛ بجنگد چرا امروز تفنگ جبهه را جای دیگری مطرح می‌کنید.

وی با بیان اینکه فیلمساز جنگ برای گفتن فضای جنگ وارد سینما شده است، افزود: فیلمساز باید جامعه را مطرح و مسائل روز را بیان کند. فیلمساز نباید از مسئولان توقع حمایت داشته باشد بلکه باید بر حرفی که می‌خواهد بزند مقاومت کند.

کارگردان «از کرخه تا راین» خاطرنشان کرد: فیلمسازان این حوزه نباید کهنه شوند باید حرف‌های زمانه‌اش را بیان کند. امروز در جهان ایران حرف و هویت برای گفتن دارد که این هویت را بچه‌های جنگ به آن داده‌اند.

وی همچنین گفت: وقتی ما میدان را خالی می‌کنیم؛ نیروهای جدید و ضعیف می‌آیند که می‌خواهند فیلم دفاع مقدس سکوی پرتاب آن‌ها باشد.

حاتمی کیا افزود: چرا با این بودجه‌های کم و داستان‌های ضعیف در این حوزه فیلم ساخته می‌شود مگر نمی‌دانید باید فردا پاسخگو باشیم. مگر نمی‌دانید برای ساختن جنگ باید بهترین‌ها را درنظر بگیریم. آن نوع سینما که باید هویت داشته باشد سینمای جنگ است و سینمای جنگ بوی باروت می‌دهد درواقع حرف نسل انقلاب باروتی است.

وی با اشاره به وضعیت انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس گفت: در دوره‌ای من با چند مسولان پادگان دوست بودم و کارم راه می‌افتاد اما از زمانی به بعد که اداره‌هایی مانند انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس یا اراگان‌هایی شبیه به این تشکیل شد؛ کمک‌ها کم و مشکلات زیاد شد.

وی ادامه داد: هنگام ساخت فیلم موج مرده قرار بود توسط این انجمن از من حمایت شود اما هشت نفر این حمایت را تایید کردند و یک نفر جلوی آن را گرفت و در میانه ساختن فیلم مجبور شدم پیکانم را بفروشم تا فیلم تمام شود. هرچند سال بعد‌‌ همان آقا که جلوی فیلم من را گرفته بود در جشنواره فیلم فجر به من جایزه داد.

وی با بیان اینکه گروهی می‌گویند بعضی فیلم‌ها سیاه‌نمایی است، افزود: من به این تعاریف کاری ندارم اما می‌خواهم نکته‌ای را اضافه کنم. گاهی ما فیلمی را می‌بینیم به نام «شیار ۱۴۳» که در آن مادری به دنبال فرزندش است بعد از دیدن این فیلم ما هرگز از اینکه ۸ سال جنگیده‌ایم پشیمان نمی‌شویم و به خود نمی‌گوییم که چه غلطی کردیم که جنگیدیم.

کارگردان «وصل نیکان» افزود: اما درد من اینجاست که فیلمی ساخته می‌شود که در آن یک جوان خوش سیمای چشم آبی به جنگ رفته و جانباز شده است و امروز روی تخت افتاده و مادرش برای نگهداری وی مشکلات بسیاری دارد و این فیلم می‌شود نمادی برای آنکه گروهی بگویند ببینید جنگ چه نتیجه‌ای دارد. حال مادر این جوان چگونه می‌خواهد از وی نگهداری کند.

حاتمی‌کیا با بیان اینکه ما فیلمساز‌ها پر از اشتباه هستیم و به این اشتباهات هم افتخار می‌کنیم، گفت: درد این است که فیلمساز ما فیلم آبادانی‌ها بسازد و در آن درباره انقلاب حرف بزند و بعد آنرا با فیلم «دزد و دوچرخه» مقایسه کند که در کشور ایتالیا ساخته شده و وضعیت یک کشور فاشیستی را نشان می‌دهد.

وی افزود: متاسفانه فیلمساز این فیلم خود آبادانی است و شاید از اینکه من این حرف را می‌زنم ناراحت شود اما قرار بود این فیلم را به لوکارنو بفرستند که من اعتراض کردم که چرا چنین فیلمی باید به لوکارنو برود؟ مسئولان در جواب گفتند که ما امروز نیاز داریم پرچم کشور به خاطر مسائل سیاسی در لوکارنو بالا برود و من با اعتراض جلوی حضور فیلم را گرفتم و گفتم اف بر جایی که فرهنگ زیر سایه سیاست قرار گیرد.

حاتمی‌کیا با بیان اینکه سینمای ایران ورشکسته است، گفت: ما باید به دنبال حرف‌های خودمان که مخاطب هم دارد باشیم. عشق من این است که یک روستایی فیلم «چ» را ببینند. باید بشارت دهیم تا همه فیلم را ببینند. سینمای دفاع مقدس تنها ژانری است که در سینمای بعد از انقلاب هویت دارد زیرا بحث‌های زیادی برای گفتن دارد. نباید خالی بودن سینما‌ها فیلمسازان دفاع مقدس را را گمراه کندو باید حرفمان را بزنیم.

وی با اشاره به فیلم «گزارش یک جشن» نیز گفت: نگاه من در این فیلم جوان‌ها است که در مختصاتی که قرار می‌گیرند چه کاری انجام می‌دهند. سینما حامل پیام است و اگر چیزی برای گفتن نداشته باشد لزومی به بودن ما نیست.