تکلیفمان با سینما روشن نیست

ایلنا: فرهاد اصلانی که فیلم «به خاطر پونه» با بازی او به تازگی روی پرده سینما رفت، از باید و نبایدهای فیلمسازی در سینمای کوتاه می‌گوید.

به گزارش ایلنا، فرهاد اصلانی با با اشاره به اهمیت فیلم کوتاه گفت: به نظر من میزان تاثیر‌گذاری‌اش نسبی است اما من اگر در این مدیوم فعالیت کردم بر حسب وظیفه بود. دوست داشتم همان‌طور که دیگران برای من فرصت مناسبی ایجاد کردند من هم بتوانم به زعم خودم با حضور در فیلم جوان تر‌ها اثرگذار باشم. فکر می‌کنم این لطف نیست بلکه وظیفه بازیگرانی است که به‌طور حرفه‌ای کار می‌کنند. زمانی که خودم در ابتدای راه بازیگری بودم آرزو داشتم فیلمسازان حرفه‌ای به من اعتماد کنند و فرصتی بدهند تا بتوانم خودم را نشان دهم. الان که حرفه‌ای‌تر کار می‌کنم وقتی به گذشته خودم رجوع می‌کنم و به یاد می‌آورم که چطور به اینجایگاه رسیده‌ام، خودم را موظف به کار کردن با دوستان جوان‌تر می‌بینم. بنابراین اگر فیلمساز جوانی کاری از من بخواهد که از عهده‌اش بر بیایم حتما قبول می‌کنم.

او معیار خود را برای انتخاب فیلم‌های کوتاهی که در آن حضور پیدا می‌کنید را موضوع فیلم دانست و گفت: موضوع فیلم در تصمیمم اثر دارد و اگر خوب باشد از آن استقبال می‌کنم. عوامل چندان اهمیتی ندارد چون قطعا کارگردانی که جوان و کم تجربه است با عواملی هم ردیف خودش کار می‌کند. نکته دیگر، شیوه کارگردانی فرد است که باید با تعریف فیلم کوتاه هماهنگ باشد.

فیلمنامه باید شخصیت فیلم کوتاه را داشته باشد و کارگردان هم بتواند در زمان کوتاهی که برای فیلم در نظر گرفته شده آن را به درستی به سرانجام برساند و نکته اصلی فیلم را مطرح کند. موجز بودن خصوصیت اصلی فیلم کوتاه است که باید در این مدیوم حتما وجود داشته باشد اگر در کنار آن نوآوری هم باشد قابل تقدیر است.

البته بعضی از بازیگران حرفه‌ای هم از دیده نشدن فیلم‌های کوتاه استفاده می‌کنند و برای تجربه اتودهای جدید در بازیگری در این مدیوم کار می‌کنند.

اصلانی ادامه داد: درست است که فیلم کوتاه، هم تجربی است و هم کمتر دیده می‌شود اما قطعا کار فیلمسازان فعال در آن مدیوم حداقل برای خودشان جدی و حرفه‌ای است. باید در فیلم کوتاه هم با اصول حرفه برخورد کرد نه این‌که فکر کنیم فیلم کوتاه فقط محلی است برای تجربه و اتود زدن است. بازیگری که با چنین اعتقادی در فیلم وکوتاه کار می‌کند به آن فیلم خیانت می‌کند.

وی در پاسخ به این سئوال که عده‌ای از بازیگران هم معتقدند حضور بازیگر حرفه‌ای در فیلم کوتاه به‌خصوص اگر سازنده آن حرفه‌ای نباشد، به کار لطمه می‌زند، چون عوامل فیلم به اندازه بازیگر حرفه‌ای نیستند و مخاطب وقتی بازیگر حرفه‌ای در کار می‌بیند انتظار دارد فیلمی حرفه‌ای ببیند. از طرفی هم بازیگر حرفه‌ای ممکن است حرف اصلی فیلم را تحت‌الشعاع قرار دهد گفت: من زیاد به این موضوع اعتقاد ندارم. فکر می‌کنم به کار و ساختش بستگی دارد. اگر فیلم کوتاه مستند یا داستانی، واقع‌گرایانه باشد بهتر است از بازیگر حرفه‌ای استفاده نشود. بار‌ها به من قصه‌هایی پیشنهاد شده که به نفع فیلم در آن بازی نکردم. من بیشتر به اثر وفادارم و معتقدم آن فیلم باید به بهترین نحو ممکن ساخته شود. حتی اگر در فیلم بلند هم کارگردان محبوبم به من پیشنهاد کار دهد برایش بازی کنم اول از خودم می‌پرسم آیا من به درد آن نقش می‌خورم یا نه! حتی گاهی پیش آمده نقشی به من پیشنهاد شده که احساس کردم فلان بازیگر خیلی بهتر می‌تواند آن را اجرا کند و نظرم را به فیلمساز منتقل کردم.

او در خصوص اینکه چرا جایگاه فیلم کوتاه نسبت به فضای کلی سینما دور‌تر مانده است گفت: الان با دوربین‌ها و امکاناتی که در دسترس علاقه‌مندان به فیلمسازی قرار دارد، فیلم‌های کوتاه بسیاری ساخته می‌شود اما اتفاقی که بعد از ساخت باید بیفتد مهم است. متاسفانه سازوکار درستی برای ارائه فیلم کوتاه تعریف نشده در حالی که فیلم کوتاه قابلیت جذب مخاطب را دارد. انجمن سینمای جوان می‌تواند ۱۰ فیلم کوتاه با موضوعیت یکسان را در قالب لوح فشرده در مراکز فروش فیلم توزیع کند تا هم درآمدی از این طریق کسب شود و هم فیلم کوتاه بتواند مخاطبان خود را پیدا کند. من به تماشای فیلم کوتاه علاقه دارم اما جایی برای پیداکردن فیلم کوتاه را نمی‌شناسم. این فیلم‌ها فقط در جشنواره اکران می‌شود و من هم فرصت رفتن به جشنواره را همیشه ندارم.

ما هنوز تکلیفمان با سینما روشن نیست. نمی‌دانیم چه می‌خواهیم. حتی در تعریف کلی سینما هم تنوع عقیده وجود دارد. گاهی سینما در حد یک وعظ پایین می‌آید، گاهی هم در خدمت یک ارگان قرار می‌گیرد و مجری فرامین آن ارگان می‌شود. اما به نظر من سینما مستقل است و خودش حرف می‌زند. در دوره مدیریت‌های مختلف گاهی کاملا دولتی می‌شود و گاهی آن‌قدر آزاد که از آن طرف بوم می‌افتد. وقتی نمی‌دانیم از سینما چه می‌خواهیم طبیعی است که از اروپا و آمریکا دور بمانیم. ما در مدیوم فیلم بلند هم مشکلات بسیاری از گرفتن مجوز تا ممیزی‌های مختلف داریم، با این شرایط دیگر فیلم کوتاه محلی از اعراب ندارد. وقتی مدیوم کوتاه می‌تواند رشد کند که سینمای حرفه‌ای خیلی‌خیلی جلو باشد.

اصلانی در پاسخ به این سئوال که بسیاری از علاقه‌مندان به سینما، فیلم کوتاه را پلی ارتباطی برای رسیدن به سینمای بلند حرفه‌ای می‌دانند و به امید رسیدن به آنجایگاه وارد این مدیوم می‌شوند. با توجه به این‌که امکان دیده شدن فیلم کوتاه بسیار کم است، فکر می‌کنید چنین اتفاقی امکان‌پذیر است ادامه داد: در هر صورت گاهی پیش آمده فیلم‌های کوتاهی از فیلمسازان جوان به دستم رسیده تا نظرم را درباره اثرشان به آن‌ها بگویم. بعضا در این فیلم‌ها بازی‌های درخشانی دیده‌ام و لذت برده‌ام، نام بازیگر را می‌پرسم تا اگر شرایطی پیش آمد و همکاری برای نقشی خاص از من همفکری خواست، آن بازیگر را به او معرفی کنم. این هم راهی برای رسیدن به سینمای بلند است اما اگر تصمیمی مبنی بر توزیع مناسب فیلم کوتاه گرفته شود قطعا بیشتر شاهد وارد شدن بازیگران با استعداد به سینمای حرفه‌ای خواهیم بود.

من واقعا تفاوتی بین بازیگری فیلم کوتاه و بلند نمی‌بینم، بازیگری بازیگری است. هم در فیلم کوتاه و هم بلند بازیگر باید کاراکتری را به نمایش بگذارد اما در فیلم کوتاه تم اهمیت بیشتری از بازیگری دارد.

در فیلم کوتاه بیشتر از این‌که شخصیت‌پردازی اهمیت داشته باشد، تم آن اهمیت دارد. کار کوتاه ظرفیت این را ندارد که بتواند شخصیت‌پردازی آنچنانی داشته باشد. مگر این‌که استثنا کل موضوع روی یک کاراک‌تر خاص باشد. فیلم کوتاه، ایده محور است و پرسوناژ در خدمت ایده قرار می‌گیرد. حتی در فیلم‌های بلند هم به ابعاد شخصیتی یک یا دو پرسوناژ پرداخته می‌شود، بقیه فقط برای پیش بردن قصه حضور دارند.