نگرانی از شیوع «وبا» در بلوچستان با آغاز فصل گرم

با گرم شدن هوا و تشدید مشکلات بهداشتی دو کشور افغانستان و پاکستان که منبع شیوع بیماری وبا در ایران هستند، احتمال انتشار مجدد این بیماری مانند سال گذشته در کشور وجود دارد.

به گزارش خبرنگار ایلنا از زاهدان، وبا، بیماری توسعه نیافتگی است. این بیماری که در سال گذشته ۷ نفر در سیستان و بلوچستان را به کام مرگ برد و خیلی زود به اصفهان و کرمان و مازندران در شمال کشور توسعه یافت. اینک با با گرم شدن هوا هوا بار دیگر در کمین است.

استانداری سیستان و بلوچستان در چند روز گذشته درباره این بیماری با حضور نماینده وزارت بهداشت، کارگروه «سلامت» تشکیل داد و پیشنهاد کرد تا در صورت لزوم از توان پزشکی ارتش و سپاه هم برای مقابله با این بیماری کمک گرفته شود.

منشاء بیماری، کشور پاکستان و افغانستان است. جایی که بر اساس آمارهای غیر رسمی در سال گذشته هزاران نفر را آلوده کرد و سبب کشته شدن ده ها نفر شد. رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان گفته «از ۲۵۶ مورد مبتلا به وبا در کشور طی سال قبل، ۱۴۲ مورد آن مربوط به سیستان و بلوچستان بوده است.»

نگرانی از تکرار طغیان وبا

درست ۱۰ شهریور سال گذشته بود که اولین فرد مبتلا به این بیماری در جنوب استان شناسایی شد و خیلی زود تعداد مبتلایان به عدد ۳۰ نفر رسید و در نهایت هم طغیان کرد. بیشترین موارد ابتلا مربوط به شهرستان های چابهار، ایرانشهر و زاهدان اعلام شد و از بین آنها سهم مرکز استان ۹۱ مورد مبتلا بود.

طغیان وبا در سال گذشته در کشور افغانستان به اندازه ای بود که تاجیکستان سه گذر مرزی خود با این کشور را مسدود کرد و در برخی از شهرهای افغانستان حالت قرنطینه اعلام شد. این موضوع در حالی بود که همچنان اتباع غیر مجاز این کشور از طریق مرزهای جنوبی و شرقی استان وارد کشور می شدند و شیوع بیماری را گسترش می دادند.

بر اساس آمار رسمی، روزانه بین ۴۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر از مهاجران خارجی غیر قانونی در سال گذشته دستگیر شدند.

دکتر سروش نماینده وزارت بهداشت در کارگروه سلامت و امنیت غذایی سیستان و بلوچستان در این باره گفت: اتباع خارجی غیر مجاز واقعیت هایی هستند که نظام بستری درمان ما را تحت تاثیر قرار داده اند. وی همچنین ضمن اظهار امیدواری از اینکه ورود این اتباع کنترل شود افزود: امسال هم تلاش می شود تا مانند سال گذشته حلقه «درمان بستر» از مرز میلک در شمال سیستان و بلوچستان تا مرز دوغارون در خراسان برای کنترل وبا فعال شود.

علی اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان نیز در عین حال در این جلسه به مرزبانی، سپاه و نیروی انتظامی دستور داده تا کنترل نقاط عبور دسته جمعی اتباع غیر مجاز را تشدید کرده و هرگز افراد دستگیر شده را به عمق خاک ایران منتقل نکنند. وی همچنین از معاون سیاسی خود خواسته، با کنسولگری های دو کشور افغانستان و پاکستان رایزینی کند تا این بیماری در آن سوی مرز پیشگیری شود و حتی اگر لازم باشد خدمات را هم به آن سوی مرز ببرد.

بر اساس اعلام رسمی استانداری سیستان و بلوچستان تا کنون امسال هیچ گونه نشانی از بیماری وبا در استان مشاهده نشده و پیشگیری؛ اولویت مقابله با آن گفته شده است. این استان ۱۶۰۰ کیلومتر مرز بین المللی با دو کشور افغانستان و پاکستان وجود دارد که به توصیف استانداری، این مرز به دیدبان بهداشت کشور تبدیل شده است.

ورود اتباع خارجی غیر مجاز تنها سهمی از شیوع وبا در کشور را دارد. بخش دیگر آن مربوط به آب آشامیدنی شهروندان و روستائیان است، آنجایی که یک مسئول ارشد وزارت نیرو در سیستان و بلوچستان عنوان کرده ۵۰۰ هزار نفر در استان به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و از این تعداد ۳۰۰ هزار نفر هم از برکه ها و نهرها آب شرب خود را تامین می کنند. موضوعی که خود عامل توسعه این بیماری به سبب شرایط بهداشتی است.

نصرالله چاری سرپرست شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایلنا گفته است که «سرانه استفاده از آب شرب سالم در سیستان و بلوچستان ۶۲ درصد است در حالی که میانگین کشوری آن ۹۶ درصد عنوان شده» او همچنین خبر داده تا برای اضافه شدن ۱۲ درصد دیگر به سرانه مشترکان آب شرب سالم استان، نیاز به ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار است.

بیماری وبا تنها مشکل امروز استان نیست، طغیان این بیماری در بین سالهای ۱۳۷۴ تا ۷۶ در استان موجب شد تا شمال استان کانون وبا در کشور لقب گیرد. مدیرعامل آبفای روستایی به تجربه کنترل بیماری در این منطقه نیز اشاره کرد و افزود: «تا سال ۱۳۷۹ که همه روستاهای منطقه سیستان آبرسانی شدند، آمار مبتلایان وبا نیز به صفر رسید».

هزینه وحشتناک وبا

اکنون با گرم شدن هوا و مشکلات بهداشتی دو کشور افغانستان و پاکستان که منبع تولید و انتشار این بیماری در کشور هستند، احتمال شیوع این بیماری مانند سال گذشته مدیران ارشد استان را به تکاپو وا داشته است. منصور شکیبا رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بدون اشاره به مبلغی دقیق، خبر داده که کنترل وبا در سال گذشته «بار اقتصادی وحشتناکی برای دانشگاه علوم پزشکی در بر داشته است». او همچنین از کمبود نیروی انسانی در بخش بهداشت و درمان استان گلایه کرده و گفته این موضوع سبب بلا استفاده ماندن ۲۱۰ تخت بیمارستانی در جنوب استان شده است.

تمرکز خدمات درمانی در استان نیز یکی از مشکلات درمان و کنترل خیلی از بیماری ها نظیر وبا است. موضوعی که انتقاد معاون برنامه ریزی استانداری سیستان و بلوچستان را درباره استقرار ۵۰ درصد از مجموع تخت های بیمارستانی استان در زاهدان در بر داشت. غلامرضا مالکی همچنین گریزی به مشکل نیروی انسانی زده و گفته «خانه بهداشت و بیمارستان با تمام تجهیزات ساخته ایم ولی بهورز و نیرو نداریم تا استفاده کنیم».

وبا، بیماری است که در شرایط بهداشتی ناسالم و مکان های توسعه نیافته شایع می شود و در صورتی که مورد درمان قرار نگیرد سبب مرگ بیمار می شود. آب آلوده در شیوع این بیماری نقش موثری داشته و موجب گسترش آن می شود. اینک باید دید تا برگزاری جلسه کارگروه سلامت و امنیت غذایی درست دو ماه و نیم قبل از مشاهده نخستین مورد ابتلای وبا در سال گذشته می تواند مانع بروز اتفاقات سال گذشته شود. هر چند استاندار در کارگروه مصوب کرده تا آلوده ترین مناطق در بخش آب روستایی شناسایی شوند و آبفای روستایی برای سامان بخشیدن دست بکار شود ولی بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی که وی برای بخش آب روستایی اعلام کرده، برای امسال به نتیجه قابل توجهی نخواهیم رسید.

گزارش از: محمد فرتوت عنایت