فصل جدید همکاری‌های ایران و آژانس، در سایه نتایج سفر گروسی به ایران
نخستین سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در فضایی که سیاست‌های تنش‌زای آمریکا یکی پس از دیگری با شکست مواجه شده، می‌تواند فصل جدیدی در همکاری‌های تهران و آژانس باشد تنها با این شرط که گروسی با توجه به این گزارش‌ها و حسن نیت ایران در ادامه همکاری با آژانس، مانع از افتادن این نهاد مهم بین المللی از رویکرد فنی و حقوقی در دامن غرض ورزی‌های سیاسی آمریکا و اسرائیل شود.
به گزارش ایلنا، رافائل گروسی پس از انتخاب به عنوان مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نخستین بار است که به تهران سفر می‌کند.
وزیر خارجه کشورمان، هدف از اولین سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران را در چارچوب بحث و بررسی در خصوص امور پادمانی، پروتکلی و برجامی اعلام کرد.
وی گفت: کار ما با آژانس، همکاری بر مبنای اصل شفافیت جمهوری اسلامی ایران است. ما همیشه آماده همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده‌ایم و سفر گروسی به ایران در راستای همین موضوع است.
بنا بر گزارش سازمان انرژی اتمی کشورمان، ۸۸ درصد بازرسی‌های کل آژانس در سال ۲۰۱۹ مختص ایران بوده و ایران بیش از یک‌پنجم فعالیت آژانس را به خود اختصاص داده است. با این وجود گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این سفر خواستار همکاری ایران در بازرسی از دو مرکز شده است. وی پیش از این گفته بود ایران اجازه دسترسی به دو مرکز اعلامی را نداده و حدود یک سال است که از "گفت‌وگوی جدی درباره سوالات مربوط به فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام‌نشده احتمالی" در این مراکز امتناع می‌کند.
در واکنش به این اظهارات، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران تاکید کرده که "ایران از ابتدا با دسترسی به اماکن هسته‌ای خود مخالف نبود اما معتقد است سوالات آژانس بایستی مبتنی بر مبانی، مدارک و دلایل جدی باشد".
«کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دایم کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین هم در صفحه اینستاگرام خود در این زمینه نوشت: اعتماد ایران به آژانس در ماه‌های اخیر صدمه دیده است. ضروری است که سفر مدیرکل به ایران، موجب اعتمادسازی شود.
وی تاکید کرد که مهم است در این سفر اطمینان داده شود که آژانس بر مبنای سه اصل بی‌طرفی، استقلال و حرفه‌ای گری حرکت خواهد کرد.
گروسی که پیش از این در جریان دیدار با پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، واشنگتن را شریک مهم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان کرده و خواستار دسترسی‌های بیشتر در ایران شده بود، سعی دارد تا پیش از برگزاری جلسه کمیته مشترک «برجام» که با حضور کشورهای انگلیس، آلمان، فرانسه، چین، روسیه و ایران در روز اول سپتامبر برگزار می‌شود، اجازه بازرسی از دو مرکز مدنظر آژانس را که غیر هسته‌ای هستند، بدست آورد.
هفته گذشته، اعضای شورای امنیت و برجام، قطعنامه آمریکا علیه ایران را رد کردند. آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران با روسیه، چین و کشورهای اروپایی عضو برجام اختلاف دارد و خواستار بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران است.
به گزارش ایلنا، بیش از دوازده سال طول کشید تا ایران و جامعه جهانی بتوانند اختلافات خود را برطرف کرده و با امضای برجام به توافق برسند. در صورت شکست این توافق که با کارشکنی‌های آمریکا و خروج ترامپ با مشکل مواجه شده، یافتن هیچ جایگزین جامع یا کارآمد دیگری در آینده نزدیک متصور نیست و اعتبار هر نوع مذاکره و توافق حتی با اعضای ثابت و تاثیرگذار شورای امنیت هم زین پس زیرسوال خواهد رفت.
ایران قبل از خروج ترامپ از برجام به هر آنچه که وعده داده بود، عمل کرد و به تمام تعهدات مندرج در این توافق پایبند بود. حتی با بازگشت تحریم‌های آمریکا که تأثیر منفی بر اقتصاد و زندگی مردم داشت، ایران همچنان به مدت ۱۴ ماه دیگر به تعهدات خود پایبند ماند. اما بعد از آنکه طرف‌های دیگر برجام نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند ایران طبق ماده ۳۶ برجام اقدام به کاهش تعهدات خود به صورت جزئی کرد و در مقابل درخواست فرانسه، آلمان و انگلیس که از ایران خواستند به توافق کامل بازگردد، اعلام کرد که از منافع اقتصادی وعده داده شده بهره‌ای نبرده است و در صورت حصول اطمینان از عمل کردن همه طرفین به تعهدات خود به طور کامل حاضر است از گام‌های برداشته شده برای کاهش تعهدات خود عقب نشینی کند.
ایران تعهدات خود را در رابطه با برجام در پنج مرحله و با اطلاع آژانس بر اثر بی عملی شرکای اروپائی برجام، کاهش داد، اما همکاری با آژانس کماکان در بالاترین میزان خود همچنان ادامه دارد و بازرسی و همکاری همزمان، در پیشرفته‌ترین حالت خود در حال انجام است. به طوری که می‌شود گفت که بیشترین و دقیق‌ترین نظارت‌ها روی فعالیت‌های ایران از سوی آژانس در حال انجام است و چنین چیزی حتی در تاریخ این سازمان هم سابقه نداشته است.
ایران به گواه ۱۴ گزارش آمانو و دو گزارش از گروسی تعهدات خود را انجام داده است و تنها در یک سال اخیر با سیصد مورد بازدید موافقت کرده که بیش از سی مورد آن سرزده بوده است.
انتظار می‌رود گروسی با توجه به این گزارش‌ها و حسن نیت ایران در ادامه همکاری با آژانس، مانع از افتادن این نهاد مهم بین المللی از رویکرد فنی و حقوقی در دامن غرض ورزی‌های سیاسی آمریکا و اسرائیل شود. در این صورت است که نخستین سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در فضایی که سیاست‌های تنش‌زای آمریکا یکی پس از دیگری با شکست مواجه شده، می‌تواند فصل جدید در همکاری‌های تهران و آژانس باشد.
