نقش مردم در نظام اسلامی فقط رای نیست در اداره کشور هم باید مشارکت داشته باشند

به گزارش ایلنا، آیت الله رئیسی، رئیس قوه قضاییه امروز دوشنبه طی سخنانی در نشست هم اندیشی شورای عالی قوه قضاییه با نهاد‌های مردمی ضمن تبریک ولادت با سعادت حضرت صدیقه طاهره و گرامیداشت یاد شهدا به ویژه شهید سرافراز، حاج قاسم سلیمانی (رضوان الله تعالی علیه) اظهار کرد: از سازمان‌های مردم نهاد و گروه‌هایی که به انحاء مختلف با اقشار مردمی مرتبط هستند و در جلسه امروز شورای عالی قوه قضاییه حضور یافتند، قدردانی می‌کنیم. موضوع جلسه امروز حضور و نقش مردم در امور دستگاه قضایی و انجام وظایف و مسئولیت‌های قوه قضاییه است.

رئیس قوه قضاییه بیان داشت: انقلاب اسلامی ما مبتنی بر خواست و اراده و رای مردم است و نهاد‌های این کشور مبتنی بر رای مردم شکل گرفته اند و از افتخارات نظام ما آن است که رای و مشارکت و حضور مردم جزء اساسی‌ترین محور‌های حرکت می‌باشد.

آیت الله رئیسی با بیان اینکه در هر عرصه‌ای که مردم در آن حضور داشتند، شاهد حصول موفقیت بوده ایم، گفت: همین حضور مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن پشتوانه عظیمی برای همه مسئولان نظام و کشور است و جلوه‌ای از تداوم انقلاب و لزوم تحقق نظر مردم می‌باشد.

وی در ادامه با اشاره به موضوع انتخابات گفت: در عرصه انتخابات مردم با آرای خود اعلام نظر می‌کنند؛ اما سوال این است که آیا صرف رای دادن مردم کافی است یا این که باید زمینه‌ای را برای تداوم نقش آفرینی مردم در امور سیاسی و اجتماعی فراهم کرد؟

رئیس قوه قضاییه در ادامه با اشاره به پیروزی‌های کشور در عرصه دفاع مقدس گفت: در جریان دفاع مقدس حضرت امام (ره) نقش ویژه‌ای را برای مردم تعریف کردند و ما شاهد حضور با قوت و پرنشاط نیرو‌های بسیج مردمی در جبهه‌های حق علیه باطل بودیم. همین پیروزی‌ها و موفقیت‌های ما در دوران دفاع مقدس ثابت می‌کند که نقش و مشارکت و حضور با قوت مردم تا چه میزان کارساز می‌باشد.

آیت الله رئیسی با اشاره به تکالیفی که قانون اساسی در زمینه نقش دادن به مردم در امور سیاسی و اجتماعی وضع کرده است، گفت: در مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، حفظ حقوق عامه، محیط زیستی، برخورد با ناهنجاری‌های اجتماعی و ... ما می‌توانیم با جلب مشارکت و نقش آفرینی مردم موفقیت‌های چشمگیری را به دست آوریم.

وی تصریح کرد: فقط در سه قانون آیین دادرسی کیفری و مجازات اسلامی و حمایت از آمران به معروف بیش از ۳۰ مورد صراحت مبنی بر جلب مشارکت و نقش آفرینی مردم وجود دارد و در ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی کیفری و موادی از قانون مجازات اسلامی قانونگذار در رابطه با نقش دادن به مردم صراحت اشاره داشته است.

رئیس قوه قضاییه افزود: در حکم مقام معظم رهبری برای بنده در مسئولیت دستگاه قضایی نیز بر مردمی بودن و نقش دادن به مردم تاکید شده است؛ بنابراین این امر یکی از تکالیف ما در مجموعه دستگاه قضایی است؛ اما باید توجه داشت که مردمی بودن با سخن حاصل نمی‌شود؛ بلکه باید یک حوزه عمل برای جلب مشارکت مردم تعریف کرد و زمینه میدان دادن به مردم را آماده کرد.

آیت الله رئیسی با بیان اینکه ما به دنبال یک قوه قضاییه قوی هستیم؛ نه یک دستگاه قضایی بزرگ، گفت: قوه قضاییه قوی آن است که اجرای عدالت و حق را در سرلوحه امور خود داشته باشد و در کنار این امر خطیر نگاه مردم را نیز در فرآیند‌های دادرسی و پیگیری‌ها مدنظر داشته باشد.

وی با بیان اینکه جلب مشارکت مردم در امور مرتبط با دستگاه قضایی یک حرکت دو سویه است، گفت: در این فرآیند هم قوه قضاییه باید به جلب مشارکت مردم نظر داشته باشد و از آن سو مردم نیز باید باور و اراده اقدام را در حوزه عمل و اجرا جهت نقش آفرینی داشته باشند.

رئیس قوه قضاییه در ادامه با ذکر مصادیقی از جلب مشارکت مردم در امور مربوط به دستگاه قضایی گفت: برای نمونه در امر زندانیان معسر گلریزان برگزار می‌شود و مردم با پرداخت پول در این امر خیر سهیم می‌شوند؛ اما آیا کمک به یک زندانی فقط در پول دادن و آزادی او از زندان منحصر می‌شود یا اینکه باید در امر بازسازی شخصیت این زندانی نیز مردم مشارکت و نقش آفرینی کنند؟

آیت الله رئیسی ادامه داد: بنابراین می‌توان ساز و کاری را ایجاد کرد تا نقش مردم در امر بازاجتماعی و بازسازی شخصیت زندانی برجسته شود. برای نمونه یک زندانی را تصور کنید که خانواده‌ای برای ملاقات ندارد؛ آیا نمی‌توان مجموعه‌ای مردمی ایجاد کرد تا به ملاقات آن زندانی بروند و امور تربیتی را در رابطه با او پیش ببرند؟

وی بیان داشت: امام (ره) فرمودند زندان باید دانشگاه باشد. این فرمایش امام یک امر تحقق پذیر است و باید ساز و کار‌های مرتبط با بازاجتماعی و بازسازی شخصیت زندانی مبتنی بر جلب مشارکت مردم ایجاد شود.

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه قوه قضاییه در کنار تحقق عدالت، خیررسانی و احسان را نیز در دستور کار دارد، گفت: قوه قضاییه در کنار مسئولیت مجازات مجرم و تحقق عدالت در جامعه باید احسان را نیز مدنظر قرار دهد و در این راستاست که ما تاکید داریم رفع آسیب‌های اجتماعی از یک زندانی برای جلوگیری از گرفتار شدن مجدد او یک امر ضروری است و در پیشبرد این امر ضروری باید مشارکت مردم را نیز جلب کرد.

آیت الله رئیسی بیان داشت: البته قطعاً هر آسیب اجتماعی و هر جرمی دارای علل و زمینه‌های شکل گیری است. برای نمونه هرچه نظام پولی و مالی کشور عادلانه‌تر باشد، جرائم اقتصادی کمتر رخ می‌دهد یا به هر میزان که دستگاه‌های فرهنگی الگوسازتر باشند، به همان میزان، جرائم اخلاقی در جامعه کمتر به وقوع می‌پیوندد؛ لکن با تمام این موارد بار دیگر تاکید می‌کنیم که مشارکت مردم چنانچه بارز و برجسته باشد و میدان عملی برای آن تعریف گردد، بسیاری از امور مرتبط با دستگاه قضایی پیش می‌رود.

وی با بیان این که شاخص مشارکت، عبارت از همدلی است، گفت: پیامد جلب مشارکت و نقش آفرینی مردم در امور مرتبط با قوه قضاییه، اعتمادسازی خواهد بود و در اینصورت قوه قضاییه ما در طراز نظام اسلامی خواهد بود. نقش مردم در نظام اسلامی فقط رای نیست در اداره کشور هم باید مشارکت داشته باشند.

رئیس قوه قضاییه اظهار کرد: از همان ابتدا که بر مبنای امر مقام معظم رهبری مشغول انجام وظیفه در دستگاه قضایی شدم، در ذهنم این مهم وجود داشت تا شرایط جلب مشارکت و نقش آفرینی مردم را در امور مرتبط با دستگاه قضایی فراهم کنم و از همان ابتدا به دوستان خود این موضوع مهم را اعلام کردم؛ لذا بررسی‌های مرتبط با این کار انجام گرفت و گام‌های مرتبط با تحقق آن برداشته شده است.

آیت الله رئیسی ادامه داد: برخی افراد حاضر در این جلسه که از اعضای شورای عالی قضایی هستند، بعضاً تا ۳۰ جلسه را برای تدوین ساز و کار جلب نظر و مشارکت مردم در امور مرتبط با دستگاه قضایی صرف کرده اند و در رشته‌های مختلفی نظیر جامعه شناسی و حقوق برای چگونگی نقش آفرینی مردم مطالعات و بررسی‌های گسترده صورت گرفته است و بر مبنای نظرات صاحبنظران دغدغه‌مند، ساز و کاری قانونمند برای جلب مشارکت مردم در امور مرتبط با قوه قضاییه تدوین شده است.

وی تصریح کرد: در ساز و کار تدوین شده برای جلب مشارکت مردمی، مسئولیت‌های حوزه‌های مختلف دستگاه قضایی اعم از سیاستگذاری راهبردی، پیشگیری از وقوع جرم، دادرسی، بازسازی شخصیت اجتماعی زندانی و ... لحاظ شده است. حتی در مقوله‌هایی نظیر آسیب‌شناسی و پیشگیری از جرم نیز می‌توان نقش مشارکت مردمی را به صورت دقیق تعریف کرد و برای آن حوزه عمل ایجاد نمود.

رئیس قوه قضاییه با اشاره به نقش سازمان‌های مردم نهاد در جلب مشارکت‌های قضایی مردمی گفت: سازمان‌های مردم نهاد با آموزش دادن به مردم و فرهنگ سازی می‌توانند زمینه‌ای را فراهم کنند تا پرونده‌های ورودی به دستگاه قضایی کاهش یابد. همچنین در زمینه حفظ حقوق عامه نیز که نقش مشارکت مردمی بسیار تعیین کننده است، سازمان‌های مردم نهاد می‌توانند با آموزش دهی و فرهنگ سازی، نقش آفرین باشند.

آیت الله رئیسی در ادامه با اشاره به مقوله صلح و سازش و نقشی که مشارکت مردمی در این مقوله مهم دارد، گفت: از زمان مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی، بنیان موضوع صلح و سازش در دستگاه قضایی ایجاد شد و ما اکنون به دنبال سازماندهی بیشتر مقوله صلح و سازش با جلب مشارکت مردمی هستیم و در این حوزه مشغول ساماندهی بخش‌های میانجیگری و شورای حل اختلاف می‌باشیم.

وی در پایان خاطر نشان کرد: در گام دوم حرکت انقلاب نقش مشارکت‌های مردمی در عموم کار‌های کشور به ویژه امور مرتبط با دستگاه قضایی می‌تواند بسیار موثر باشد و باید در این زمینه ساز و کار‌های قانونی و دستورالعمل‌های مشخص تعریف شود.