ابتکار عمل ژاپن و فرانسه در نیویورک/ ماکرون به دیدار دوجانبه با ترامپ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل امید بسته است

به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، پس از آنکه روز سه‌شنبه رهبر انقلاب در کلاس خارج فقه خود اعلام کردند هرگونه دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا منوط به بازگشت این کشور به برجام است و همچنین اگر شرط ما مبنی بر بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای محقق شود ملاقات در چهارچوب دیدار چندجانبه انجام خواهد شد؛ براساس شواهد و اعلام فرانسه، آمریکا نیز هرگونه تغییر در شرایط تحریم‌های اعمالی خود را منوط به دیدار با مقام‌های ایران کرده است. 

درخواستی که از نظر طرف ایرانی در شرایط کنونی به نفع شخص ترامپ بوده و مسئولان ایرانی بارها تاکید کرده‌اند که اجازه نخواهند داد آمریکا این توهم را داشته باشد که فشار حداکثری روی ایران جواب داده و کشورمان مجبور به مذاکره شده است.

لازم به توضیح است که پس از آغاز تلاش امانوئل ماکرون برای حفظ برجام، توافق اولیه روسای جمهور ایران و فرانسه در تماس‌های تلفنی این بود که ابتدا لازم است وضعیت تنش‌آمیز متوقف شده و بعد در خصوص جزئیات مذاکره شود؛ در همین راستا نیز ایران اعلام کرده اگر امکان فروش نفت و بازگشت پول آن مهیا شود، برجام کامل اجرا خواهد شد و گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران متوقف می‌شود.

در اصل، مذاکره با آمریکا منوط به بازگشت این کشور به برجام است اما فروش نفت ایران باعث می‌شود ایران مفاد برجام را کامل اجرا کند. 

روحانی در تماس‌ها به همتای فرانسوی خود اعلام کرده بود «اگر نمی‌توانید معافیت بگیرید، پول نفت را بدهید و ما هم نفت را برای شما انبار می‌کنیم تا هروقت توانستید تحویل بگیرید.» در اصل مبلغ ۱۵ میلیارد دلار مبلغی بابت پیش خرید ۵ ماه نفت ایران است؛ چرا که ما در سال ۹۷، ۴۰ میلیارد دلار نفت فروختیم که اگر ۵ ماه بصورت حداکثری نفت بفروشیم، ۱۵ میلیارد دلار کسب خواهیم کرد. 

بر این اساس اروپا هیچ شرطی برای نحوه هزینه این مبلغ تعیین نکرده بود، یعنی ما هرکالایی و از کشوری بخواهیم می‌توانیم تهیه کنیم؛ تنها مانع این موضوع این بود که اروپا باید از آمریکا اجازه می‌گرفت؛ چراکه بانک‌های اروپا بدون اجازه ایالات متحده قادر به جابجایی یک یورو نیز نیستند. 

ترامپ نیز به گفته طرف فرانسوی با اصل ایده موافقت داشته اما هر اقدامی را منوط به ملاقات با مقام‌های ایرانی عنوان کرده بود؛ شرطی که دو هفته گذشته در تماس تلفنی ماکرون به همتای ایرانی اعلام و از سوی رئیس‌جمهور کشورمان رد شد. 

به گفته مقام‌های سیاسی دو طرف، در حال حاضر بحث‌ها متوقف شده و رئیس‌جمهور فرانسه به دیدار دوجانبه خود با ترامپ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، در روز دوشنبه امید بسته است. 

این در حالی است که ایالات متحده آمریکا در اقدامی خصمانه و خارج از عرف دیپلماتیک تا روز پنجشنبه از صدور روادید برای رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان برای شرکت در نشست سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد ممانعت کرده بود و در نهایت نیز با پیگیری‌های دبیرکل این سازمان و اعلام عمومی این اقدام از سوی ظریف، از ادامه این روند دست کشید تا ظریف بامداد روز جمعه راهی نیویورک شود.  

براساس اطلاعات ایلنا، ژاپنی‌ها پیش‌تر و قبل از به دست گرفتن ابتکار عمل از سوی فرانسه، بحث ۳ میلیارد دلاری را مطرح کرده بودند که تضمین خرید نفت ایران برای یکسال بود اما روز قبل از سفر آبه به ایران، سفیر ژاپن با مراجعه به معاون وزیر امور خارجه کشورمان گفت «به دلیل مخالفت ترامپ، رئیس‌جمهور ژاپن این پیشنهاد را مطرح نخواهد کرد.»

پس از این تلاش ژاپن، زمانی که گفت‌وگو‌های اولیه بین ایران و فرانسه انجام شد؛ در حاشیه نشست گروه هفت، وزیر امور خارجه فرانسه با ظریف تماس گرفته و اعلام کرد که ترامپ با کلیات طرح این کشور برای کاهش تنش و حفظ برجام موافقت کرده و در جریان حضور وزیر امور خارجه ایران در «بیاریتز»، محل برگزاری نشست گروه هفت قرار گرفت.

البته لازم به توضیح است که شرط ایران برای حضور در این نشست این بود که هیچ دیداری بین هیات ایرانی و آمریکایی انجام نشود و به همین دلیل نیز نشست دوجانبه با فرانسه به جای هتل محل اقامت هیات‌های شرکت‌کننده در نشست گروه هفت، در ساختمان شهرداری شهر «بیاریتز» برگزار شد. 

جمهوری اسلامی ایران پس از یکسال از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و عدم اجرای تعهدات طرف‌های اروپایی در نامه‌ای به طرف‌های باقیمانده در این توافق اعلام کرد که از تاریخ ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری در برنامه‌ای گام به گام تعهدات خود را در چهارچوب این توافق کاهش می‌دهد. 

این اقدام تهران موجب شد تا اتحادیه اروپا ضمن درخواست از ایران برای بازگشت به تعهدات، بر خواست خود برای حفظ این توافق بین‌المللی تاکید کند. اقدامات ژاپن به عنوان کشوری خارج از برجام که البته یکی از بزرگترین خریداران نفت کشورمان است و همچنین تلاش فرانسه را می‌توان از جمله جدی‌ترین اقدامات برای بازگشت کشورمان به اجرای کامل توافق هسته‌ای دانست. 

براین اساس جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۵ شهریورماه گام سوم کاهش تعهدات خود را که شامل تغییر نسل سانتریفیوژها فراتر از نسل اول، افزایش تعداد سانتریفیوژها فراتر از ۵۰۶۰، عدم پایبندی به سطح غنی سازی ۴.۵ درصد، توسعه غنی‌سازی در نطنز و برداشتن محدودیت‌ها در تحقیق و توسعه از جمله گسترش نسل‌های سانتریفیوژ​ است را اجرا و اعلام کرد که اگر روند عدم اجرای تعهدات اروپا به همین شکل باشد در فاصله ۶۰ روز پس از اجرای گام سوم، گام چهارم خود را نیز عملی خواهد کرد.