ایلنا بررسی می‌کند؛
عبور ذخایر اورانیوم ایران از مرز تعیینی در برجام، پیامی برای نشست کمیسیون مشترک
دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در حالی روز جمعه در وین برگزار خواهد شد که ایران امروز با عبور ذخایر اورانیوم خود از مرز ۳۰۰ کیلوگرم، نخستین مرحله از روند کاهش تعهدات خود در چهارچوب برجام را به منصه ظهور خواهد رساند.
فروش نفت به میزان پیش از خروج آمریکا از برجام حداقل انتظار ما از توافق هسته‌ای است؛ این جمله‌ای است که سخنگوی دستگاه دیپلماسی در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در خصوص انتظار ایران از اروپا برای توقف روند کاهش تعهدات عنوان کرد.
برجامی که قرار بود مبادلات و روابط اقتصادی ما با جهان را عادی سازی کند، اکنون با خروج یکی از طرفین و عدم التزام طرف‌های دیگر به تعهداتشان باعث شده که جمهوری اسلامی ایران در مرحله کنونی برای حفظ این توافق بین‌المللی که دستاورد قابل توجه دیپلماسی در سده اخیر است، کف خواسته‌های خود را این چنین با طرفین برجام مطرح کند.
در حالی که تهران همه تلاش خود را برای حفظ برجام به کار گرفته و برای یکسال نیز با صبر راهبردی به طرف‌های توافق هسته‌ای فرصت داد تا تعهدات خود را محقق کنند؛ اما با کاهش تعهدات خود از ١٨ اردیبهشت ماه با واکنش طرف‌های دیگر توافق مواجه شد که نباید با اقدامات خود برجام را به خطر بیندازد.
این مطالب البته در حالی بیان می‌شود که ایران براساس مواد ۲۶ و ۳۶ توافق هسته‌ای این حق را دارد که هر زمان طرف‌های دیگر برجام به تعهدات خود عمل نکردند، میزان تعهدات خود را کاهش داده و تناسب را در میزان عمل به تعهدات حفظ کند. این مساله نشان‌دهنده آن است که ایران حتی برای کاهش تعهدات هم پیشقدم و آغازگر نبوده و این اقدام تهران واکنش به اقدام‌هایی است که کشور را از منافع این توافق بین‌المللی محروم کرده است.
البته این مساله نیز قابل توجه است که در برهه کنونی نیز ایران پنجره دیپلماسی را باز نگه داشته و علیرغم اینکه با صراحت به طرف‌های برجام اعلام شده که کاهش تعهدات، یک تصمیم ملی است؛ اما در عین حال این اقدامات برگشت‌پذیر بوده و با بازگشت طرف مقابل به انجام تعهداتش، جمهوری اسلامی نیز می‌تواند شرایط کنونی را به حالت اولیه بازگرداند.
با این وجود قطعا این موضوع از دید و نظر جامعه بین‌الملل نباید پوشیده بماند که ایران پس از یک دوره صبر راهبردی و به مدت یکسال اعطای زمان به شرکای برجامی خود، مسیر کاهش تعهدات را آغاز کرده است. یک سال زمان کمی نیست که رهبران و افکار عمومی جهان به این اصل پی ببرند که ایران بیش از هر کشور دیگری خواهان حفظ دستاوردهای دیپلماسی است.
از هجدهم اردیبهشت سال جاری که شورای عالی امنیت ملی با صدور بیانیه‌ای ورود تهران به فاز کاهش تعهدات در چهارچوب برجام را اعلام و خواسته‌های تهران نیز در نامه رئیس‌جمهور به سفرای کشورهای عضو برجام تسلیم شد؛ شاهد ترافیک سفرهای اعضای برجام به تهران بودیم که هرکدام با لحن و راهبردی و البته همه برای متقاعد کردن تهران برای توقف روند کاهش تعهدات انجام شد.
وزیر امور خارجه آلمان، مشاور دیپلماسی کاخ الیزه، معاون وزیر امور خارجه انگلیس و دیپلمات‌هایی در سطوح مختلف با حضور در تهران سعی کردند با انتقال پیام پایبندی کشورهای متبوعشان به برجام، حق ایران در استفاده از منافع توافق هسته‌ای و ابراز امیدواری از آغاز سازوکار «اینستکس» در آینده‌ای نزدیک، تهران را از ادامه مسیر منصرف کرده و به صبر ترغیب کنند.
تلاش‌های دیپلماتیکی که بصورت مشترک با این پیام به پایان رسید که تهران در مسیر کاهش تعهدات خود و در چهارچوب حقی که توافق هسته‌ای برایش قائل شده مصمم است و هیچ اقدامی مگر اقدام عملی طرف‌های برجام در بازگشت به تعهداتشان ایران را متوقف نکرده و به نقطه آغازین باز نمی‌گرداند.
تلاش بعدی برای توقف این روند نیز در روز هفتم تیرماه یعنی جمعه هفته جاری در وین پایتخت اتریش آغاز خواهد شد؛ یعنی دقیقا در جایی که معاونان وزرای خارجه طرف‌های باقی‌مانده در برجام در کمیسیون مشترک برجام گرد هم خواهند آمد. نشستی که در مقطع کنونی شاید چشم‌انداز روشنی نداشته باشد و امیدواری به خروج دستاوردی ملموس از آن انتظاری فراتر آن چیزی است که تاکنون از خود نشان داده است.
یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که روز چهارشنبه، ۱۵ اسفندماه به مدت پنج ساعت در هتل کوبورگ وین برگزار شد نیز دستاوردی جز یک بیانیه حمایتی نداشت؛ بیانیه‌ای که دیگر انتظارات تهران را در مقطع کنونی برآورده نمی‌کند.
بیانیه‌ای که در آن اعضای برجام مجدداً بر تعهد خود نسبت به اجرای کامل و مؤثر آن در تمام بخش‌ها تاکید کرده و خاطرنشان کنند برجام یک عنصر کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه بوده و یک دستاورد بسیار مهم در حوزه دیپلماسی چندجانبه است که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ با اتفاق آرا مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است و مجددا ادعا کنند که به تعهدات پیشین در قبال تهران شامل راه اندازی اینستکس به منظور حفظ و ارتقا روابط گسترده‌تر اقتصادی در حوزه‌های مختلف با ایران برای تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی ایران پایبند هستند دیگر کمکی به فروش نفت ایران و دستیابی به منابع مالی‌اش نخواهد کرد.
این بار البته اروپا باید بداند که براساس اعلام سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران روز ششم تیرماه، یعنی یک روز پیش از روزی که آنها شاید تصمیم داشته باشند تنها به اعلام حمایت بسنده کنند، مرز ۳۰۰ کیلو را گذرانده و خواسته ایران در مرحله نخست کاهش تعهداتش به منصه ظهور می‌رسد و مشخص می‌شود همان‌گونه کمالوندی نیز یادآور شد، ایران بلوف نمی‌زند.
کمالوندی همچنین در نشست هفته گذشته خود بارها بر این مساله تاکید کرد که اروپا بداند، دیگر زمان کمی در اختیار دارد و هر روز تعلل، بازگشت این مسیر طی شده را سخت‌تر خواهد کرد. ایران همچنین در هفته‌های اخیر بارها از زبان مقام‌های سیاسی خود با طرف‌های برجام اتمام حجت کرده و تاکید کرده‌اند که جهان باید بداند چه کسی از برجام خارج شد، چه کسانی برای عدم اجرای تعهدات خود پیشقدم شدند، اقدام ایران تنها در واکنش و در چهارچوب حق خود در برجام انجام شده و تنها با اقدام عملی ملموس بازگشت‌پذیر خواهد بود.
