چشم‌انداز عضویت ایران در سازمان همکاری‌ شانگهای روشن است/ امضای یادداشت تفاهم امنیتی میان تهران و دوشنبه یکی از موانع را برداشت

افشار سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، با اشاره به سفر روز پنجشنبه حسن روحانی به قرقیزستان برای شرکت در نشست سازمان همکاری‌ شانگهای، در رابطه با افق پیش روی تغییر شرایط ایران در این سازمان از عضو ناظر به عضویت دائم، گفت: مجموعه همکاری‌ شانگهای از زمانی که از نهادی امنیتی به یک سازمان تبدیل شده ایران را به عضویت ناظر خود پذیرفته و کشورمان نیز طی سال‌های متمادی درخواست خود را برای عضویت دائم در این نهاد مطرح کرده است و در این فاصله زمانی کشورهایی نیز که مانند ایران در ابتدا عضو ناظر سازمان همکاری‌ شانگهای بودند به عضو دائم تبدیل شده‌اند

وی ادامه داد: همواره چشم‌انداز نشان داده شده به ایران برای عضویت چشم انداز روشنی بوده اما تاکنون این مساله تحقق پیدا نکرده است. با توجه به اینکه عضویت از طریق اجماع باید انجام شود و مخالفت حتی یک عضو مانع پذیرش عضویت اعضای جدید در این سازمان می‌شود؛ آخرین بار هم مخالفت تاجیکستان مانع عضویت ایران در سازمان همکاری‌ شانگهای شد.

این دیپلمات پیشین کشورمان با اشاره به پیشینه اختلافات تهران و دوشنبه در خصوص مساله حزب نهضت اسلامی گفت: امکان دارد پس از سفر وزیر امور خارجه تاجیکستان به تهران و امضای یادداشت تفاهم امنیتی میان دوکشور این بار با عدم مخالفت دوشنبه، بستر حضور ایران در این سازمان فراهم شود. 

وی ادامه داد: روسیه و چین هم  همواره به عنوان دو عضو مهم و تاثیرگذار سازمان همکاری شانگهای برای عضویت ایران چراغ سبز نشان داده‌اند اما هیچگاه این حمایت و چراغ سبز نتیجه نداده است. البته این بار نیز به دلیل تنش‌های موجود میان ایران و ایالات متحده و مسائل منطقه نمی‌توان قطعی گفت که شرایط برای عضویت ایران فراهم شده است. 

افشار سلیمانی افزود: به رغم اینکه در مورد سازمان همکاری شانگهای مطرح می‌شود که این سازمان نگاه به شرق دارد و ضد‌غرب است اما بنده معتقد هستم درست است که این سازمان تلاش می‌کند تحت تاثیر غرب نباشد اما آنها علاقمند نیستند کشوری در این سازمان عضو شود که با غرب در تنش است و شاید اصلی‌ترین دلیل مخالفت با حضور ایران نیز همین تنش و عدم به رسمیت شناختن اسرائیل باشد که البته هیچگاه بصورت علنی اعلام نشده است. 

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: این سابقه تاریخی نیز وجود دارد و در زمانی که هنوز پیمان امنیتی شانگهای به سازمان همکاری تغییر ماهیت نداده بود نیز با توجه به اینکه ایران به فعالیت‌های اسلامی در کشورهای آسیای مرکزی منتسب می‌شد و اساسا آن پیمان با این هدف مقابله با افراط‌گرایی دینی شکل گرفت نگرش مثبتی نسبت به ایران در بین کشورهای عضو وجود نداشت. 

وی ادامه داد: با مرور زمان اما این تصور اندکی فروکش کرد و زمانی که گروه‌های تروریستی مانند القاعده پیدا شد و ایران نیز در روند مقابله با این کشورها در صف نخست قرار گرفت، کشورمان به عضویت ناظر این سازمان درآمد.  

وی افزود: در نتیجه با توجه به اینکه از یک سو به این دلایل احتمال پذیرفته شدن عضویت ایران وجود دارد اما از سوی دیگر ممکن است تنش در روابط ایران و آمریکا، امسال نیز ایران را در عضویت در سازمان همکاری شانگهای با ناکامی روبرو کند. با این حال با توجه به نفوذ بالای روسیه و چین امکان همراه کردن سایر کشورها برای موافقت با عضویت ایران مهیا شود. 

سفیر پیشین کشورمان در آذربایجان گفت: بنده البته پیش از این نیز پیشنهاد داده بودم مادامی که درخواست ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای مورد قبول واقع نشده، کشورمان در سطح وزیر امور خارجه در اجلاس‌های سالانه شرکت کند و حضور در سطح رئیس‌جمهور تنها به قبول عضویت منوط شود؛ اقدامی که امیدوار هستم امسال محقق شده باشد.