آزادگی حوزوی را فدای کج بینی‌ها نکنیم/ دست‌هایی از بیرون در حوزه اعمال نفوذ می‌کنند

حجت الاسلام مصطفی درایتی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا در واکنش به نامه آیت الله یزدی به آیت الله شبیری زنجانی، گفت: راجع به این نامه چند مساله مطرح است یکی اینکه آیت الله العظمی شبیری زنجانی امروز بدون تردید از نوادر زمان در دقت نظر و جامعیت علمی است که جز اینها هم پرهیزکاری و مراعات‌های ذهنی و رفتاری از ایشان شخصیتی خاص ساخته است و امروز بدون تردید یکی از پایه‌های اساسی حوزه علمیه قم و مرجعیت تشیع است.

وی تاکید کرد: باید توجه کنیم مخاطبی که با او صحبت می‌کنیم چه مخاطبی است. گرچه آقای یزدی به هر صورت شخصیت شناخته شده‌ای در حوزه است اما در حوزه همیشه یک عرفی رعایت می‌شده است که اگر بزرگان حوزه به این عرف طبیعی توجه نکنند به نظر من نمی‌رسد که دیگر چیزی از حوزه به معنای خاص خودش باقی بماند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب خاطرنشان کرد: اگر این نامه را یک فردی از افراد تندوری بی‌قاعده‌‌ای که چندان در حوزه مطرح نیست نوشته بود اگرچه آن هم کار نابجایی بود ولی اندازه زشتی کار به اندازه کاری که آقای یزدی مرتکب شده نبود. ایشان باید بدانند که با این رفتار قواعدی را در حوزه که سالیان دراز دوام حوزه به اینها بوده است به هم می‌زنند  و بدون تردید نادیده گرفتن آنها از طرف افرادی همچون آقای یزدی ضربه به پایه‌های شاید هزار ساله عرف تشیع و حوزه‌های علمیه تشیع است که آثار تخریبی فوق‌العاده جدی و نگران‌کننده‌ای دارد.

وی تاکید کرد: تصور من این است که شاید در نوشتن این نامه آقای یزدی به هر صورت در چمبره افراد و جریانی قرار گرفته حتی شاید ایشان مصلحت نظام یا حوزه را در نظر نگرفته است. آزادگی حوزوی را فدای این نوع کج بینی‌ها کردن نه به نفع ایشان و نه به نفع جامعه مدرسین، حوزه و نظام است.

وی با اشاره به صدمات علنی کردن نامه،  گفت: آقای یزدی اگر این مطالب را به خود ایشان مطرح می‌کرد شاید عوارضی محدود پیدا می‌کرد. تصریح بر اینکه این کار به صورت علنی انجام بشود و با این ادبیات و حالت تهدیدآمیز، به نظر من می‌رسد که خیلی قضیه شائبه برانگیز و نگران‌کننده است جز اینکه به هر حال عرف حوزه همیشه این بوده که راه و روش حوزوی‌ها را مرجعیت تشیع و مراجع تعیین می‌کردند و بقیه فضلا و طلابی بودند که نظر این مراجع برایشان حجت بوده و تلاش می‌کردند که قاعده‌ای را در حوزه دنبال کنند که آن قاعده بتواند دوام حوزه را حفظ کند.

وی ادامه داد: ایشان به هر حال وقتی که برای مراجع و مرجعیتی همچون آیت الله شبیری زنجانی تعیین تکلیف می‌کند این در عرف حوزه قابل پذیرش نیست و نگران‌کننده است که کسی به خودش اجازه بدهد در جایگاهی دیگر برای شخصیتی مثل ایشان تعیین تکلیف کند. اینگونه نامه نوشتن و طرح کردن موضوع مقداری با عرف و قاعده حوزه سازگاری ندارد.

این عضو حزب اراده ملت تصریح کرد: به جز این‌ها ایشان قضاوتی هم نسبت به دیگران کردند که به نظر من آن هم عاری از حقیقت است. طبیعتا اینکه انتظار داشته باشد آنچه را که خود ایشان به صورت یک سلیقه می‌پسندد همه آن را با ادبیات اینچنینی تبعیت بکنند؛ نشان دهنده این است که ایشان دیدگاه خودشان را به آنجا که باید باشند تشخیص نداده‌اند. این چنین صحبت کردن مقداری به نظر می‌رسد که با شان ایشان هم سازگاری ندارد.

درایتی اظهار کرد: به نظر من این رفتار به گونه‌ای بوده که هم برای خود ایشان و هم برای نظام و حوزه وهن است. طبیعتا برداشت دیگران از حوزه و حوزویان دچار خدشه‌ای خواهد شد که بالاخره مسئولیت آن ممکن است به عهده ایشان باشد. مخصوصا در جایگاهی که ایشان مطرح است این طور صحبت کردن و عکس العمل نشان دادن خیلی شائبه‌ها را تشدید می‌کند و در حوزه نگران‌کننده است و برداشت مردم نسبت به حوزه و اعتبار حوزه را خدشه‌دار می‌کند و مرجعیت شیعه را به هر صورت دچار ابهامات و سوالاتی خواهد کرد.

وی افزود: به نظر من ایشان در مجموع فکر نکرده دست به این اقدام زده است و ابعاد این قضیه را چندان مورد توجه قرار نداده است و امیدوارم خود ایشان به یک نحوی سعی کند این را جبران کنند.  آیت‌الله شبیری زنجانی شخصیت ناشناخته‌ای در جهان تشیع و بالاخص در حوزه علمیه قم نیست. رفتار، سلوک علمی، سلوک شخصی و جمعی ایشان زبانزد همه خاص و عام است که معمولا در این قضایا تلاش می‌کنند به اینکه خارج از حب و بغض‌ها و خارج از این رفتارهایی که به صورت سلیقه‌ای مطرح می‌شود جایگاهی را داشته باشد که همه به آن رفتار، گفتار و نظر ایشان احترام می‌گذارند و طبیعتا این نامه‌ها اعتبار ایشان را کم نخواهد کرد ولی آقای یزدی را به شدت زیر سوال خواهد برد و بهتر است که ایشان به شکلی به فکر جبران کار فکر نشده خودشان بیفتند که عوارض کمتری برای خودشان پیدا کند.

درایتی درپاسخ به این سوال که چه قواعد و عرف‌هایی در حوزه علمیه مورد توجه قرار دارد و چرا اخیراً بعضی از اقدامات حوزه باعث ایجاد حواشی در جامعه شده است، گفت: عرف‌ها و قواعد متعددی در طول سالیان دراز از طریق بزرگان، طلبان و فضلایی که در حوزه بوده‌اند در حوزه شکل گرفته و تلاش شده که این قواعد و عرف‌های مقبول همچنان پایدار بماند.

وی با اشاره به حوزه علمیه نجف، قم و سایر حوزه‌های علمیه در شهرهای دیگر گفت: همه جا و بالاخص در حوزه علمیه قم و دیگر جاها نیز همانطور بوده است که جایگاه مراجع و شخصیت‌های برجسته که قوام حوزه‌ها به آنها بوده، حفظ حرمت و بزرگی احترام آنها از قواعد شناخته شده و مورد توجه همه حوزه‌های تشیع است.

درایتی ادامه داد: وقتی یک مرجعیتی حالت مقبولیتی پیدا می‌کند به صورت طبیعی قاعده این بوده است که همه فضلا حرمت و جایگاه مرجعیت که قوام حوزه‌ها به آنها بوده را خوب رعایت بکنند و مراقب باشند که رفتار خودشان را با هدایت و راهنمایی آنان تطبیق بدهند که البته چیزهای دیگر هم وجود دارد که مدنظر در این قضیه نیست.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب ابراز داشت: همواره سعی می‌شده آنچه که حتی در آزادگی‌ها هم مطرح است و گاهی وقت‌ها ممکن است اختلاف‌نظری هم باشد با حفظ حرمت بزرگان حوزه مطرح شود که هم به آزادگی حوزه و آن حریت که لازمه آن است لطمه وارد نشود و هم به جایگاه‌هایی که در حوزه به صورت طبیعی اتفاق می‌افتد خدشه وارد نشود که این بزرگان به هر صورت کیان حوزه را همچنان با شان و جایگاه‌شان حفظ می‌کنند.

وی تاکید کرد: لذا انتظار این است که همیشه بزرگترهایی که یک رده پایین‌تر فعالیت می‌کنند بیش از طلبه‌های معمولی نسبت به توجه داشتن به این جایگاه‌ها و حرمت‌ها اهتمام بورزند. چون ممکن است فردا خودشان در معرض قرار بگیرند و اگر این جایگاه خدشه‌دار بشود یقیناً آنها هم آسیب خواهند دید و آن انتظاری که دارند و آن تاثیرگذاری‌ که مد نظرشان است ممکن است دچار خدشه بشود.

این عضو حزب اتحاد ملت خاطرنشان کرد: متاسفانه آنچه گاهی اینها را به هم می‌زند این است که بالاخره بعد از انقلاب جریاناتی وارد حوزه شده‌اند یا در حوزه ایفای نقش کرده‌اند و تلاش کردند که در حوزه تاثیر بگذارند و بعضی از آنها چون آشنا به قواعد حوزه نیستند، افرادی را وادار یا تشویق می‌کنند که رفتاری را انجام دهند که در شان حوزه نیست و باعث وهن حوزه شده‌ است و اکثراً هم دست‌هایی را در این کار می‌بینم که سعی می‌کنند از بیرون به حوزه اعمال نفوذ کنند.

وی ادامه داد: البته آنهایی که حواسشان هست و جا افتادگی بهتری پیدا کرده‌اند و حریت حوزوی خودشان را حفظ کرده‌اند، طبیعتاً به این سادگی وسیله دست اینها نخواهند شد ولی بعضاً یا فشار سنگین می‌آورند یا فضایی می‌سازند که گاهی وقت‌ها افرادی را مرتکب خطاهایی می‌کنند که عوارض سنگین دارد.

درایتی گفت: به هر صورت امیدواریم که آقای یزدی که از پیشینیان باسابقه حوزه هستند و جایگاهی هم برای خودشان دارند بیشتر حتی مراقب دیگرانی باشند که ممکن است این حرمت‌ها را نادیده بگیرند. نه اینکه خدای ناکرده خودشان وارد یک کاری بشوند که اصولاً ممکن است خیلی از این قواعد را برهم بزند که طبیعتاً نه به نفع ایشان و نه به نفع حوزه و تشیع و نظام است.

وی با اشاره به این نامه گفت: هیچ منفعتی را برای ایشان و چه برای حوزه و نظام و جامعه مدرسین نتوانستم بیابم که بشود با این شکل برخورد آنها را تعبیر کرد.