سیاست‌های ترامپ آمریکا را با اروپا وارد چالش کرده است/ شکست برجام به معنی شکست دیپلماسی برای حل بحران‌هاست/ نئوکان‌های آمریکا، لابی صهیونیست و اعراب تکفیری به دنبال شکست برجام هستند

به گزارش ایلنا، سیدحسین موسویان، سخنگوی پیشین هیات هسته‌ای ایران و سید محمدمهدی موسویان فارغ‌‌التحصیل مطالعات خاورمیانه دانشگاه پرینستون آمریکا در یادداشتی با عنوان «برجام بنایی برای صلح و امنیت بین‌الملل» در مجله «صلح و خلع سلاح» ژاپن نوشت: 

*بعد از ۲۰ ماه مذاکرات فشرده ایران و قدرت‌های جهانی در مورد بحران هسته‌ای ایران، توافقی حاصل شد که متضمن بالاترین استاندارهای شفافیت و بازرسی و عدم ساخت بمب هسته‌‌ای، رفع تحریم‌های هسته‌‌‌ای و پذیرش حقوق هسته‌‌ای ایران است. جامعه جهانی یکپارچه از این توافق حمایت کرد به جز اسراییل و عربستان.

*عوامل کلیدی مهمی موجب حصول توافق مذکور بودند از جمله: اراده سیاسی دو طرف برای نقد کردن امتیازهای قابل چانه‌‌‌زنی، تغییرات در سطوح مدیریتی ایران و آمریکا، تحولات ژئوپلوتیک در منطقه و تصمیم آمریکا برای تغییر خط قرمز از «غنی‌سازی صفر» به «بمب هسته‌ای صفر» در ایران.

*برجام در شرایطی بر روابط ایران و آمریکا، امنیت منطقه، سیاست‌های داخلی آمریکا تاثیرگذار شده که بحران‌های خاورمیانه، صلح و امنیت جهانی را به خطر انداخته است.

*قبل از برجام آمریکا همه راه‌های فشار و تحریم علیه ایران را در سطح حداکثری طی کرد و نهایتا در تسلیم نمودن ایران شکست خورد. هرچه آمریکا فشار را بیشتر کرد، ایران هم دامنه برنامه هسته‌‌ای خود را بیشتر توسعه داد تا اینکه با نقطه گریز از برنامه صلح‌‌آمیز هسته‌‌ای سه ماه بیشتر فاصله نداشت. این تجربه موجب شد آمریکا به‌جای فشار و تحریم، به میز مذاکره آمد و نهایتا برجام حاصل شد.

*سقوط صدام در سال ۲۰۰۳، شکست آمریکا در عراق و افغانستان، شورش‌ها در جهان عرب، جنگ سوریه، سقوط برخی از متحدین منطقه‌ای آمریکا در منطقه، ابتر ماندن حمله نظامی ناتو و کشورهای عربی به لیبی، اشغال بخشی از خاک سوریه و عراق توسط داعش، از جمله عوامل بحران‌های جاری در خاورمیانه گردید ولی در این میان و علیرغم تحمل بیشترین فشارها بعد از انقلاب ۱۹۷۹، ایران به عنوان کشوری قدرتمند، با ثبات، با نفوذ در منطقه سربلند کرد. این واقعیت باعث شد که اروپا و سایر قدرت‌های جهانی در مورد سیاست‌های خصمانه علیه ایران تجدیدنظر کنند.

*با این وجود بعد از اوباما، ترامپ بعد برجام را بدترین توافق تاریخ خواند و با تمام ظرفیت برای نابودی آن وارد عمل شده است. با وجودی که آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی مکرر انجام کامل تعهدات ایران را مورد تایید قرار داده، اما ترامپ مسیر نابودی برجام و مقابله با نفوذ و نقش ایران در منطقه را گسترش داده تا جایی که با اعلام استراتژی جدید آمریکا در مورد ایران در اکتبر ۲۰۱۷، سیاست تقابل تمام عیار آمریکا با ایران در سطح خاورمیانه را معرفی کرد.

*سیاست‌های ترامپ در مسیری است که ایران را وادار به خروج از برجام نموده، آمریکا را با متحدین سنتی اروپایی خود وارد چالش نموده و موجب تشدید بحران در منطقه شده و خواهد شد. در واکنش به سیاست‌های ترامپ، ایران با تقویت اتحاد و انسجام داخلی، توان بازدارندگی خود از جمله توان موشکی را افزایش داده است.

*اسراییل، برنده اصلی شکست برجام و سیاست‌های خصمانه ترامپ علیه ایران است. در عین حال، شکست برجام به معنی شکست دیپلماسی برای حل بحران‌هاست و موجب خواهد شد ایران به توسعه برنامه هسته‌‌ای ماقبل برجام برگردد. اسراییل با دامن زدن به این بحران، می‌خواهد جهان را از موضوع اصلی خاورمیانه که اشغال فلسطین است، غافل کرده و ایران را تبدیل به موضوع اصلی در صحنه جهانی کند.

*دومین کشوری که از شکست برجام خرسند خواهد شد، عربستان است. ریاض در یمن، عراق، سوریه، بحرین و قطر شکست خورده، ضمن اینکه برجام موجب شد که ایران مجدد به عنوان رقیب نفتی سعودی ظهور کند. 

*علاوه‌بر تلاش برای شکست برجام، جبهه متحد اسراییل - عربستان سعی دارد با سیاست‌های خصمانه ترامپ، ایران را در سطح منطقه و جهان منزوی کند. جبهه متحد نئوکان‌های آمریکا، لابی صهیونیست و اعراب تکفیری به دنبال شکست برجام هستند.

*تمام اتهامات در مورد هژمونی ایران در منطقه بی‌اساس است و واقعیت این است که اسراییل تنها دارنده بمب هسته‌‌ای در خاورمیانه است و متحدین آمریکا نیز بیشترین هزینه‌‌های نظامی را دارند در حالی که ایران بمب هسته‌‌ای ندارد و کمترین هزینه نظامی در منطقه را دارد. 

*ترامپ با سیاست‌های خصمانه خود علیه ایران، نه تنها صلح و امنیت منطقه را بیش از گذشته به خطر می‌اندازد، بلکه شانس همکاری‌های دو کشور در مورد منافع مشترک در منطقه را به طور کلی نابود می‌کند. علیرغم همه خصومت‌ها، آمریکا و ایران از دولت‌های فعلی عراق و افغانستان حمایت می‌کنند و در مبارزه با تروریسم داعشی دارای مصالح و منافعی خواهند بود. در صورتی ایران، آمریکا و قدرت‌های جهانی قادر خواهند بود در مورد صلح و امنیت منطقه و جهان همکاری کنند که برجام کامل و بدون نقص اجرا شود.

*مذاکرات هسته‌‌ای در ۱۰ سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ به این دلیل به نتیجه نرسید که آمریکا خصومت‌‌ورزی می‌کرد. همچنین مذاکرات در فاصله ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ به این دلیل به نتیجه رسید که آمریکا مسیر تعامل با ایران را در پیش گرفت. این درسی برای ترامپ است که از تکرار اشتباهات گذشته آمریکا در مورد ایران پرهیز کند. ترامپ باید درک کند که سیاست‌های ۴۰ ساله آمریکا در مورد فشار و تحریم و انزوای ایران شکست خورد و برجام هم ثابت کرد که دیپلماسی و تعامل مسیر صحیح با ایران است.

واضح است که بدون همکاری با ایران، تامین ثبات و امنیت در منطقه ممکن نخواهد بود. برجام ذخیره‌‌ای برای صلح و ثبات منطقه است که تنها اجرای کامل آن، زمینه را برای همکاری‌‌های مشترک قدرت‌های جهانی با ایران برای مدیریت بحران‌های منطقه باز خواهد کرد.