محمدرضا بهشتی:
مراسم‌های محرم برای تفکر و ذکر است/ در عزاداری‌ها به نکاتی اشاره کنیم که جهت زندگی ما را تعیین کند
محمدرضا بهشتی گفت: مراسم‌های محرم برای تفکر و ذکر است، بروز احساسات برای این فاجعه جای خود؛ اما در مراسم های خود سعی کنیم ولو به یک نکته اشاره کنیم، نکته ای که جهت زندگی ما را تعیین کند.
به گزارش ایلنا، محمدرضا بهشتی در نخستین شب از سلسله نشست های «عاشورا و امروز ما» که با همکاری انجمن اندیشه و قلم، خانه اندیشمندان علوم انسانی و بنیاد اندیشه و احسان توحید در شب ششم محرم در محل خانه اندیشمندان برگزار شد، درباره دعای عرفه و اجابت در عاشورا گفت: عاشورا از اتفاقات نادر تاریخی است؛ از این جهت که ویژگی های نادری دارد.آنچه در این واقعه رخ داده، آشکار شدن جبهه معرفت الهی است در وجود انسانهای گرانقدرِ؛ آن هم در میدان آزمونهای سخت و سهمگین؛ میدانی که در آن شناخت و معرفت اشخاص مورد آزمایش و محک قرار می گیرد.
وی ادامه داد: زمانی که فردی پا در مسیر ایمان گذاشت، بی شک مورد آزمون قرار می گیرد. در قرآن آمده است «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ ؛الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَة قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» در این آیه تاکید شده است که ما شما را آزمایش خواهیم کرد.
بهشتی در همین راستا افزود: در واقعه عاشورا حقیقتا حسین(ع) و یارانش مورد سهمگین ترین ازمایش ها قرار گرفتند. حسین بی علی از چهره های شناخته شده عالم اسلام است و دل ها به سمت اوست و یکی از دلخوشی‌های مردم در سفر حج، شنیدن سخنان او به عنوان نوه پیامبر است.
این استاد فلسفه با اشاره به روایتی تاریخی درباره امام حسین (ع)، گفت: در روز عاشورا امام با پوششی با ارزش وارد میدان شدند و یکی از دلایل حمله به خیمه‌ها بعد از نبرد، همین مسئله بود؛ چراکه آنها تصور می‌کردند ایشان از شرایط مناسب و اموال با ارزشی برخوردار است و امام با این پوشش خود در پی آن بود که نشان دهد ما برای ثروت، مکنت و وجاهت اجتماعی به میدان جنگ نیامده ایم؛ چراکه از این‌ها برخوردار بوده است و با این جایگاه در معرض آزمون قرار می گیرد، و انصافا این ازمون سخت و دشوار است.
وی با اشاره به اینکه اگر ما در چنین جایگاهی بودیم، مشخص نبود چگونه عمل می کردیم؛ ادامه داد: بالاتر از شهادت فاجعه آمیز امام، حریمی است که از او شکسته می شود. تصور اینکه فردی در مرتبه او در برابر چه کسانی قرار می گیرد و مورد چه هتاکی هایی قرار می گیرد، واقعا غمناک است.برای مثال در بخشی از واقعه عاشورا که امام قصد سخنرانی داشتند، از ترس نفوذ و اثر کلام ایشان دستور می دهند هلهله کنند تا صدای امام به گوش نرسد. در حالی که حسین بن علی هدفی جز اصلاح جامعه ندارد، در پی امتیازی برای خود، خاندان و اطرافیانش نیست و حب ریاست هم او را به حضور در این میدان وا نداشته است؛ با این حال هتک حریم می شود و اصحابش، فرزندانش، یاران نزدیکش در معرض شهادت خونین قرار می گیرند.
بهشتی با تاکید بر اینکه امام هر آنچه داشت در طبق اخلاص قرار داد، گفت: ایشان آخرین دارایی اش که خونش بود را نیز در این میدان قرار داد.
فرزند شهید بهشتی با اشاره به روایتی از عاشورا که موید عزم راسخ امام در لحظات آخر مبارزه است، ادامه داد: برای من معما این است که چه شناخت و معرفتی در انسان باید ایجاد شده باشد که هرچه به پایان این ماجرا نزدیک می شویم، شور و هیجان او شتاب می گیرد!؟ اینجاست که متوجه می شود تا آن چیزی که سال ها انتظارش را می کشیده؛ تنها دو قدم باقی مانده است.
وی با بیان اینکه حسین بن علی مانند همه ما یک انسان است، افزود: چه ایمان و یقینی در این فرد ایجاد شده است که چنین عمل می کند.
بهشتی در این راستا افزود: افراد با گفتن شهادتین اسلام می آورند اما ایمان نه. حتی پیامبران در مرتبه ایمان تفاوت دارند، و ایمان ناشی از شناخت است و ما روزنه ای به باور، ضمیر و شناخت حسین (ع) داریم که آن دعای او در روز عرفه است. به نظر من این دعا، درخواست و شناختی که از فرازهای این دعا خود را آشکار می کند، آرامش نهایی و نهایت تلاش در عاشورا را بیان می کند.
این استاد فلسفه، با اشاره به فرازهایی از این دعا که می گوید«اَللَّهُمَّ اِجْعَلْنِی أَخْشَاکَ کَأَنِّی أَرَاکَ»، « لاَ أُحِبَّ تَعْجِیلَ مَا أَخَّرْتَ وَ لاَ تَأْخِیرَ مَا عَجَّلْتَ» گفت: فرد به مرتبه ای برسد که بگوید هرآنچه تو برای من می پسندی بشود. و این فرد در مرحله شناخت خداوند است.
وی با اشاره با بخش های دیگری از این دعا خطاب به جمعیت پرسید: چه زمانی باید این معارف را در زندگی خود به کار ببندیم؟
بهشتی در بخش دیگری از سخنرانی خود با اشاره به برخی تحقیقات درباره این دعا گفت: در دعای عرفه همه مراتب توحید که شامل توحید ذات، صفات و افعالی می شود؛ وجود دارد و این عجیب است.
وی ادامه داد: هر آنچه در این دعا آمده است، نشانه تحقیر انسان نیست بلکه نشان می دهد هر آنچه انسان به فقر ذاتی خود واقف می شود از لطف و جلوه خداوندی آگاهی بیشتری می یابد. و فردی چون امام حسین در این مرتبه می گوید من عین فقرم.
بهشتی با اشاره به روایتی از حضرت امیر درباره سجده انسان بر خاک، گفت: شما بالاترین عضو بدن خود را بر پایین ترین سطحی که زمین باشد می‌گذارید، هیچ انسانی با هر مرتبه‌ای شایسته این نیست که پیشانی بر خاک بگذاریم اما این نماد بندگی انسان برای خداست.
بهشتی با اشاره به بخش‌های دیگری از این دعا گفت: حسین بن علی به درجه‌ای از معرفت رسیده است که می گوید فردی که از حب تو نصیبی نبرده است، زیان کار است.و البته این بخشی از نیایش و خلوتی است که بنده ای با خدا داشته و آن را در اختیار ما قرار داده است.
وی در بخش دیگری گفت: آنچه در این دعا آمده است برای مرتبه ما نیست. دوستان این مراسم ها برای تفکر و ذکر است، بروز احساسات برای این فاجعه جای خود؛ اما در مراسم های خود سعی کنیم ولو به یک نکته اشاره کنیم، نکته ای که جهت زندگی ما را تعیین کند.
