تابش در جشنواره روز جنگلبان؛
بخش مهمی از بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از نگرش خاص ما به انسان‌ها و طبیعت است/ اگر به‌فوریت درباره ابرچالش‌ها چاره‌اندیشی نکنیم، تمدن اسلامی ایرانی دچار خدشه می‌شود
رییس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس گفت: در بسیاری عرصه‌های اجتماعی شاهد بروز آسیب‌ها و چالش‌ها و ابرچالش‌هایی هستیم که اگر به فوریت چاره‌اندیشی نکنیم تمدن اسلامی و ایرانی را دچار خدشه می‌سازیم.
به گزارش ایلنا، محمدرضا تابش در نخستین جشنواره روز جنگلبان اعلام کرد: امروزه دغدغه‌های زیست محیطی، افکار جهانیان را به خود مشغول کرده است. تکنولوژی مدرن، جهان را به نقطه خطرناکی رسانیده است. بخش مهمی‌از بحران‌های زیست محیطی نشأت گرفته از جهان‌بینی ما انسان‌ها و نگرش خاصی که به طبیعت و جایگاه انسان داریم، باز می‌گردد.
او گفت: می‌توان گفت بحران‌های زیست محیطی امروز، یک بحران اخلاقی است. پس تنها علوم مرتبط با مهندسی محیط زیست نمی‌تواند راه حل نهایی را برای برطرف کردن این بحران‌ها ارائه دهد. ریشه اصلی بحران در آن است که علم جدید با تقدس زدایی از طبیعت، تسلط غیر مسؤلانه انسان را بر آن هموار کرده و طبیعت مقهور و در اختیار امیال و خواسته‌های انسان است.
تابش با اشاره به آیه هُوَ اَنشَأکُم مِنَ الاَرضِ و استَعمَرَکُم فی‌ها (اوست که شما را از زمین پدید آورد و از شما خواست در آن آبادانی کنید.) گفت: در این آیه استعمار از باب استفعال به معنی طلب عمران و آبادانی است که کشت درختان و زرع و احداث بنا‌ها حاصل می‌شود که حکایت از رسالت انسان در حفظ محیط زیست دارد. همچنین در قرآن تخریب و آلوده نمودن محیط زیست انسانی و طبیعی از مصادیق فساد در زمین است که تعادل و توازن محیط زیست را به هم می‌زند.
رییس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس با بیان اینکه آیه کُلُوا وَ اشرَبُو و لا تُسرِفُوا. اِنّ الله یُحِبُ المُسرِفین (از نعمتهای خداوند بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید که خداوند اسراف کنندگان را دوست نمی‌دارد.) حرمت اسراف در همه شئون زندگی خصوصاً منابع حیاتی را بیان می‌کند افزود: حرمت تکلیفی اسراف، بستر لازم برای حکم وصفی، یعنی مسئولیت مدنی و ضمان قهری را فراهم می‌کند. بنابراین اتلاف اموال بیت المال از جمله منابع طبیعی (خواه عامل تخریب اشخاص حقیقی باشد - خواه کارگزاران حکومت: چه با مصرف بی‌رویه اموال را از بین ببرند و یا به علت تقصیر و کوتاهی موجبات تخریب را فراهم سازند) به یقین اتلاف است و تضییع آن‌ها ضمان دارد.
نماینده مردم اردکان یزد در مجلس با بیان اینکه در فرهنگ و تمدن ایرانی نیز به حفظ طبیعت بویژه خاک و آب و آتش و گیاه و هوا و نیالودن آن‌ها چه در دوران قبل از اسلام و چه بعد از آن، تأکید فراوان شده است گفت: شعرا و ادبای ما نوعاً به طبیعت عشق می‌ورزیده‌اند و آن را جلوه‌ای از قدرت لایزال الهی می‌دانسته‌اند.
او با ابراز تاسف نسبت به اینکه ما از فرهنگ غنی ملی و اسلامی‌خویش دور افتاده‌ایم گفت: متاسفانه در بسیاری عرصه‌های اجتماعی شاهد بروز آسیب‌ها و چالش‌ها و ابرچالش‌هایی هستیم که اگر به فوریت چاره اندیشی نکنیم تمدن اسلامی و ایرانی را دچار خدشه می‌سازیم.
تابش در بخش دیگری از سخنان خود جنگلبانی را شغلی شریفی دانست که عشق به طبیعت از مؤلفه‌های مهم انتخاب این کار خطیر است و افزود: جنگلبانان و قرقبانان با تحمل گرما و سرما و در مواجهه با خطرهای فیزیکی و جانی از طبیعت ایران در پهنه سرزمینی، محافظت می‌کنند که زحمتشان قابل ارج گذاری نیست.
رییس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس تقدیم ۱۳ شهید و ۵۰۰ جانباز را گواه این مدعا دانست و افزود: مردم، دولت و مجلس قدردان زحمات این عزیزان هستند. سال گذشته به دنبال ارائه طرح حمایت از قرقبانان و محیط بانان بودیم که چون بار مالی داشت دولت، لایحه‌ای را تحت این عنوان قول داد به مجلس بیاورد که در کمیسیونهای مربوطه دولت تحت بررسی است و تقدیم آن به درازا کشیده است. امیدوارم هر چه زود‌تر این لایحه به صحن مجلس تقدیم گردد و همین جا اعلام می‌دارم هر نظر اصلاحی و تکمیلی که متخصصین و محیط بانان و جنگل بانان نسبت به لایحه دولت دارند به مجلس تقدیم کنند تا قانون تصویبی از قابلیت اجرا و غنای بیشتری برخوردار شود.
او همچنین تاکید کرد: با این زحمات طاقت فرسا دریافتی جنگلبانان علیرغم افزایش نسبی هنوز هم در مقایسه با برخی ادارات یک دوم و یا یک سوم دریافتی آنهاست که باید ان‌شاءالله این موضوع ترمیم شود. فوق العاده ویژه‌ای در قانون برنامه پنجم برای محیط بانان دیده شده بود، برای برخی محیط بانان استان‌ها اجرایی شد ولی ظاهرا جنگل بانان از آن منتفع نشدند. باید این موضوع نیز پیگیری شود.
نایب رییس فراکسیون امید مجلس با بیان اینکه با توجه به اینکه مأموریت جنگلبانان دائمی‌است، پرداخت حق مأموریت آن‌ها باید برای تمامی‌طول سال مد نظر قرار گیرد گفت: خوشبختانه اصل ۴۶ قانون اساسی که معطل مانده بود در جلسات اخیر شورای عالی محیط زیست با ورود این شورا، قابلیت اجرا پیدا کرد و قرق‌های اختصاصی دایر شد که مقدمات کار را سازمان جنگل‌ها در ارتباط با بخش خصوصی فراهم می‌کند و بقیه کار تظارتی با سازمان محیط زیست است. هم اکنون ما پنج قرق اختصاصی (۳ در یزد و یکی در کرمان و یکی در سمنان) داریم. امیدواریم این امر در عمل مشارکت بخش خصوصی و مردم در اداره بهینه منابع طبیعی و مناطق تحت قرق را به دنبال داشته باشد.
رییس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس با بیان اینکه بستر توسعه پایدار و بالا‌تر از آن حیات بشر در طبیعت و محیط زیست سالم نهفته است گفت: در دنیا شاهد تخریب گسترده طبیعت هستیم و در ایران نیز متأسفانه این امر به چالشی مهم تبدیل شده است. اینکه یکی از اولویت‌های برنامه توسعه ششم و دولت و مجلس اهتمام به حل مسائل زیست محیطی است، نشأت گرفته از شرایط نامساعد زیست محیطی است که در کشور حادث شده است.
او تصریح کرد: اینکه ۸۰% ذخائر استراتژیک آب را مصرف کرده باشیم و ظرف ۳۶ سال اخیر بالغ بر ۱۸۰ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از ذخائر زیرزمینی انجام شده یک فاجعه است. اینکه جزو ۱۰ کشور اول تولید کننده گازهای گلخانه‌ای باشیم، تأسف بار است. اینکه فرسایش خاک در کشور ما سه برابر دنیا و رسوب گذاری در حوزه سد‌ها سالیانه ۲۴۰ میلیون متر مکعب (معادل ۵ سد با ذخائر ۵۰ میلیون متر مکعب باشد) ناراحت کننده است. مگر ما سالی چند سد می‌سازیم که معادل ۵ سد آن به واسطه سوء مدیریت پر شود؟
تابش افزود: اینکه سالیانه ۱۲۵ هزار تا ۱۴۰ هزار هکتار از جنگلهای ما تخریب شود و سطح خشکیدگی درختان بلوط یک میلیون هکتار باشد، نگران کننده است.
او با بیان اینکه کاهش سطح جنگلهای کشور طی ۵ دهه از ۱۸ میلیون هکتار به ۳/۱۴ میلیون هکتار (با آمار سازمان جنگل‌ها و احتساب تاج پوشش ۵%) و یا بنا به آمار فائو حدود۱۲ میلیون هکتار (با تاج پوشش بیش از ۱۰%) باید ما را به فکر چاره اندیشی عاجل وا دارد گفت: ما باید برای رفع این مشکلات اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت را مد نظر قرار دهیم.
رییس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس افزود: کوتاه مدت در تصمیمات مدیریتی و سمت گیری بودجه‌های یکساله، میان مدت بیشتر در قالب برنامه‌های توسعه و بلند مدت در سیاست‌های کلی و کلان و سند چشم انداز و...
او با بیان اینکه در قانون برنامه توسعه ششم به مبحث محیط زیست و منابع طبیعی توجه خوبی شد گفت: کمیسیون کشاورزی، فراکسیون محیط زیست و منابع طبیعی و توسعه پایدار، کمیسیون تلفیق، نمایندگان دولت و رئیس و قاطبه نمایندگان محترم و مسئولان مربوطه در سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها به این مسأله اهتمام داشتند که از همه آن‌ها سپاسگزارم.
نماینده مردم اردکان یزد در مجلس در اشاره به برخی تکالیف مهم قانون برنامه گفت: تامین بودجه مکفی، برنامه ریزی مؤثر می‌تواند آن‌ها را به مرحله اجرا در آورد و خیل فارغ التحصیلان بیکار رشته‌های کشاورزی و محیط زیست را به کار بگمارد. این انتظار به جایی است که از مسئولین اجرایی داریم.
تابش شمه‌ای از مصوبات را به شرح ذیل بیان کرد:
- حمایت افزون‌تر از بخش کشاورزی و افزایش سرمایه گذاری در این بخش (سالیانه حداقل ۲% کل سرمایه گذاری‌ها)
- تهیه و اجرای طرح جامع پیشگیری و اطفای حریق در عرصه‌های تحت مدیریت سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محیط زیست
- احیا، توسعه و غنی سازی جنگل‌ها در سطح ۸۱۵ هزار هکتار
- اجرای عملیات آبخیزداری و حفاظت از خاک و آبخوان حداقل در سطح ده میلیون هکتار
- بیابان زدایی و کنترل کانون‌های بحرانی حداقل در سطح ۱/۱۴۰/۰۰۰ هکتار
- ارتقای پوشش صد در صدی حفاظت از جنگل‌ها و مراتع و اراضی ملی... با مشارکت جوامع محلی
- تعادل بخشی دام و مرتع حداقل سالانه ۱۰%
- احیای رویشگاههای مرتعی و توسعه کشت گیاهان دارویی ۹/۶۰۰/۶۰۰ هکتار
- افزایش حداقل ۱۰۰/۱۰۰۰ هکتار به سطح زیرکش
گیاهان دارویی
ممنوعیت بهره برداری از درختان جنگلهای کشور از ابتدای سال چهارم قانون برنامه
ممنوعیت تمدید قرارداد از طرح‌هایی که به پایان می‌رسد.
با ضرورت تامین اعتبار لازم برای اجرای تکالیف اخیر که موضوع بسیار مهمی است.
او در ادامه به دو نکته اشاره کرد: الف، قبل از استراحت و تنفس جنگلهای شمال کشور، ارزیابی توان اکولوژیکی انجام تا مشخص شود کدام پهنه ۱- حفاظتی ۲- حمایتی ۳- بهره برداری ۴- بهره وری است و بعد طرح را تهیه کنند. ب- طرحی را که تهیه شد برای اجرا به عواملی بدهندکه سابقه تخصصی، فنی و اجرایی خوب دارند و منافع اقتصادی مد نظرشان نیست و پاسدار و دوستدار طبیعتند.
رییس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس تاکید کرد: با توجه به اینکه در اقلیم گرم و خشک قرار گرفته‌ایم باید قدردان نعمت بی‌بدیل جنگل‌هایمان خصوصاً جنگلهای شمال که از بقایای جنگلهای هیرکانی و قدمت آن‌ها به دوران سوم زمین‌شناسی می‌رسد، باشیم.
او با بیان اینکه مؤلفه‌های زیادی در اهمیت جنگل برشمرده‌اند مهم‌ترین آن‌ها را تولید اکسیژن، جذب CO۲، ترسیب کربن و حفاظت خاک و... دانست و گفت: متاسفانه ارزیابی علمی‌و صحیحی انجام نشده که این ثمرات جنگل را قابل تقویم و تبدیل به پول نماید. اخیراً سازمان حفاظت محیط زیست کار این ارزیابی را برای برخی مناطق حفاظت شده آغاز کرده است که من استدعایم از این سازمان و همچنین سازمان جنگل‌ها بر این است که این ارزیابی‌ها هر چه زود‌تر کامل شود و ارزش اقتصادی منابع طبیعی مشخص گردد تا دست اندازی‌ها و تخریب در این عرصه‌ها توسط دستگاههای اجرایی و هم مردم کمتر گردد.
تابش در ادامه گفت: یک ارزیابی نه چندان علمی‌نشان می‌دهدکه ارزش اقتصادی جنگلهای ما سی هزار میلیارد تومان است. اخیراً من نیز بر اساس کار تحقیقاتی و پژوهشی که در جنگل آموزشی متعلق به دانشکده منابع طبیعی تهران چند سال پیش در خیرودکنار انجام شده بود مروری داشتم و ارزیابی انجام شده در چند سال قبل را با احتساب تورم به روز کردم و آن را به کل جنگلهای شمال تعمیم دادم که البته باید مطالعه دقیق تری در این زمینه انجام پذیرد اما بر اساس ارزیابی زیست محیطی انجام شده نسبت به چهار مؤلفه ۱-تنظیم آب ۲- جذب کربن ۳- خاکزایی۴- حفاظت خاک ارزش زیست محیطی جنگلهای شمال شصت هزار میلیارد تومان است. پس باید نسبت به صیانت از این نعمتهای خدادادی تلاش وافری مبذول داریم و ارائه طرح تنفس جنگل نیز بر همین اساس صورت گرفت.
نایب رییس فراکسیون امید مجلس تاکید کرد: نکته دیگر آنکه ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار درخواستی برای اجرای طرح تنفس جنگل‌ها بود که تنها ۸۰ میلیارد تومان آن در بودجه آمد که ظاهراً از همین مبلغ هم تا کنون تنها ۱۷ میلیارد تخصیص داده‌اند. طرح‌های صیانت از جنگلهای شمال، زاگرس و جنوب دارای ردیف بودجه‌ای مستقل است که امیدواریم تخصیص‌ها به موقع و کامل انجام شود.
او گفت: نکته دیگر قابل توجه آنکه در حوزه مراقبت از عرصه‌های منابع طبیعی به ازای هر ۶۵ هزار هکتار ۱ نفر مشغول به کار است در حالیکه در دنیا یک نفر برای هر ۲ تا ۳ هزار هکتار اشتغال به کار دارد که این نیاز شدید به نیروی انسانی باید با استخدام نیروهای مورد نیاز رفع گردد.
نماینده ارکان یزد در مجلس با بیان اینکه برای جلوگیری از قطع درختان جنگلی و قاچاق چوب باید موازنه بین نیاز چوبی کشور را با میزان تولیدی که مخرب محیط زیست نیست و واردات به فورت حل و فصل کنیم گفت: بنا به آمار موجود سالیانه ۷۰۰/۰۰۰ متر مکعب واردات قانونی چوب داریم، ۸۰۰/۰۰۰ متر مکعب برداشت قانونی از جنگل و ۱/۰۰۰/۰۰۰ متر مکعب برداشت از جنگلهای دست کاشت و سر شاخه‌های باغات که جمعاً ۲/۵۰۰/۰۰۰ متر مکعب می‌شود.
رییس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس تاکید کرد: مصرف چوب کشور در حال حاضر بین ۶ تا ۷ میلیون متر مکعب است که اگر چوب وارد نشود، قاعدتاً با قطع درختان جنگلی و قاچاق چوب این مقدار کسری تأمین می‌گردد و این یعنی تخریب جنگل و محیط زیست. واردات چوب باید با بررسی‌های علمی‌و تخصصی تحلیل شود تا فشار به جنگل و مراتع و باغات کم گردد.
او یادآور شد: نکته آخر آنکه از نقش مردم و سازمانهای مردم نهاد در فرایند توسعه پایدار و حفاظت از طبیعت غافل نشویم. این سازمانهای مردمی‌حلقه واسط بین مردم و حاکمیت هستند که می‌توانند کمک کار سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محیط زیست در کاهش حجم کاری این سازمان در حوزه‌های تخصصی و نظارتی باشند و جلوی تخریب محیط زیست و طبیعت را بگیرند. وجود جمعیت جوان، با تخصص‌های گوناگون علی الخصوص زنان و دانشگاهیان، گسترش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، می‌توانند NGOهای زیست محیطی را پر نشاط و فعال و کمک کار دستگاههای رسمی‌نمایند و در بسیاری از جا‌ها که ملاحظات اداری و منطقه‌ای وجود دارد در پاسداشت طبیعت و جلوگیری از تخریب آن قد علم کرده و تاثیر عملی خویش را فرا‌تر از انتظار متجلی سازند.
تابش در پایان گفت: نمونه مدعا آنکه اخیراً در منطقه دشتستان استان بوشهر که بیشترین آمار بیکاری را در این استان دارد وقتی وزیر محترم صنایع برای کلنگ زنی کارخانه پتروشیمی‌مراجعه کرد، چند صد نفر جوان علاقمند به محیط زیست در اعتراض به اجرای این پروژه در محل حاضر شدند و به دلیل آنکه توجیهات زیست محیطی و چگونگی تامین آب و دفع پساب مشخص نبود، پروژه را متوقف ساختند. این مسئله حاکی از بعد NGOها و سازمانهای مردم نهاد و تاثیرگذاری آن‌ها بر رفتار مسئولان است.
