پیگیری ۷۸ پرونده قضایی در رابطه با کودتای نافرجام/ تحولات ۱۵ جولای گامی رو به جلو برای دموکراسی بود

به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، رضا حاکان تکین در نشست خبری خود با اصحاب رسانه به مناسبت نخستین سالگرد کودتای نافرجام ترکیه گفت: در ترکیه روز شنبه به مناسبات اولین سالگرد کودتای ناکام مراسمی برگزار می‌شود و کشورمان در حال برداشتن آوارهای این مساله است چون این کودتا بسیار متفاوت‌تر از اقدامات دیگر در دنیا بود.

او افزود: همانطور که گفته شد، سال قبل اقداماتی با آتش گشودن بر روی ۲۵۰ نفر موجب کشته شدن آن‌ها شد و بیش از دو هزار نفر مجروح شدند، کسانی که خود را هم‌رزم و دوست می‌دانستند، در برابر آن‌ها هم آتش گشودند و با استفادده از هواپیماهای نیروی هوایی مراکزی را بمباران کردند.

سفیر ترکیه در ایران با بیان این‌که اقدام ۱۵ جولای گامی رو به جلو برای دموکراسی برای ما بود، اظهار داشت: تمامی احزاب و گروه‌های مردمی مخالفت خود را با این کودتا نشان دادند و ملت ما با حضور در خیابان‌ها دموکراسی‌شان را نشان دادند که در منطقه‌ ما کم‌نظیر بود.

حاکان تکین با بیان اینکه سیاست ما شفاف و روشن است، تصریح کرد: گروه تروریستی گولن سال‌های سال در مراکز مختلف نفوذ داشته است و این اقدامی بود که با یک تفکر شخص‌پرستی حول محور فتح‌الله گولن انجام شد. در واقع، دولت ترکیه قبل از این اتفاقات آگاه بود و در حال تمهید اقداماتی بود و بر همین اساس می‌گوییم این اتفاق حول محور گولن بود هرچند که فکر نمی‌کردیم این گروه تا این اندازه نفوذ کنند و کسی هم پیش‌بینی نمی‌کرد که از سلاح‌های ما علیه مردم استفاده کنند.

او با اشاره به کودتاهای پیشین در ترکیه خاطرنشان کرد: هیچ کدام از کودتاهای پیشین در این ابعاد نبود و هیچ کدام از این گروه‌ها هم مانند اختاپوس وارد سیستم‌های دولتی نشده بودند. هم اینک اقدام‌های قضایی برای تعقیب کودتاچیان در حال پیگیری است. دلایل بسیاری وجود دارد که گولن دستورات و آموزش‌های لازم را به کودتاچیان داده است.

سفیر ترکیه در ایران ادامه داد: ۷۸ پرونده قضایی در سراسر ترکیه در حال پیگیری است. هرچند که مبارزه با این گروه تروریستی آسان نیست. برای تقویت دموکراسی باید اقداماتی انجام شود و در همین چارجوب، در یک سال گذشته حالت فوق العاده در ترکیه اجرا شد ولی به این معنا هم نیست که زندگی روزمره تحت تاثیر قرار بگیرد.

سفیر ترکیه ادامه داد: هیچ نیتی برای خروج از دموکراسی نداریم و هدفمان مبارزه با تشکیلات تروریستی مانند پ.ک.ک، داعش و گولن است.

حاکان تکین با بیان اینکه باید عاملان این جنایت تنبیه شوند، تصریح کرد: لازم است برای عدم تکرار این نوع حوادث تمهیدات لازم اندیشیده شود. در این روند هم ممکن است برخی افراد نسبت به این شرایط اعتراض کنند. به عنوان مثال، ۳۴ هزار کارمند به کار خود بازگشته‌اند و ۳۰۰ اداره بازگشایی شده‌اند. در این حالت فوق‌العاده اقدام‌هایی انجام شده که از ۲۳ ماه می آغاز شده است.

او اضافه کرد: هیچ نیتی نداریم که از دموکراسی عدول کنیم، برعکس اقداماتمان برای تحکیم دموکراسی است. در کنار این مساله، مبارزاتمان را با پ.ک.ک و داعش پیگیری کرده‌ایم. گروه گولن نیز گروهی است که در نقاط مختلف دنیا نفوذ کرده است. برخلاف تصورات مبنی بر اینکه گولن فردی دینی و مثبتی است، این تصور اشتباهی است در واقع اتفاقات ترکیه نشان می‌دهد ممکن است نشان دهد که امکان تکرار این مسئله در کشورهایی که گولن در آن نفود کرده وحود دارد.

سفیر ترکیه در ایران با بیان اینکه ما نیازمند کمک‌های دوستانمان هستیم، عنوان کرد: لازم است که از حمایت‌های دولت ایران در شب کودتا تشکر کنم. دوستی اینجا خود را نشان می‌دهد؛ ما هم همواره از ایرانی‌ها حمایت کرده‌ایم. دوستان ایرانی هم در شرایط سخت نیز از ما حمایت کرده‌اند و از حمایتشان نیز تعجب نمی‌کنیم.

حاکان تکین در پاسخ به این پرسش که نظر دولت ترکیه درباره استقلال کردستان عراق چیست؟ بیان کرد: ما طرفدار تمامیت ارضی عراق و همه کشورهای منطقه هستیم. زمانی که کردستان عراق از برگزاری همه پرسی سخن گفت شفاف‌ترین موضع را ما بیان کردیم. علاوه بر تمامیت ارضی عراق، بغداد نیز باید به گونه‌ای رفتار کند تا همه اقشار عراق را هم شامل شود، باید سیستم حکومتی به گونه‌ای باشد که از شیعه، سنی، ایزدی، کرد و ترکمن احساس کنند که عراق از آن است.

او درباره روند آستانه یادآور شد: آستانه با وحود انتقادات بسیار تاثیرات خوبی داشته است. در جارجوب اقدامات سازمان ملل روندی شروع شده بود که ادامه پیدا نکرد. ایران و ترکیه و روسیه با روند آستانه تلاش کردند تا اقداماتشان را در همین روند آغاز کنند. کسی نمی‌تواند ادعا کند که در سوریه صلح رخ داده ولی با اقدامات آستانه تنش کاهش یافته است و تلاش می‌کنیم آن را به کل سوریه تعمیم دهیم و سوریه را امن کنیم. این اقدام آلترناتیو نیست بلکه اقدام حمایت کنند.

سفیر ترکیه در ایران با بیان اینکه هدف ما آتش بس نیست بلکه صلح ماندگار است، گفت: ایران و ترکیه و روسیه تلاش‌هایشان را ادامه می‌دهد و با سازمان ملل هم هماهنگ خواهند کرد.

وی در پاسخ به پرسشی درباره عدم وجود دموکراسی پس از کودتا در ترکیه گفت: هیچ کس نباید قانون را نقض کند حتی نمایندگان پارلمان. حزب دموکراتیک خلق‌ها یک حزب قانونی است و نمایندگانی در مجلس دارد. البته بعد از آن که این حزب رای آورد، نتوانسته امتحان خوبی پس بدهد و نتوانسته بین خود و ترور فاصله بیاندازد. البته اگر می‌توانست این کار را بکند، برای ترکیه و همین حزب راه‌های خوبی باز می‌شد.

سفیر ترکیه افزود که تصمیم‌گیری درباره «صلاح‌الدین دمیرتاش» توسط دادگاه صورت می‌گیرد و اگر جرایم وی اثبات شود، باز هم قانون تصمیم می‌گیرد.

حاکان تکین در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت پیگیری تحویل فتح‌الله گولن از آمریکا و تاثیر عدم تحویل وی در روابط آنکارا و واشنگتن گفت: درخصوص استرداد گولن، هم در سطح وزرا و هم در سطح رییس‌جمهور رایزنی‌های خود را ادامه می‌دهیم و اوراق همکاری گولن با کودتاچیان را با دوستان امریکایی به اشتراک گذاشته‌ایم. دوستان امریکایی گفتند که نمی‌توانند وارد حوزه قضایی شوند ولی در حال بررسی هستند.

او افزود: ما یکسری اقدامات از دولت امریکا می‌خواهیم؛ گولن در امریکا اقداماتش را هدایت‌دهی می‌کند. صحبتی هم بود که امریکا می‌خواهد او را به گولن بدهد و از طرفی هم این بحث وجود دارد که گولن گفته است مشکلی برای بازگشت به ترکیه ندارد ولی نمی‌توان به صحبت‌های او اعتماد کرد.

سفیر ترکیه در ایران درخصوص برخورد ترکیه با کشورهای مداخله‌کننده در کودتا اظهار داشت: اسنادی در این‌باره وجود دارد. در شب کودتا دیدیم که مسئولان برخی از کشور‌ها خیلی خوشحال شده بودند و آن‌ها در موقع لازم واکنش لازم را خواهند دید. در روزهای گذشته دیدیم سفیر یکی از کشورهای منطقه در واشنگتن ایمیل‌هایش منتشر شد و مجدد دیدیم که برخی از کشور‌ها چقدر مایل به تغییر حکومت ترکیه هستند.

حاکان تکین تاکید کرد: اگر این افراد و کشور‌ها به روند گذشته خود ادامه دهند پاسخ لازم را از ترکیه خواهند شنید.

او در پاسخ به این پرسش که با توجه به مواضع دو کشور در مورد قطر، آیا ما شاهد همگرایی دو کشور خواهیم بود؟ تصریح کرد: در بسیاری از موارد ایران و ترکیه در یکسو قرار گرفتند. این بسیار طبیعی است چون دو کشور به صورت سنتی به هم خیلی نزدیک هستند. حمایت ایران در شب کودتا نزدیکی دو کشور را نشان می‌دهد. همچنین زمانی که ایران تحریم شده بود، ترکیه در کنار ایران قرار گرفت. در بحران قطر، ایران و ترکیه مواضع مشترکی داشتند. در مساله همه‌پرسی کردستان عراق هم ایران و ترکیه مواضع مشترکی دارند.

سفیر ترکیه در ایران با بیان اینکه ارتباطات دو کشور در سطوح بالا قطع نشده است، خاطرنشان کرد: هر سال دیدارهایی در سطح بالا انجام می‌شود. وزرای خارجه دو کشور، دو همکار هستند که خیلی زود به زود همدیگر را ملاقات می‌کنند. این نزدیکی روابط به مرحله استراتژیک خواهد رسید هرچند در برخی موضوعات اختلاف نظر داریم به خصوص در مسائل منطقه ‌ای و به ویژه سوریه.

حاکان تکین افزود: بجای برچسب‌زنی باید به نتایج این روابط فکر کرد. روند سه جانبه ایران و ترکیه و آذربایجان ادامه دارد و احتمالا مقامات سه کشور به زودی در سطح عالی با یکدیگر دیدار داشته باشند.

حاکان تکین افزود: تقریبا یک سال پیش پ. ک.ک در مرکز آنکارا ۴۰ نفر از شهروندان ما را کشت و کسانی که این کار را می‌کنند محکوم هستند؛ چراکه بعد از این بمب‌گذاری یک نماینده حزب دموکراتیک خلق‌ها به مراسم پ. ک. ک رفت و این عمل قابل قبول نیست. حال فرض کنید در حوادث تروریستی تهران یک نماینده مجلس به جلسه ترحیم عوامل تروریستی برود. چه برداشتی از آن خواهد شد؟

وی در پاسخ به این‌که دولت ترکیه به بهانه کودتا بسیاری از مخالفان خود را حذف کرده است، گفت: ادعاهایی مطرح شد که این کودتا جعلی بوده تا تسویه حساب صورت بگیرد. همان طور که گفتم، گولن جریانی است که چندین چهره دارد و حتی کشورهای غربی هم آن را حمایت کردند. کسانی که دستگیر شدند، مدارکی را ارائه دادند که واقعا مهم است. به گونه‌ای که حتی نرم‌افزارهای مورد استفاده آنها وارداتی بود.

حاکان تکین ادامه داد: اقدام‌هایی که گروه گولن انجام می‌دهد، در سراسر دنیا به همین روال است و در رابطه با کسانی که دستگیر شدند، نظام اعتراض حقوقی و تجدید نظر وجود دارد که می‌توانند پیگیری کنند. عده‌ای بر این عقیده‌اند که پس از کودتا سیاست ترکیه در مورد سوریه عوض شده اما اینطور نیست ولی یک‌سری از سیاست‌های ما مانند اعمال دموکراسی و آزادی در سوریه تغییر نخواهد کرد.

وی ادامه داد: سوریه باید به صورت یکپارچه و سراسری دموکراسی را اعمال کند. در خصوص بشار اسد هم باید بگویم این مردم سوریه هستند که باید تصمیم بگیرند چه کسی در راس قدرت باشد.

حاکان تکین درباره سدسازی‌های ترکیه بر رودخانه‌های بین‌المللی خاطرنشان کرد: مسائل آب اخیرا به شدت مطرح شده است گویی که مهم‌ترین دلیل گرد و غبار‌ها در ایران، سدهای ترکیه است. طرح این مسائل واقعیات را حل نمی‌کند. من نمی‌خواهم وارد مسائل فنی شوم. ارقامی داده می‌شود ولی معلوم نیست که این ارقام براساس کدام تحقیقات علمی است. سدهایی که بر دجله و فرات احداث شده، تاثیرات جدی بر نهرالبحرین نگذاشته ولی در این باره حاضر به گفت‌وگو با سازمان‌های بین‌المللی یا سازمان ملل هستند.

سفیر ترکیه در ایران با بیان اینکه موضوع آب را یک موضوع همکاری می‌دانیم، ابراز داشت: لازم است به طور واقعی وارد این مسئله شویم تا احساسی و غیرعقلانی. معتقد هستیم سدهای ما به جای ایجاد مشکل موجب مدیریت آب می‌شود. در این باره نیز کشورهای دیگر مسئولیت‌های خود را دارند. ما برای گفت‌وگو با ایران در خصوص آب آماده رایزنی هستیم. در دیدار اردوغان و روحانی در سال ۲۰۱۵ یک توافقنامه محیط زیستی امضا شده بود و گفت‌وگو در این باره یک برنامه اقدامی را طراحی کرده بودیم.

حاکان تکین اضافه کرد: امیدواریم طرف ایرانی زمان درست پاسخ و زمان گفت‌وگو را بدهد؛ این مسئله به جای طرح در رسانه‌ها باید وارد میز مذاکره شود و به توافقی برد – برد برسیم. ما آماده مذاکره هستیم. این منطقه مشترک ماست و هر اتفاق ما را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و ما نمی‌توانیم بی‌تفاوت باشیم. امیدواریم به حسن نیت ما اعتماد داشته باشید. همین مسئله برای عراق و سوریه نیز هست.

او با بیان اینکه در مراحل سدسازی هیچ‌گاه آب را به طور کامل قطع نکردیم، ابراز داشت: درباره این‌که سدهای ما موجب خشک شدن هورالعظیم می‌شود، چیزی نشنیده‌ام.

 وی در خصوص رابطه ترکیه با اروپا تصریح کرد: کشورهای اروپایی که مدعی دموکراسی بودند، نتوانستند امتحان خود را پس بدهند و طرف اشخاص دیگری را گرفتند. طبیعتا اختلافاتی میان ترکیه و کشورهای اروپایی وجود دارد اما باید آنها را حل کرد اما اظهارات وزیر خارجه آلمان به گونه‌ای بوده است که باید شفاف سازی شود.

حاکان تکین در خصوص روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا گفت: کسانی که در مورد ترکیه قضاوت کردند و آن را به کودتا نسبت دادند، باید حقیقت را اعمال می‌کردند. به گونه‌ای که اگر ترکیه شروط را قبول کند، باز هم آنها دلیل می‌آورند البته ما تلاش‌های خود را برای تقویت تعاملات انجام خواهیم داد.

وی در زمینه پایگاه اینجرلیک گفت: آلمان بعد اتفاقاتی که برای داعش رخ داد، تهدیدهایی را حس کرد و البته مشکلات میان آلمان و ترکیه در بحث سیاسی هم تاثیرگذار بود.

سفیر ترکیه در ایران درباره نقش اسراییل در کودتای نافرجام ترکیه نیز بیان کرد: در این باره هیچ اطلاعی در دست نیست ولی اگر اطلاعاتی در این باره به دست ما برسد، بررسی خواهد شد.

حاکان تکین درباره اعزام نیروی ارتش ترکیه به قطر هم یادآور شد: اعزام نیرو توافقنامه‌ای است که میان دو کشور مستقل در سال ۲۰۱۴ به امضا رسید. هدف این توافقنامه حمایت از دولت قطر و آموزش نیروهای مسلح این کشور است. البته ما طرفدار جبهه‌گرایی در منطقه نیستیم و با کشورهایی هم که در مقابل قطر هستند، روابط دوستانه‌ای داریم. در منطقه ما به اندازه کافی درگیری و تنش وجود دارد و لزومی برای افزایش این مساله نیست.

حاکان تکین در پاسخ به سوال ایلنا درباره تسلیح امریکا از گروه‌های کرد و انتقاد ترکیه از این مساله گفت: ما انتقادمان را نسبت به سیاست‌های غلط امریکا گفته‌ایم و بسیار اشتباه است که برای مقابله با یک گروه تروریستی از گروه تروریستی دیگر استفاده کنیم ولی امریکا گفت برای مبارزه با داعش راه‌حل دیگری جز تجهیز کرد‌ها نیست و گفتند این مساله یک همکاری تاکتیکی است و نه یک همکاری بلندمدت. ما طبیعتا اساس گروه‌های تروریستی ی. پ. ک و پ.ک.ک را چهل سال است که می‌شناسیم. آن‌ها در شمال سوریه در حال مهندسی جمعیت‌شناسی هستند و سعی می‌کنند در مناطق غیرکردنشین ساختار جمعیتی را تغییر دهند.

او با بیان اینکه ما نسبت به تمامیت ارضی سوریه حساس هستیم ولی آن‌ها نسبت به مساله حساس نیستند، اظهار داشت: اقدامات این گروه‌ها را با جزییات به دوستان امریکایی گفتیم. ما اجازه نمی‌دهیم که در نزدیکی مرزهای ما یک گروه تروریستی تشکیل شود و در این باره رویکرد خود را به صورت شفاف به امریکایی‌ها گفتیم. آن‌ها به رقه هم نظر دارند در حالی که ۹۵ درصد رقه عرب هستند.

سفیر ترکیه در ایران تاکید کرد: آن‌ها می‌توانند گروه‌هایی را به صورت ظاهری ایجاد کنند و رقه را مدیریت کنند. با این حال ما با امریکایی‌ها صحبت کرده‌ایم ولی به توافقی هم نرسیده‌ایم. گفته‌ایم شما کشور مستقل هستید و می‌توانید هر کاری کنید ولی اگر ترکیه از این اقدامات با خطری رو به‌رو شود ما بیکار نشسته و اقدام خواهیم کرد.

حاکان تکین گفت: البته درگیری ما را خوشحال نمی‌کند چیزی که ما را خوشحال می‌کند استقرار صلح و ثبات در منطقه است.

ادامه دارد...