آیت‌الله هاشمی مخالف بنیادگرایی دینی بود/ احمدی‌نژاد را اصلا مهم نمی‌دانم/ ایران به قبل از شکل‌گیری اعتدال بازنمی‌گردد

به گزارش خبرنگار ایلنا، حمید جلایی‌پور عصر امروز در نشست "بررسی کارنامه سیاسی و علل محبوبیت آیت‌الله هاشمی" در دانشگاه علامه گفت: صحبت از آیت‌الله هاشمی،‌صحبت نیم قرن از تاریخ سیاسی ایران است. ادعای من این است که هاشمی در طراز بزرگترین سیاستمدار ایران است که مردمی و توسعه گرا بود. هاشمی بزرگترین ید در برابر بنیادگرایی شیعی بود .

 او با اشاره به آشنایی خود با آیت‌الله هاشمی گفت: سال ۵۵ در محیط دانشگاه پیچید روحانی هست که شخصیتی مهم است و امام خمینی او را خیلی قبول دارد. درخیابان عین الدوله به کلاس تفسیر قرآن او رفتیم که از نزدیک دیدار داشته باشیم.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به اینکه امام خمینی (ره) به آیت‌الله هاشمی حکم بازرسی داد و او را عضو هیات حل و فصل مسایل نفتی کرد، گفت: در روزی که امام حکم نخست وزیری بازرگان را داد، بسیاری دیگر می‌توانستند حکم را بخوانند اما امام این امر را به آیت‌الله هاشمی واگذار کرد.

عضو ارشد حزب اتحاد ملت به خطبه‌‌های آیت‌الله هاشمی در نماز جمعه اشاره و آن را بسیار شنیدنی توصیف کرد و گفت: من و استاندار کردستان با آقای هاشمی در موضوع کردستان جلسات بسیاری برگزار کردیم. ایشان در اواخر جنگ بیشتر به کردستان می‌آمدند. زمانی که قطعنامه پذیرفته شد کسی از نقش آیت‌‌الله هاشمی خبر نداشت و بعد فهمیدیم که ایشان چه نقش مهمی در این جریان داشتند.

او ادامه داد: در زمان اصلاحات که روزنامه جامعه منتشر شد، اصلاح‌طلبان هم با ما جلسه نمی‌گذاشتند اما آقای هاشمی با ما جلسه برگزار می‌کرد. بعد از ۸۸ مرتبا آقای هاشمی به اصلاح‌طلبان بیشتر وقت می‌داد و جلسه می‌گذاشت.

جلایی‌پور در ادامه سخنان خود به ویژگی آیت‌الله هاشمی پرداخت و اظهار کرد: آیت‌الله هاشمی مفهومی حرف می‌زد و تحلیل واقع‌گرایانه از مسائل داشت و با لفظ قلم، اعلام سواد نمی‌کرد بلکه با تحلیل این را به مخاطب می‌فهماند. از سوی دیگر با توجه به موقعیتی که داشت و ۴۰ سال شخصیت دوم کشور بود، هر وقت نزد ایشان می‌رفتیم به تمام حرف‌های کارشناسان جلسه گوش می‌داد و سوال می‌کرد و بعد راه‌حل مناسب ارائه می‌داد. معمولا که خدمت روحانیون می‌رویم باید کسب فیض کرد اما هاشمی از طریق گوش دادن به صحبت‌ها در جلسات خود را تغذیه می‌کرد.

این استاد دانشگاه درباره ویژگی سوم آیت‌الله هاشمی گفت: ایشان با وجود آنکه روحانی بود و آموزش سنتی داشت اما سعی می کرد با ادبیات علوم انسانی آشنا شود و ادبیات توسعه را پیگیری کرد. چیزی که دیگران نفی می‌کردند و آن را غربی می‌دانستند.

او به توجه آیت‌الله هاشمی به نیروهای مسلح در دوران جنگ اشاره کرد و گفت: ایشان به مسائل واقع نگرانه نگاه می‌کرد و برای ارتش احترام قائل بود و بین ارتش و سپاه توازن برقرار کرد.هاشمی اهل کارهایی بزرگ بود و ریسک را می‌پذیرفت. معتقدم آغاز سقوط صدام از زمانی بود که ما قطعنامه را قبول کردیم.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه هاشمی بدون رودربایستی شروع به توسعه اقتصادی کرد و از آن زمان حرکت‌های ضد توسعه علیه این حرکت شروع شد، گفت: بعد از انتخابات سال ۸۸ خطبه مشهور را خواند و محکم پای آن ایستاد و راه‌حل داد.

این جامعه شناس افزود: آیت‌الله هاشمی بسیار با امید صحبت می‌کرد  و حتی بعد از سال ۸۸ که به او مجال نمی‌دادند، با امید به مسائل نگاه می کرد و تا پایان زندگی همینگونه بود. او اصلاح‌طلب‌های پیشرو را واقعا دوست داشت و به سهولت وقت می‌گذاشت. آقای هاشمی آدم مردم‌گرا بود نه مردم انگیز و در جامعه جدید این خصیصه اهمیت دارد .

جلایی‌پور یادآور شد: در بحث مترو بسیاری او را مسخره کردند اما این کار انجام شد. او برای پایان دادن به جنگ به امام گفت من مسئولیت این کار را می پذیرم  و تنها یک آدم مردم‌گرا می‌تواند این کار را انجام دهد.

او با بیان اینکه هاشمی نهادساز بود، ابراز کرد: در ایران نهاد سازی  مهم است. هاشمی طرفدار نهادسازی و قانون گرایی به سبک ایرانی نه روشنفکرانه بود.

این جامعه‌شناس گفت:‌ در همین انتخابات یک طرف صحنه روحانی است که می‌خواهد عادی سازی کند و یک طرف استثناگرایان هستند و معلوم نیست ایران را به کجا می‌خواهند ببرند.

جلایی‌پور گفت: آیت‌الله هاشمی فردی توسعه گرا، مدرن ایرانی و عمل‌گرا بود.روحانی از دل کویر برخیزد، در قم درس بخواند و توسعه گرا شود، نعمت بزرگی است.

او با تاکید براینکه آیت‌الله هاشمی مخالف بنیادگرایی دینی بود، اظهار کرد: هنوز هم عده‌ای وجود دارند که فقط تفکر خود را قبول دارند.بنیادگرایان معتقدند غرب و توسعه غربی ریشه دین را می‌زند اما هاشمی غرب‌ستیز و توسعه ستیز نبود. از خانواده آیت‌الله هاشمی می‌توان فهمید که او قالب‌ریزی نمی‌کرد اما بنیادگرایان برای خانواده خود قالب ریزی می‌کنند. بچه‌های آنها نباید هرگونه که می‌خواهند زندگی کنند. کسانی که مخالف بنیادگرایی‌اند به عقل عرفی احترام می‌گذارند. احترام هاشمی این بود که به حرف‌ها  گوش می‌داد و در الفاظ به کار می‌برد.

این عضو ارشد حزب اتحاد ملت با بیان اینکه در دوره اصلاحات برخی از اصلاح‌طلبان آیت‌الله هاشمی را اذیت کردند اما باعث نشد هاشمی از مردم فاصله بگیرد، گفت: تشیع پیکر آیت‌الله هاشمی بعد از امام اولین تشیع باشکوه مردم ایران برای یک شخصیت بود .

جلایی پور درباره نقش آیت الله هاشمی بعداز حوادث سال ۸۸ گفت: آیت‌الله هاشمی از ۸۸ به بعد چند کار انجام دادند. او بر راه‌حل‌هایی که داده بود پافشاری کرد و برای همین تهمت زدند که ساکت فتنه است.

او ادامه داد: سال ۹۲ فضای انتخاباتی سرد بود. اما زمانی فضای انتخاباتی گرم شد که در ساعت آخر ثبت‌نام انتخابات دور یازدهم  آیت‌الله هاشمی پا در ساختمان فاطمی گذاشت اما شورا نگهبان با آن دسته گل رد صلاحیتش کرد. اکر در عرصه رقابت می ماند سی میلیون رای داشت.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه ثبت نام هاشمی به مردم قدرت داد و موجی در کشور به راه افتاد، ادامه داد: اگر می‌دانستند که روحانی رای می آورد، او را ردش می کردند .

او با تاکید براینکه هاشمی بعد از رد صلاحیتش عزا نگرفت، اظهارکرد: او در جهت دیگر گام برداشت و در سال ۹۲ با پیشنهاد خوب آقای خاتمی و حمایت آیت‌الله هاشمی فضای امنیتی برداشته شد.

او تصریح کرد: زمان انتخابات هم جمعیتی که برای تشییع جنازه هاشمی آمد پای صندوق‌های رای می‌آیند.

جلایی پور در پاسخ به اینکه فاصله طبقاتی از زمان هاشمی زیاد شد چه تحلیلی دارید، گفت: آنچه ما می دانیم این است که توسعه اقتصادی انفاق می افتد، شکاف طبقاتی هم به وجود می‌آید. جامعه ایران تغییر کرده و در تغییر توسعه‌ای  آقای هاشمی نقش داشته است .

این جامعه شناس با بیان اینکه توسعه باید همه جانبه و پایدار باشد، ادامه داد:  معتقدم ایران توسعه یافته اما نامتوازن بوده و پایدار نیست . در آمریکا به عنوان کشور توسعه یافته، ۶۰ میلیون نفر به آدمی نامتعادل یعنی  ترامپ رای داده‌اند. این به معنی این است که در آنجا هم توسعه نامتوازن شکل گرفته است و شکاف طبقاتی ایجاد شده است. هاشمی رفسنجانی کشور را توسعه داده است اما می‌توان عملکردش را آسیب شناسی و نقد کرد. پدیده‌های سیاسی اجتماعی را باید در ظرف مکانی زمانی خود  بحث کرد.

این استاد دانشگاه با تاکید براینکه اعتدال سازشکاری و مرعوب غرب بودن نیست ، گفت: در ۲ ماه آینده هم با تمام شرایط پیش رو از سوی رقیب، رقیب پیروز نمی شود چون اعتدال و میانه روی به این سادگی کنار نمی‌رود. جامعه ایران اینگونه شده و به قبل از شکل گیری اعتدال باز نمی‌گردد.

جلایی‌پور نیز در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم حضور آیت‌الله هاشمی در این مدت باقی مانده تا انتخابات چه باید کرد، گفت : کاری که باید کرد این است که مسیر آیت‌الله هاشمی را ادامه دهیم. برخی می گویند احمدی نژاد را دست کم نگیرید من اصلا او را مهم نمی‌دانم. چرا که مسئله فقر را مهمتر می دانم. وجه عقلانی این است که کشور در مدار توسعه بیافتد و آن ۱۰ ملیون فقیر کاهش پیدا کند و مسیر توسعه مستمر شود.