عراقچی در نشست خبری:/مشروح/
امروز گزارش برجام به کمیسیون امنیت ملی تقدیم میشود/ ایکاش برجام به مسائل جناحی تقلیل پیدا نمیکرد
معاون وزیر خارجه گفت: از منظر سیاست داخلی در حیطه کاری من نیست که برجام را بازگو کنم هر جناح براساس منافع خود برجام را بررسی میکند که از نظر ما مشکلی ندارد.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایلنا، سید عباس عراقچی در نشست خبری به مناسبات اولین سالگرد اجرایی شدن برجام گفت: در سالگرد اجرایی شدن برجام هستیم. یکسال از روزی که برجام اجرایی شد میگذرد. بعد از یکسال می توان ارزیابی از برجام و اجرای آن و مشکلات و دستاوردهاش داشت.
او افزود: برجام را از زوایای مختلف میتوان نگاه و بررسی کرد. میتوان از زوایای مسائل داخلی، مسائل سیاست خارجی، تحریمها و رفع تحریمها از بدعهدی آمریکاییها و خصومتهایشان بررسی کرد.
هر جناح براساس منافع خود برجام را بررسی میکند
عراقچی گفت: از منظر سیاست داخلی در حیطه کاری من نیست که برجام را بازگو کنم هر جناح براساس منافع خود برجام را بررسی میکند که از نظر ما مشکلی ندارد. در حیطه سیاست خارجی موقعیت و تاثیر برجام کاملا مشهود است. تمامی تصویرهای غلطی که از ایران ایجاد کرده بودند و ایران را به عنوان تهدید صلح و امنیت جهانی معرفی میکردند با برجام شکسته شده و تصویر جدیدی نه براساس تهدید ایجاد شده است.
او گفت: در همین راستا شش قطعنامه فصل هفتمی لغو شده و موضوع پیامدی برای همیشه بسته شده و ایران را از اتهامات مبرا کرده و زمینههای اتهامزنی از بین رفته است و الان ایران به عنوان بازیگر مشهور و قدرتمند مورد شناسایی است.
برنامه هستهای ایران سر جای خودش است
معاون وزیر امورخارجه کشورمان تاکید کرد: هیات مختلف سیاسی از کشورهای مختلف رفتوآمدهای سیاسی سطح بالا صورت گرفته است. آخرین قطعنامه شورای امنیت درباره سوریه تفاوت بنیادی به ایران را نشان میدهد. شورایی که ایران را تهدید معرفی کرده بود همان شورا نقش ایران را به عنوان یک بازیگر در ایجاد امنیت و صلح مورد شناسایی قرار میدهد.
عراقچی گفت: درباره ارتقا موقعیت سیاسی ایران میتوان زیاد حرف زد اتهامات بسیاری به اوباما و تیمش میزنند که در عرصه بینالمللی باختند و ایران را برنده اعلام میکنند. برنامه هستهای ایران سر جایش است و از برنامه ممنوعه به برنامه مشروع تبدیل شده و شورای امنیتی که خواستار توقف فعالیت هستهای ایران میشد و خواستار تفتیش هواپیماها و کشتیهای ایرانی شده و مانع از تحصیل ایرانیان در رشتههای مرتبط با صنعت هستهای میشد به دنیا میگوید با ایران همکاری کنید.
هیچگاه دید خوشبینانه نه در مذاکرات و نه بعد از آن به امریکا نداشتیم
او ادامه داد: از زوایه فعالیت هستهای برنامه ایران مشروع است و با قوت به کارش ادامه میدهد، غنیسازی ادامه دارد، تحقیق و توسعه ادامه دارد و ماشینهای پیشرفته در برنامه معقول در حال بررسی است و در برنامهای معقول به مرحله غنیسازی صنعتی میرسیم. راکتور اراک در حال باز طراحی است. حرکت معقول و در برنامه زمانی حساب شده در حال جریان است. همکاریهای بینالمللی آغاز شده است. از ایران برای مشارکت در پروژه جهانی ایتر دعوت شده و فضای ایجادشده قابل مقایسه با گذشته نیست.
عراقچی با بیان اینکه در یکسال گذشته بابدعهدیها و سیاستهای تاخیری و خصومتآمیز از سوی امریکا و برخی کشورها روبرو بودیم که قابل پیشبینی بود، گفت: ما هیچگاه دید خوشبینانه نه در مذاکرات و نه بعد از آن به امریکا نداشتیم و برعکس دشمنی و بدعهدیشان بیشتر نمایان شد و اقداماتی برای ایجاد فضای دشمنی و هراس از سوی امریکا و اسراییل صورت گرفت. یکی از دستاوردهای ما مقابله با بدعهدی و طرف مقابل است.
گشایشهای موجود را نباید ناشی از لطف غربیها بدانیم
معاون حقوقی ظریف با اشاره به اینکه با بدعهدیها مقابله و گشایشهایی را ایجاد کردیم، خاطرنشان کرد: آنچه از برجام انتظار میرفت این است که موانع همکاری و سرمایهگذاریها را از سر راه ایران بردارد. خوشبختانه هم همه تحریمها و موانع از سر راه اقتصاد برداشته شده است. با برجام قرار بود موانع مربوط به خرید هواپیما برداشته شود. برجام این کار را کرد اینکه خریدیم یا نخریدیم و یا از کجا بخریم به دولت بستگی دارد.
او با تاکید بر اینکه با برجام موانع صادرات و تولید نفت ایران برداشته شد، گفت: در رابطه با اینکه با برداشتن موانع، غربیها همکاری خود را کامل کردند باید بگویم خیر ولی ما با این بدعهدیها مقابله کردیم و آنها را مجبور کردیم گشایش ایجاد کنند. این گشایش را نباید ناشی از لطف غربیها بدانیم. آنها اول مجبور به دادن امتیازاتی شدند و بعد هم بدعهدیها و تاخیرهایی داشتند ولی مقابله کردیم. هیچ نهادی نیست که به ما گزارش بدهد موانعی وجود دارد که باید براساس برجام رفع میشد.
مشکلات و سنگاندازیها یک به یک رفع شد
عراقچی با بیان اینکه آیا برجام آثار خود را نشان داده است، گفت: کم و بیش این اتفاق افتاده است. این مساله بستگی به همت نهادهای ذیربط دارد، مثلا با برجام موانع فروش نفت برداشته شد ولی افزایش تولید و فروش و پیدا کردن مشتری به همت وزارت نفت بستگی دارد. آمارها و ارقامی که وجود دارد نشان از رشد اقتصادی است البته نواقصی هم وجود دارد و دولت در حال تلاش است.
او افزود: تحریمها در سه حوزه کلیدی بر ایران تحمیل شده بود؛ اول انرژی، دوم حمل و نقل و سوم مسائل بانکی و مالی. تحریمهای این سه حوزه مهمترین فشارها را بر ایران وارد کردند و ورود غربیها بر این سه حوزه متمرکز شده بود. در حوزه نفت و گاز و انرژی با قاطعیت میتوان گفت وضعیت به حالت عادی برگشته است. فروش نفت ما که زیر ۱میلیون بشکه رسیده بود و قرار شده بود به صفر برسد حالا به ۲.۵ بشکه رسیده است.
عراقچی گفت: از هیچ حوزهای در وزارت نفت به ما گزارش نرسیده است که تحریمهای هستهای لغو نشده است البته وزارت نفت هم تلاشهای بسیاری کرده و درآمدهای ناشی از فروش نفت قابل حصول است. هم با وزارت نفت و هم بانک مرکزی صحبت کردیم و گفتند درآمدها قابل دسترس و قابل حصول است. نشانه این درآمدها، رشد اقتصادی است که اخیرا رییسجمهور محترم آن را مطرح کردند. مشکلی در این حوزه نداریم البته مشکلاتی بود و سنگاندازیهایی بود که یک به یک رفع شد.
هواپیماهای ما الان میتوانند در همه فرودگاهها بنشینند
او ادامه داد: در حوزه حمل و نقل یک به یک استعلام کردیم. ۹۰ درصد صادرات و واردات از طریق کشتیرانی است. الان کشتیرانی که در موقع تحریمها بخوبی عمل کرده بودند الان مشکلاتشلن رفع شده است. مشکل بیمه پرچم و کلاس و... حل شده است.
معاون وزیر خارجه عنوان کرد: در کنار شرکت کشتیرانی شرکت نفتکش وجود دارد. مهمترین مشکلشان بیمه بود. برای حرکت یک نفتکش باید ۱ میلیارد دلار بیمه باشد که حرکت کند. در اوایل مشکلاتی داشتیم ولی با فشار به امریکا این مشکل رفع شده و نفتکشهای الان بیمههای پوششهای بالای ۱ میلیارد دلاری میگیرند. مشکل پرچم و کلاسشان هم رفع شده است.
او با اشاره به اینکه هواپیماهای جدید را گرفتیم و هواپیماهای ما الان میتوانند در همه فرودگاهها بنشینند، گفت: در حوزه مالی و بانکی وضعیت بانکهای ما به حالت نرمال برنگشته است. این وضعیت علتهای متعددی دارد که هیچکدام به برجام ارتباطی ندارد. مهمترین علت تحریمهای اولیه امریکاست که ربطی به فعالیتهای هستهای ندارد و در برجام هم نیامده است. تحریمها مرتبط به فعالیت هستهای نیستند و در برجام فقط در مورد تحریمهای هستهای بحث کردیم مجوز ورود باقی مباحث را نداشتیم.
اگرچه مشکلاتی وجود دارد ولی در بنبست نیستیم
عراقچی ادامه داد: تلاشهایی شده و برخلاف دوران تحریمها راههای دیگری هم هستند که آن کانالها ایجاد شده است. الان کانال بانکی پژو، ایرباس و بویینگ ایجاد شده که دلاری نیستند ولی همچنان مشکلاتی وجود دارد. موانعی مانند قوانین پولشویی و منابع مالی حمایت از تروریسم است که در ۱۰ سال گذشته اعمال شده و دوستان بانکی در حال انطباق آن هستند. اگرچه مشکلاتی وجود دارد ولی در بنبست نیستیم.
امروز گزارش برجام به کمیسیون امنیت ملی تقدیم خواهد شد
او با اشاره به اینکه در برخی زمینه سرعت گشایش کندتر و در برخی زمینهها تندتر است، گفت: امروز گزارش برجام به کمیسیون امنیت ملی تقدیم خواهد شد و رونوشت آن منتشر میشود. در برجام هیچ چیز محرمانهای وجود ندارد و گزارشها را به مردم ایران میدهیم. برجام در یکسال گذشته مسیر خوبی را طی کرده و گشایشهای خوبی ایجاد کرده است ولی این گشایش بر اساس لطفی کسی نیست.
معاون حقوقی ظریف تاکید کرد: کشورهای عربی نه تنها منتی بر ما ندارند بلکه ما طلبهایی را هم از آنها داریم و ما مقابلههایی را هم کردیم.
جز مسائل فنی مذاکراتی با امریکاییها نداریم
عراقچی در پاسخ به این سوال که مذاکرات دوجانبه با امریکاییها در روزهای اخیر داشتید و چه مذاکراتی برای تضمین برجام در دولت آینده داده شده است، گفت: ما جز مسائل فنی مذاکراتی با امریکاییها نداریم. اگر مسائلی مربوط به اجرای برجام باشد، پیگیریهایی داریم ولی در خصوص مسائل دیگر بحثی نداریم. در جلسه هفته قبل هم با امریکا مذاکره دوجانبهای درباره تمدید قانون ایسا داشتیم.
او گفت: برجام یک توافق بینالمللی و چندجانبه میان ایران و شش کشور و اتحادیه اروپا بود و تعهد موجود بینالمللی است. اینکه هر کشوری و به صورت مشخص رییسجمهور امریکا بخواهد برجام را کنار بگذارد، تصمیم اوست. ولی باید پای تبعاتش هم باشد. هیچ مذاکره مجددی در کار نیست و آنها باید به توافق کنونی پایبند بمانند. اگر آنها برجام را پاره کنند ما هم آن را آتش میزنیم. مسلما ما مفهمومی را به اسم اجرای سختگیرانه قائل نیستیم. در برجام اجرای کامل مبتنی بر حسن نیت و فضای سازنده است که طرفین هر اقدامی که اجرای برجام را خدشهدار کند، انجام ندهند.
با دولت بعدی آمریکا مذاکرهای برای برجام نخواهیم داشت
او ادامه داد: اینکه ترامپ چه در بدو کار و چه بعدا چه میخواهد بکند به او ربط دارد ولی اگر بخواهند برجام را به گونهای اجرایی کنند که فضای همکاری ایجاد نشود، خلاف برجام است. مذاکرات هستهای با امریکا نداریم ولی درباره اجرای برجام ممکن است حزف بزنیم. مذاکرات سیاسی تمام شده و با دولت بعدی و آتی مذاکرهای برای برجام نخواهیم داشت. از نظر ما برجام تمام شده و الان کار ما نظارت بر اجرای دقیق برجام است.
عراقچی با بیان اینکه به امریکا اعتماد نداشتیم، گفت: در برجام ذکر شد تا اجرای برجام همراه با حسن نیت باشد. برخی در امریکا میگویند سیاست امریکا غنیسازی صفر از سوی ایران باشد. این سیاست را از اول داشتند ولی کوتاه آمدند و سیاستهاشان را تغییر دادند. حرکت خردمندانه ایران در مذاکرات و پس از آن و بسته شدن پیام دی شرایطی را ایجاد کرده که دیگر نمیتوانند مانند قبل با ایران رفتار کنند.
او ادامه داد: دولت جدید امریکا قادر به کنار گذاشتن برجام نیست ولی اگر این تصمیم را بگیرند، دست ما هم بسته نیست. برنامه هستهای ما برگشتپذیر است وجهه ایران تغییر کرده و دیگر کسی نمیتواند ایران را تهدید معرفی کند.
ما ایسا را بعنوان تحریم هستهای جا انداختیم
در ادامه خبرنگاری با طرح این موضوع که رویترز ادعا کرده که شدت اعتراض ایران به مساله تمدید ایسا در نشست کمیسیون برجام کاسته شده است، از عراقچی در مورد این موضوع سوال کرد که وی پاسخ داد: بحث ایسا بحث گستردهای است. قانون ایسا در سال ۱۹۹۶ وضع شد که بهانهاش حقوق بشر تروریسم و... بود. در سال۹۶ بحران هستهای ایران مطرح نشده بود. در طول مذاکرات امریکاییها میگفتند ایسا تحریم هستهای نیست و یکی از چالشهای ما این بود که ایسا تحریم هستهای هم است چون در آن از تلاش ایران به سلاح کشتار جمعی سخن گفته است.
عراقچی گفت: ما ایسا را بعنوان تحریم هستهای جا انداختیم و رییسجمهور امریکا را مجبور به تعلیق اجرای آن کردیم. از نظر ما تمدید آن نقض برجام است ولی تمدید دست کنگره است و نه دولت. سیاست ما این بوده که هیچ کاری به کنگره نرسد و اختیاری به آنها داده نشود. در کنگرهای که نتانیاهو حق وتو دارد اختیاری ندادیم. با این وجود از همان ابتدا موضع گرفتیم و رایزنی کردیم و گفتیم تمدید آن نقض برجام است.
اینکه تمدید ایسا نقض برجام است یا خیر برعهده هیات نظارت بر برجام است
او ادامه داد: ما وحدتنظر داشتیم ولی این وحدتنظر در ۵+۱ وجود ندارد. حتی چین و روسیه هم تمدیدش را نقض نمیدانستند چون اجرا نمیشود ولی همه متفقالقول هستند اگر امریکا ایسا را اجرا کند نقض برجام است. هیات نظارت بر برجام در مقابل آن اقدام واکنش نشان داد و در قالب دو نامه توسط رییسجمهور متبلور شد. ما پیگیری سیاسی هم کردیم و نگرانی ایران انتقال یافت و دیگران هم از اجرای آن ابراز نگرانی کردند.
معاون حقوقی ظریف با بیان اینکه در برجام دو نقض داریم؛ تشریح کرد: هر نقضی موجب از بین رفتن برجام نیست. مثلا آژانس در گزارش خود گفت ذخایر آب سنگین ایران صد کیلو بیشتر از حد مجاز است ولی برجام بخاطر این ۱۰۰ کیلو پاره نمیشد. اینکه تمدید ایسا نقض است یا خیر و اینکه فاحش است یا خیر، برعهده هیات نظارت بر برجام است که توسط رهبری تشکیل شده و بررسی میشود و آنها تصمیم میگیرند.
طراحی و اجرای پروژه مدرنیزه شدن اراک، با ایران است
عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا برجام میتواند الگویی بر حل مناقشات منطقهای باشد، گفت: تراز سیاسی ایران به شدت در سطح بینالمللی و جهانی بالا رفته و با ایران کار میشود. برجام الگوی هیچ چیز دیگری نیست و الگوی مسائل دیگر نیست. چون آنها مسائل خاص خودشان را دارد و رویکردها میتواند مورد استفاده قرار بگیرد.
او در پاسخ به این سوال که کمالوندی گفت که چین برای بازطراحی راکتور اراک قیمت بالایی گفته استف عنوان کرد: اینکه کمالوندی گفت قیمت چین بالا است یک پیامی در آن نهفته است که همکاری ایران با چین و دیگر کشورها آنچنان خوب است که تنها مشکل فقط قیمت است. دوستان ما در سازمان انرژی اتمی مذاکرات خوبی داشتند، موانع رفع شده و کارها جلو میرود. پروژه مدرنیزه شدن اراک، طرح ایران و مجری آن نیز ایران است. کار طرف مقابل تایید آن، مشاوره دادن و همکاری است.
این دیپلمات برجسته کشورمان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه چرا عنوان نشست آخر نامش سالگرد اجرای برجام بود، گفت: نشست اخیر به دلیل اعتراض ایران تشکیل شد و عنوانش هم آن است. در بیانیه اتحادیه اروپا نیز همین مساله ذکر شده است.
او درباره نتایج نشست اخیر کمیسیون مشترک گفت: اینکه ما از الان چگونه حرکت میکنیم تصمیمگیریاش با هیات نظارت است. کمیسیون تایید کرد اگر امریکا ایسا را اجرا کند، نقض فاحش برجام است. کمیسیون درباره اینکه صرفا تمدید نقض است، اجماع ندارد.
صدا و سیما قراری با من گذاشت ولی دبه کرد
عراقچی در پاسخ به سوال ایلنا در مورد ماجرای پس گرفتن دعوت صدا و سیما از خود عنوان کرد: صداو سیما مدتهاست که میگوید من در برنامهای حاضر بشوم. روز چهارشنبه که از وین برگشتم سه شبکه با من تماس گرفتند. توافق شد و گفتند که شما تنها بیایید ولی دیروز با من تماس گرفتند که باید مناظره باشد. سازمان صدا و سیما قراری با من گذاشت ولی دبه کرد.
او افزود: مهم بود آن حرفها گفته شود. در هیچ کجای دنیا یک دیپلمات برای ارایه گزارس در کنار منقد قرار نمیگیرد و مناظره کند.من ابایی نداریم. جلسات بسیاری بوده و دعوت شده و حرف زده ایم. واخ دعوت کرده و البته برخی اعزاد هیچ وفت دعوت ما را اجابت نکرده اند. فکر نمی کنم هیچ کجای دنیا وقتی دیپلماتش برمیگردد و می خواهد گزارش بدهد چنین کاری را با او بکنند و بگویند مناظره کن.
برجام یکی از اختلافات را رفع کرد ولی همه مسائل حل نشده است
معاون حقوقی ظریف در پاسخ به این سوال که تا به الان چه مقدار پول گرفتهایم، گفت: بانک مرکزی باید جواب بدهد. تا قبل از اجرایی شدن حدود ۱۲ میلیارد دلار برگشت و بعد از برجام همه درآمدهای فریز و مسدود شده ایران آزاد شده و در دسترس قرار گرفته است. هیچ جایی نیست که بانک مرکزی بگوید پول من در فلان حساب که قرار بود آزاد شود، آزاد نشده است.
عراقچی در مورد تمدید وضعیت اضطراری گفت: اگر این وضعیت تمدید نمیشد، باید به برجام شک میکرد چون با برجام با امریکا رفیق نشدیم. برخی دوستان به گونهای حرف میزنند که قرار بوده با برجام همه مسائل با امریکا رفع شود ولی الان شاکی هستند. برجام یکی از اختلافات را رفع کرد ولی همه مسائل حل نشده است. ما در وزارت خارجه محکم ایستادهایم و جواب هم خواهیم داد.
برجام کار خود را تا الان کرده است
او در پاسخ به اینکه رویترز ادعا داشته ایران قبول کرده میزان ذخیرهاش از اورانیوم را به ۳۰۰ کیلو کاهش دهد، گفت: من از دوستان میخواهم به منابع غربی اعتماد نکنند. غربیها هر وقت عقبنشینی کردند در رسانههایشان مطرح کردند و آن رابه مسالهای در رسانههای داخلی تبدیل کردند.
این دیپلمات برجسته کشورمان افزود: آژانس میگفت هر اورانیومی حتی رسوب شده جزو ذخایر ماست. رسوبات را حدود ۱۰۰ کیلو محاسبه کرد. طرف مقابل ما این ۱۰۰ کیلو را جزو ذخایر ما میدانست ولی توانستیم آن را از دخایر جدا کنیم و ما میتوانیم ۱۰۰ کیلو دیگر به ذخایر غنی شدهمان اضافه کنیم. الان فضای تنفسی جدیدی پیش روی ما باز شده است. رسوبات هم با مشخصات خاصی از لولهها خارج میشود و آن مواد در اختیار سازمان است.
عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا از قسمت سخت برجام عبور کردهایم، خاطرنشان کرد: برجام کار خود را تا الان کرده است. گشایشها را ایجاد و تحریمها را رفع کرده است. اینکه در آینده با چه شرایطی مواجه خواهیم بود باید بگوییم در سیاست هیچ روزی بی چالش نیست. ایران با چالشها و درگیریها روبرو است و باید خود را برای آنها آماده کند.
بدهی ایران براساس جدول زمانی توافق شده پرداخت میشود
او در پاسخ به این سوال که آیا نامههای اطمینانبخش اوفک در دولت بعدی اعتبار خواهد داشت، گفت: بستگی دارد با مشکلی روبرو شویم یا خیر. یکی از بحثهای ماههای گذشته با بانکها و بنگاههای بزرگ بیمه و خطوط اعتباری این بود که اگر تحریمها برگردد چه بلایی بر سر وامها و توافقاتشان با ایران میآید. موضع اوفک تا دو سه هفته قبل این بود که بدهیها باید همان موقع از سوی ایران بازگردد. ما میگفتیم شدنی نیست. براساس مذاکراتمان اوفک قبول کرد و بدهی ایران براساس جدول زمانی توافق شده پرداخت میشود و لازم نیست ایران همان موقع بلافاصله بازپرداخت کند. این کار مانع بسیار بزرگی را از سر راه ایران برداشت و موجب شد مذاکرات اقتصادی و تجاری شروع شود.
عراقچی در مورد اینکه آیا پول سفارتخانههایمان با چمدان داده میشود، گفت: اکثر سفارتخانههای ما به ویژه اروپاییها براساس مراودات بانکی کار میکنند. اینکه ایرباس و بویینگ با ایران کار میکنند و میگویند مشکل بانکی برای بازگشت تحریمها و ترامپ نداریم، موجب اطمینانسازی بنگاهها و شرکتهای دیگر میشود. در کنار این ما باید شرایط برای سرمایهگذاری فراهم کنیم. رهبری در نامه تایید برجام خودشان گفتند تکرار عبارت عدم برداشتن تحریمها، نقض برجام است. شما فرض کنید برخی دوستان این عبارت را بارها و بارها میگویند.
ای کاش برجام به مسائل جناحی تقلیل نمییافت
عضو تیم مذاکرهکننده کشورمان در مورد ادعای اوباما در سخنرانی اخیر خود گفت: اگر اوباما مدعی است با برجام جلوی بمب هستهای ایران را گرفته ایران حاضر است آن را به او تقدیم کند. چون ایران به دنبال بمب نبوده و براساس فتوای رهبری حرام است. اوباما گفت من بدون شلیک یک گلوله جلوی برنامه تسلحیاتی هستهای ایران را گرفتم و یک روزنامه مدعی امریکاستیزی این سخن را تیتر یک کرد و درشت کرد. این دروغ نیست؟ آیا با این کار میخواهیم بگوییم حرف امام که گفته امریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند اشتباه بوده و امریکا میتواند کاری بکند. ای کاش برجام موضوع ملی باقی میماند و به مسایل سیاسی و جناحی تقلیل نمییافت.