قانون اساسی منع صریحی برای نامزد شدن زنان در انتخابات ریاست جمهوری ندارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی‌اکبر گرجی در همایش سیاست‌های کلی ناظر  بر انتخابات با اشاره به چالش‌های انتخاباتی گفت: ابتدا باید درک درستی از انتخابات داشته و خود انتخابات و نظام انتخاباتی را بشناسیم. انتخابات؛ مجموعه سازوکارها و فعالیت‌هایی است که از طریق آن اراده عمومی مردم در عرصه‌های گوناگون قدرت از طریق اعمال این سازوکار تبدیل به کرسی قدرت می‌شود. به دیگر سخن می‌توان گفت در حقیقت سازوکاری است که مردم مطالبات خودشان را به اریکه قدرت منتقل می‌کنند.

این استاد دانشگاه افزود: اگر ما به همین یک نکته وفادار بمانیم، بسیاری از مشکلات ما حل خواهد شد اما متاسفانه برخی به دنبال این هستند که این امر را وارونه جلوه دهند و قصد آنها از انتخابات این است که امیال حاکمان را از دل صندوق‌های رأی بیرون بیاورند.

این حقوقدان با بیان اینکه یکی از سازوکارهای وجود قوانین انتخاباتی، انتقال مسالمت‌آمیز قدرت است، یاداور شد: اگر نظام انتخاباتی در کشوری نتواند این انتقال قدرت را از طریق مسالمت‌آمیز انجام دهد، بدانید که آن نظام انتخاباتی مشکل دارد.

وی به تشریح شرایط یک نظام مطلوب انتخاباتی پرداخت و گفت: عدالت یکی از شرایط مهم و اساسی است به طور مثال اگر در دانشکده در همان روز اول ورود دانشجو به آن، اتفاقی بیافتد و حقی از آن دانشجو ضایع شود، این تلخ‌کامی تا پایان دوره تحصیل او در یادش باقی خواهد ماند. این تلخ‌کامی در عرصه سیاسی و اداری هم وجود دارد. اگر شهروندان صاحب حق یک کشور به این نتیجه برسند که عدالت انتخاباتی وجود ندارد و یا وجود دارد ولی پاس داشته نمی‌شود و حاکمان حق مردم را محترم نمی‌شمارند، مردم کم کم دلسرد می‌شوند و به این باور می‌رسند که حق تعیین سرنوشت خود را ندارند. این مساله با مشروعیت نظام ارتباط مستقیم دارد.

گرجی با بیان اینکه امروز در ایران انتخابات با چالش مواجه است، ابراز کرد: نظام انتخاباتی ما مخدوش است. آرمان‌های مقدسی که در قانون اساسی پیش بینی شده با این سازوکار انتخاباتی به دست نمی‌آید.

وی افزود: اگر نتوانیم سازوکار انتخاباتی را عدالت‌محور کنیم، انتخابات با چالش مواجه می‌شود و باعث بروز آسیب‌هایی می‌شود. اگر بخواهیم کمبودهایی که در نظام انتخاباتی وجود دارد را نام ببریم باید بگوییم که اولین آسیب و کمبود مشکل در حوزه بندی انتخابات است.

گرجی دومین آسیب و مشکل را خود نظام انتخاباتی دانست و گفت: نظام انتخاباتی ثبات آفرین و اقتدار آفرین است اما در آن ظلم بسیاری وجود دارد. نظام انتخاباتی که با نظام حزبی پیوند نداشته باشد با مساله عقلانیت نیز مشکل دارد. چالش بعدی که ما در نظام انتخاباتی در مساله ریاست جمهوری با آن مواجهیم این است که زنان ما که بسیار در پیروزی این انقلاب و پیشبرد اهداف آن تاثیر دارند و در برخی از حوزه‌ها از مردان جلوترند، نمی‌دانند که حق حضور در انتخابات ریاست جمهوری را دارند یا نه که این مخالف اصل ششم و پنجاه وششم قانون اساسی است. در هیچ کجای قانون اساسی منع صریحی برای حضور زنان مطرح نشده بنابراین هر چه سریع‌تر باید این نکته حل شود.

گرجی در ادامه با اشاره به سایر مشکلات نظام انتخاباتی کشور گفت: قلمرو زمانی نظارت شورای نگهبان از مشکلات عدیده این نظام انتخاباتی است. ما باید از تجربیات یا اعمال کشورهای دیگر درس بگیریم و ببینیم کشورهایی که دامنه زمانی نظارت بر نمایندگان را افزایش داده‌اند چه بر سرشان آمد. به طور مثال در شوروی سابق هر نماینده‌ای که هر زمان با حزب کمونیست زاویه پیدا می‌کرد را از مجلس اخراج می‌کردند و با این روش، مخالفان خود را ساکت می‌کردند. این دو نظارت باید با دوراندیشی بیشتری بررسی شود.

این استاد حقوق اساسی با اشاره به ظرفیت قانون اساسی ایران گفت: چطور است که در قانون اساسی در اصول مختلف بیان می‌شود که رئیس جمهور در برابر مردم، رهبر ، مجلس شورای اسلامی و حتی قوه قضائی پاسخگو است اما در مورد نمایندگان مجلس این حرف را نزده است؟ باید این طور استنباط کنیم که قانون اساسی نظارت پارلمانی را از همه اینها برتر می‌داند و این نوع نگرش در جای جای قانون اساسی موج می‌زند.

وی در ادامه با اشاره به سازوکار بررسی صلاحیت نامزدهای انتخاباتی گفت: باید تعیین تکلیفی برای نوع و نحوه گزینش افراد بشود. غلط یا درست الان گروهی به نحوه تشخیص صلاحیت نامزدها ایراد دارند و باید به این ایراد با مبناگرایی قانون اساسی رسیدگی شود و آن را حل کند. هیچ نظام سیاسی از مدرا لطمه ندیده و باید در انتخابات هم همین گونه عمل کرد و سیستم آن را با مدارا جلو برد. با ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات توسط مقام معظم رهبری، مفاهیم و واژه‌های جدیدی توسط این سیاست‌ها به نظام حقوقی ما وارد شده است. به امید اینکه ما به مرحله‌ای از رشد برسیم که از دل انتخابات یکپارچگی سیاسی بیرون بیاید.