پدافند غیرعامل رابطه مستقیمی با اقتصاد مقاومتی دارد

به گزارش ایلنا، کاظم جلالی امروز (دوشنبه ۲۳ آذرماه) دراولین کنگره ملی «نقش و واکاوی قوانین و مقررات در حوزه پدافند غیرعامل تاکید کرد: «پدافند غیر عامل» یا دفاع غیرنظامی به مجموعه تدابیر و اقدام‌هایی اطلاق می‌شود که عمق بازدارندگی، پایداری ملی و تداوم فعالیت مراکز حیاتی، حساس و مهم در برابر وقوع تهدیدات نوظهور و حملات نظامی را افزایش می‌دهد.

نماینده مردم شاهرود درمجلس نهم شورای اسلامی به مراکز حیاتی، حساس و مهم، اشاره کرد و ادامه داد: ‌این مراکز شامل مراکزی‌اند که محور و منشأ تمامی تحرکات فعالیت‌ها و قدرت کشور هستند، پدافند غیرعامل رابطه مستقیمی نیز با اقتصاد مقاومتی دارد، زیرا با بهینه سازی مصرف ذخایر ارزی، پیشگیری از هدررفتن منابع ملی و حمایت از تولید داخلی پایدار به شکل گیری اقتصادی بالنده و پویا کمک می‌کند.

وی ادامه داد: پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفا، ماکت فریبنده، ایجاد سازه‌های امن، آمایش دفاعی، آمایش جمعیتی و آمایش سرزمینی از مهم‌ترین اصول پدافند غیر عامل‌اند. پدافند عامل و غیرعامل مکمل یکدیگرند و هر کشوری باید در راهبرد دفاعی خود به صورت توأمان به هر دو بخش پدافند عامل و غیرعامل توجه کند. اهمیت پدافند غیر عامل به حدی است که در تقویم رسمی کشور، از چهارم تا دهم آبانماه هر سال به عنوان هفته پدافند غیرعامل نامگذاری شده است.

عضوکمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با بیان اینکه امروزه موتورمحرکه پیشبرد اصول پدافند غیرعامل در عرصه‌های قانونگذاری و اجرایی کشور، توجه به پژوهش‌های تقنینی و کاربردی مرتبط با حوزه پدافند غیرعامل است، اظهارداشت: مطالعه تطبیقی عوامل تأثیرگذار بر توسعه دفاع غیرعامل در برخی کشور‌ها نیز بیانگر این واقعیت است که رابطه پایدار و منسجمی بین حوزه پژوهش و کارآمدسازی دفاع غیرعامل وجود دارد.

وی افزود: امروزه با قرارگرفتن کشور‌ها در دهکده جهانی و تکثر بازیگران دولتی و غیردولتی، تهدیدات نیز از ویژگی سیالیت و پیچیدگی برخوردار شده‌اند. از طرفی با گسترش فن آوری اطلاعات و ارتباطات و رشد شتابان فن آوری‌های نوین، جنس تهدیدات نیز تغییرکرده است.

جلالی با بیان اینکه به همین دلیل سیاست‌های تقنینی و اجرایی مرتبط با حوزه پدافند غیرعامل نیز بایستی از بالندگی و پویایی برخوردار باشند تا ظرفیت بازدارندگی کشور در قبال تهدیدات نوظهور افزایش یابد، اظهارداشت: بنابراین دلیل پالایش و تصویب قوانین لازم برای مقابله با تهدیدات بالقوه از اهمیت بالایی برخوردار است.

این نماینده تاکید کرد: از طرفی شناسایی و رفع خلاءهای قانونی توسعه پدافند غیرعامل به دلیل گسترش چ‌تر نظارتی مجلس شورای اسلامی، موجب می‌شود کارایی، شفافیت، پاسخگوئی و بُرد اثرگذاری سیاست‌های کلان دفاع غیر عامل افزایش یابد. موفقیت این امر نیز مستلزم توسعه و ایجاد بانک پژوهش‌های پشتیبان در هردو بخش تقنینی و اجرایی است.

دلایل اهمیت جایگاه پژوهش در پدافند غیرعامل

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با تاکید براینکه برخی عوامل و پدیده‌ها در محیط داخلی و پیرامونی جمهوری اسلامی ایران بر اهمیت توجه به پژوهش‌های کاربردی و بنیادین در فرآیند توسعه پدافند غیر عامل افزوده‌اند، گفت: مهم‌ترین عوامل و پدیده‌هایی که بر اهمیت جایگاه پژوهش در فرآیند پدافند غیرعامل افزوده‌اند را می‌توان در پنج بخش عوامل و پدیده‌های سیاسی –امنیتی، اقتصادی، حقوقی، فنی –مهندسی و جغرافیایی - هویتی تقسیم کرد که در ذیل به مصادیق هر یک از آن‌ها اشاره می‌شود.

وی درخصوص عوامل و پدیده‌های سیاسی- امنیتی گفت: ایجاد پایگاه‌های نظامی جدید و دائمی قدرت‌های فرامنطقه‌ای در منطقه یا افزایش حضور نظامی –امنیتی شناور آنان در منظومه امنیت ملی ایران با سوارشدن بر امواج مبارزه با تروریسم، تراکم سازمان‌های معارض نظام و گروهک‌های تروریستی در شرق و غرب جغرافیای امنیت ملی کشور، استمرار سیاست‌های خصمانه آمریکا و رژیم صهیونیستی در لایه‌های جنگ نرم و گسترش کلانشهر‌ها در تقسیمات کشوری و لزوم مدیریت هوشمند شاخص‌های امنیتی –انتظامی شهرهای بزرگ باید مدنظر قرار گیرد.

جلالی ادامه داد: ‌همچنین ضرورت حفاظت از تأسیسات، اماکن و اسناد طبقه بندی شده با پیچیدگی آفندهای جاسوسی، لزوم تصمیم‌گیری سریع، دقیق و منسجم در مواقع بروز بحران‌های های مختلف، ضرورت مدیریت دفاعی یکپارچه کشور درمواقع بروز بحران، افزایش وزن و ابهام امنیتی چشم انداز خاورمیانه عربی و لزوم آمادگی حداکثری در برابر تصاعد بحران تروریسم درمحیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران به ویژه گسترش تحرکات ایذایی گروه تروریستی داعش و عناصر تکفیری در دستور کار قرار گیرد.

این نماینده دربخش عوامل اقتصادی پدافند غیرعامل به مسائلی چون تلاش آمریکا و متحدانش برای حفظ شاکله تحریم‌ها در مرحله پسابرجام، لزوم نهادینه سازی پدافند اقتصادی در راستای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و تلاش تروریست‌ها برای تأمین بخشی از منابع مالی اقدام‌های خود از طریق پولشویی اشاره کرد.

به گفته جلالی، عوامل حقوقی به موضوعاتی چون لزوم همسوسازی سیاست‌های دفاع غیر عامل با قوانین بالادستی کشور، لزوم تقویت ظرفیت‌های نظارتی مجلس شورای اسلامی برای اجرای دقیق‌تر قوانین و مقررات حوزه پدافند غیرعامل، افزایش طرح لوایح تحریمی جدید درکنگره آمریکا در مرحله پسابرجام و وجود خلاء قانونی در برخی حوزه‌های مرتبط با حقوق امنیت ملی به دلیل توسعه شتابان فن آوری‌های نوین بر می‌گردد.

لزوم استانداردسازی احداث تأسیسات راهبردی متناسب با تهدیدهای نوظهور

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در عوامل فنی و مهندسی حوزه پدافند غیر عامل باید به لزوم استانداردسازی احداث تأسیسات راهبردی متناسب با تهدیدهای نوظهور و ضرورت بازیابی سریع تأسیسات حیاتی کشور در مواقع تهدید تاکید داشت، در ادامه به عوامل جغرافیای- هویتی حوزه پدافند غیر عامل اشاره کرد: افزایش آلودگی‌های گسترده زیست –محیطی و تبدیل آن به یک مقوله امنیتی، بحران کم آبی در کشور و احتمال تبدیل آن به یک تهدید امنیتی در میان مدت، قرار داشتن جغرافیای امنیت ملی در معرض وقوع برخی بحران‌های طبیعی، فقدان توزیع یکپارچه و متوازن جمعیت در کشور، وجود موزاییک‌های قومی –مذهبی در کشور باید در این حوزه مد نظر قرار گیرد.

وی به مهم‌ترین تدابیر و راهکارهایی که سهم پژوهش در فرآیند توسعه پدافند غیرعامل را افزایش می‌دهند اشاره کرد و گفت: دربحث تقویت نگاه راهبردی و مسأله محور به حوزه پژوهش، پژوهش‌های تقنینی لازم است از نگاه راهبردی و امنیت آفرین برخوردار باشند، تا بتوان با مبانی نظری و فکری دقیق‌تری برای رفع خلاء‌های توسعه پدافند غیر عامل در در لایحه بودجه سنواتی سال ۱۳۹۵ کل کشور و لایحه برنامه ششم توسعه اقدام کرد.

جلالی درادامه توضیح داد: الگوسازی و تدوین استانداردهای فنی مورد نیاز، یکی از پیش‌نیازهای پژوهش‌های راهبردی است. برای مثال ابلاغ سیاست‌های کلی‌اقتصاد مقاومتی توسط رهبرمعظم انقلاب، مصداقی از استانداردسازی پدافند غیرعامل برای مقابله با تهدیدهای اقتصادی است که حتی در شرایط پسابرجام نیز از بالندگی و کارایی لازم برخوردار است و درمجلس نهم نیز نقش محوری را در اندازه گیری سیاست‌های اقتصادی لایحه برنامه ششم ایفا خواهد کرد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفت: درجمهوری اسلامی ایران نیز لازم است دستگاه‌های اجرایی، نهادهای تابعه خود را مکلف کنند قبل از شروع طرح‌های کلان عمرانی و زیرساختی، ضوابط فنی پدافند غیر عامل و سند پژوهشی مرتبط با آن طرح را در مراجع ذی صلاح به تصویب برسانند. پدافند غیر عامل در شرایط جنگ نرم نیز حائز اهمیت است، به طوری که ارتقای امنیت سایبری و امنیت بالای شبکه‌ای با داشتن پیوست سند پشتیبان پژوهشی پدافند غیرعامل ممکن است.

وی با اشاره به ماده ۱۲۸ قانون برنامه چهارم توسعه که بر بر لزوم آمایش نیروهای نظامی نیز تأکید شده است، گفت: در ماده مذکور به صراحت «وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مکلف شده است براساس نظر ستاد کل نیروهای مسلح نسبت به تهیه طرح جامع نحوه استقرار نیروهای مسلح در سطح کشور متناسب با اندازه و نوع تهدیدات، شرایط زیست محیطی، رعایت پراکندگی در استقرار تأسیسات حساس و حیاتی و انتقال پادگانهای نظامی و کارخانجات بزرگ صنعتی دفاعی از شهرهای بزرگ به ویژه تهران اقدام و به تصویب فرماندهی معظم کل قوا برساند.»

جلالی توضیح داد: منظور از آمایش سرزمینی نیز تنظیم سه عنصر فضا، انسان و فعالیت برای رسیدن به مطلوب‌ترین توزیع ممکن جمعیت از طریق بهترین شکل توزیع فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در پهنه سرزمین است. در مطالعات امنیت ملی، آمایش سرزمینی بخشی از سیاست‌های کلان پدافند غیرعامل محسوب می‌شود و یکی از اقدام‌های پیشینی در راهبردهای توسعه محور است. بطوری‌که امروزه برخی پارلمان‌ها با تصویب قانون نظام جامع آمایش سرزمینی، از آن به عنوان یک سند پشتیبان قانونگذاری در حوزه توسعه طرح‌های زیربنایی استفاده می‌کنند.

وی اشاره به نهادینه سازی فرهنگ عمومی پدافند غیرعامل، گفت: مراکز پژوهشی و دانشگاهی در کنار رسانه‌ها و آموزش و پرورش، مهم‌ترین عناصر گسترش فرهنگ عمومی و پدافند مردم محور محسوب می‌شوند. درهمین راستا انجام پژوهش‌های مرتبط با نحوه نهادینه سازی مبانی پدافند غیرعامل در سطح جامعه، از عواملی است که هزینه‌های کشور در شرایط بروز بحران را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

جلالی درخصوص تقویت زیرساخت‌های پدافند غیرعامل در استان‌ها اظهارداشت: جنس و ماهیت تهدیدات و همچنینی آرایش قومیتی –جمعیتی استان‌های جمهوری اسلامی ایران با یکدیگر تفاوت دارند. این امر باعث تفاوت جنس وسطح تهدیدات در استان‌های کشور شده است. دراین راستا اهمیت استان‌های مرزی به ویژه استان‌هایی که در مجاورت گروه‌های تروریستی و تجزیه طلب قرار دارند، بیشتر است؛ به همین دلیل لازم است سیاست‌های پدافند غیر عامل متناسب با جنس و نوع تهدیدات هر استان سازماندهی شود.

رئیس فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: ‌با توجه به مختصات تهدیدات در مقطع زمانی پسابرجام، به نظر می‌رسد گسترش پژوهش‌های مرتبط با تقویت پدافند سایبری، پدافند مردم محور، پدافند اقتصادی، پدافند عملیات روانی، پدافند زیرساختی و پدافند زیستی در اولویت نقشه راه پژوهشی کشور قرار گیرند. برای مثال پدافند زیستی از تهدیدات مهمی است که ۶ حوزه انسان، دام، غذا، آب آشامیدنی، محیط زیست و کشاورزی را مورد تهدید قرار می‌دهند.

رئیس مرکز پژوهش‌های قوه مقننه اظهارداشت: درهمین رابطه ایجاد سامانه جامع قوانین و مقرررات حوزه پدافند غیرعامل، بومی سازی مبانی پدافند غیرعامل متناسب با مختصات تهدیدات نوظهور، پالایش قوانین زاید و رفع خلاء‌های حقوق امنیت ملی، تهیه جدول ریسک تهدیدات امنیت ملی و اولویت بندی آن‌ها به صورت تخصصی، پایش مستمر تحرکات دشمن و رصد دائم تحرکات گروه‌های تروریستی –تکفیری به ویژه داعش بایستی به صورت مستمر در سیاست‌های پدافندی کشور مورد توجه قرار گیرند.