واکنش تند ظریف به رفتار عادل‌الجبیر در نشست وین
معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه از ابتدای بحران سوریه نشست‌های مختلفی با مشارکت کشورهای متعدد در خصوص سوریه برگزار شد اما به علت حضور نداشتن ایران هیچ‌کدام نتیجه عملی نداشت، گفت: برخی کشورها فکر می‌کردند بدون ایران می‌توانند آنچه را که خود می‌خواهند، جمع‌بندی و اجرا کنند.
به گزارش ایلنا، حسین امیرعبداللهیان با اشاره به برگزاری نشست وین درباره بحران سوریه که با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان برگزار شد، افزود: در نشست وین با اصرار طرف‌های مختلف، از اتحادیه اروپا گرفته تا عمان، تلاش کردند جمهوری اسلامی ایران در آن شرکت کند.
وی با اشاره به اینکه برخی تلاش کردند با سوءاستفاده بگویند حضور ایران در این اجلاس به عنوان پذیرش ما برای کناره‌گیری بشار اسد از قدرت است، تاکید کرد: حضور ما در این نشست تاکیدی بر آن بود که جمهوری اسلامی ایران همچنان آماده برداشتن گام‌های مناسب برای راهکاری سیاسی در حل بحران سوریه است. ایران در این نشست اجازه نداد آنچه حق مردم سوریه است، دیگر کشورها نسبت به آن اظهارنظر کنند.
معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه که در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه ۲ سیما سخن می‌گفت، افزود: معتقدیم هیچکس حق اظهارنظر در مورد آینده سوریه را ندارد و این تنها حق مردم سوریه است و این مسأله با تلاش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بندهای چالشی در بیانیه پایانی مورد تأیید قرار گرفت؛ اگرچه ناراحتی برخی طرف‌ها را به دنبال داشت.
امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: طرف مقابل در پی آن بود که آنچه را در میدان نظامی و امنیتی با حمایت پنج‌ساله از تروریست‌ها بدست نیاورده است در میز مذاکره به دست بیاورد.
وی نشست وین را چالشی، پیچیده و دشوار توصیف کرد و گفت: اگرچه عراق، لبنان، عمان و روسیه نقش کمک‌کننده داشتند اما چالش‌های اساسی با جمهوری اسلامی ایران بود. طرف‌های مقابل در پی آن بودند که از فرصت این جلسه برای آینده سوریه تصمیم بگیرند، در حالیکه این فرصت از آن‌ها گرفته شد.
معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه با اشاره به بیانیه پایانی نشست وین، یادآور شد: بیانیه پایانی نشست وین در چارچوب اصول ما، روسیه و سوریه و در چارچوب حقوق بین‌الملل جمع‌بندی شد.
وی با بیان اینکه «هیات ایرانی در این نشست تلاش کرد وارد چالش با عربستان نشود و بر روی راه حل سیاسی موضوع سوریه تمرکز کند»، تصریح کرد: با این وجود، عادل‌الجبیر وزیر امور خارجه عربستان اظهاراتی نامتوازن و بی‌اساس مطرح کرد و رفتاری دون شأن وزیر خارجه یک کشور بروز داد که با واکنش تند آقای ظریف مواجه شد.
امیرعبداللهیان با بیان اینکه «عادل‌الجبیر با این نیت وارد جلسه شده بود که از آن جدول زمانی کوتاه‌مدت خارج شود تا رئیس‌جمهور سوریه از قدرت کنار برود»، افزود: وزیر خارجه عربستان اصلا در پی مفاهیمی همچون حق و اراده مردم سوریه برای تعیین سرنوشتشان نبود و اظهارات نادرستی را بیان کرد.
وی افزود: آقای ظریف در زمان رسمی جلسه یک بار با بی‌اعتنایی به اظهارات عادل‌الجبیر و بار دیگر با صراحت اتهامات بی‌اساس او را رد کرد و اقدامات نادرست عربستان در قبال سوریه و برخی مسائل منطقه را بیان کرد.
معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه همچنین اظهار کرد: حضور ایران در نشست وین باعث شد آنچه را در چارچوب راهبردمان در پنج سال گذشته داشته‌ایم در این مذاکرات مورد توجه قرار دهیم و با سختی دشوار و چانه‌زنی‌های هفت‌ساعته به یک جمع‌بندی برسیم که مسائل مهمی در بیانیه پایانی قید شود.
امیرعبداللهیان ضرورت همزمان مبارزه با تروریسم و روند سیاسی در سوریه و برگزاری انتخابات در این کشور بر مبنای استانداردهای بین‌المللی و نه مداخلات خارجی و همچنین توجه به مسأله آوارگان، مباحث انسان‌دوستانه و حفظ استقلال و حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه را از جمله مهم‌ترین مسائل مطرح شده در بیانیه پایانی نشست وین عنوان کرد.
وی تصریح کرد: در این نشست هیچ امتیازی داده نشد و ما درباره آینده سیاسی سوریه هیچ معامله‌ای نکردیم و تنها مواضع صریح و روشن جمهوری اسلامی ایران را با صدای بلند بیان کردیم. با استدلال و منطق، طرح پیشنهادی آمریکا که قرار بود روی میز قرار گیرد، به ایده‌های سیاسی ایران در چارچوب حقوق بین‌الملل و دفاع از مردم سوریه تبدیل شد.
معاون وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: در این نشست همه کشورهای غربی در مقابل ما نبودند، بطوریکه نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیران خارجه ایتالیا و آلمان تلاش در متوازن کردن دیدگاه‌ها داشتند و البته تند‌ترین مواضع اروپایی‌ها را فرانسه و انگلیس اتخاذ کردند. آمریکا در پی استفاده از فرصت برای رسیدن به اهدافش بود اما چون راه حل سیاسی در دستور کار بود، استدلال و منطق گفت‌وگوی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفت و طرف‌های مقابل چون هیچ‌گونه استدلالی نداشتند خلع سلاح شدند.
امیرعبداللهیان با بیان اینکه «برخی کشورها از جمله عربستان با برخی توجیهات قائل به حق مردم سوریه در تعیین سرنوشت خود نبودند»، افزود: آن‌ها معتقد بودند مردم سوریه قادر به تعیین آینده خود نیستند و می‌گفتند انتخابات مکانیزم مناسبی برای آینده سیاسی سوریه نیست و ما باید در این نشست آینده سیاسی این کشور را تعیین کنیم. این کشورها زمان‌بندی ۶ تا ۱۸ ماهه را در روند سیاسی سوریه در نظر و بر آن اصرار داشتند که پس از آن بشار اسد از قدرت کنار برود.
وی در برابر پرسشی درباره اهداف روسیه در نبرد با تروریست‌ها در سوریه نیز پاسخ داد: روس‌ها متحدانی برای خود در منطقه عربی از جمله عراق و لیبی سابق و سوریه کنونی داشتند و معتقدند آمریکا در لیبی سرشان کلاه گذاشته و آخرین پایگاه‌شان سوریه است. توسعه تروریسم و تحرکات داعش و نگرانی از بازگشت تروریست‌ها به آسیای میانه و روسیه نیز از دیگر علت‌های حضور روسیه در سوریه است. جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده است از ظرفیت سوریه در راستای منافع منطقه‌ای خود بهره‌برداری کند و آنچه در پنج سال گذشته بین ایران و روسیه در قبال سوریه دنبال شده روز به روز تقویت شده است.
امیرعبداللهیان با اشاره به تحرکات داعش بین سوریه و عراق و نزدیک شدن داعشی‌ها به مرزهای سرزمینی ما در خاک عراق در گذشته، اظهار کرد: یکی از اهداف استراتژیک جمهوری اسلامی ایران این است که در هر اقدامی تامین حداکثری امنیت و منافع ملی کشور مورد توجه قرار بگیرد. توجه‌مان در هر اقدامی به جهان اسلام و محور مقاومت با نگاهی راهبردی و امنیتی بوده است.
معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه افزود: ماه‌ها به روس‌ها گفتیم که اگر با تروریست در سوریه، عراق و یمن مبارزه نکنند باید با آن‌ها در ایستگاه‌های متروی مسکو مبارزه کنند. اگر دستگاه‌های امنیتی با اقتدار از نفوذ و ورود و خیزش تروریست‌ها و جریان ضد امنیتی در کشور نمی‌توانستند دفاع کنند باید امروز در کوچه‌های تهران با این گروه‌ها و جریانات تروریستی روبرو می‌شدیم.
وی یکی از موضوعات کلیدی نشست سوریه را آینده بشار اسد اعلام کرد و افزود: برخی کشورها قائل به برکناری سریع بشار اسد بودند و برخی‌ها هم که موضعی خنثی داشتند اما موضع صریح ما این بود که نظر دادن درباره اشخاص و آینده سیاسی سوریه در صلاحیت ما نیست.
معاون وزیر امور خارجه، لزوم کمک همسایگان و تسهیل نکردن ورود تروریست‌ها به سوریه و همچنین گزینشی عمل نکردن ائتلاف ضد داعش و لزوم هماهنگی آن با ارتش سوریه در سرکوب تروریست‌ها را از جمله دیدگاه‌های مطرح شده جمهوری اسلامی ایران در نشست وین خواند و گفت: شکل‌گیری گفت‌وگوی ملی میان همه طرف‌های سوری به استنثناء گروه‌های تروریستی با نمایندگان نظام سوریه از دیگر دیدگاه‌های مطرح شده ما در این نشست بود.
امیرعبداللهیان اضافه کرد: تاکید کردیم که کشورهای شرکت‌کننده در این نشست باید روند سیاسی در سوریه را تسهیل کنند و اینکه چه کسی رئیس‌جمهور شود و آیا بشار اسد کاندیدا شد یا خیر و اینکه آیا رأی می‌آورد یا نه، فقط به اقشار متنوع سوریه مربوط است.
بر اساس این گزارش، وی در ادامه اشتراکات کشورهای شرکت‌کننده در نشست وین را تاکید بر حضور جمهوری اسلامی ایران به عنوان بخشی از راه حل سوریه و مبارزه با تروریسم بصورت غیر گزینشی دانست و گفت: با وجود اینکه برخی از کشورها در برخورد با تروریست گزینشی عمل می‌کنند، نگرانی از بحران آوارگان سوریه و اینکه تروریست‌ها هم در میان آن‌ها باشند غربی‌ها را بیش از همیشه نگران کرده و بر این اساس آمادگی دارند تا اقدامات مؤثرتری در این رابطه انجام دهند.
امیرعبداللهیان ادامه داد: در یکی از بندهای نشست وین تاکید شده است که نمایندگان حکومت سوریه و معارضه با هماهنگی نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه با هم گفت‌وگو کنند اما اینکه در این مذاکرات سوری - سوری چه کسانی شرکت کنند و زمان ان چه وقت باشد، به نمانیده ویژه واگذار شده است که وی به دیگر کشورها اطلاع دهد.
وی با بیان اینکه «این مسأله خود ویژگی‌های زیادی دارد»، گفت: ما به معارضه معتقد به راهکار سیاسی اعتقاد داریم در حالیکه غربی‌ها معارضه معتدل مسلح را مطرح می‌کنند و از نظر ما همان‌ها هم تروریست هستند. در آغاز گفت‌وگوهای سوری - سوری باید مرز میان معارضه معتقد به گفت‌وگوهای سیاسی و گروه‌های مسلح چسبیده به تروریست‌ها کاملا مشخص شود و کسانی در گفت‌وگوهای ملی حاضر شوند که از توانایی و قابلیتی برخوردار باشند که بخش مهمی از جامعه سوریه را نمایندگی کنند.
معاون وزیر امور خارجه، آتش‌بس در سوریه را دست‌یافتنی دانست و گفت: اگر همین امروز کشورها و دستگاه‌های امنیتی حامی تروریست‌ها حمایت خود را از آن‌ها را قطع کنند، در یک جدول زمانی کمتر از چند ماه امکان برقراری یک آتش‌بس سراسری در سوریه وجود دارد.
وی افزود: متاسفانه از ابتدای تحولات سوریه بازیگران خارجی با تروریست‌ها در راستای منافعشان بازی کردند و همان کسانی که این بازی را با آن‌ها داشتند، اکنون نگران بازگشت آن‌ها به کشورهای خود هستند. اما هنوز کشورهایی در منطقه و خارج از آن به این باور نرسیدند که ضروری است حمایت‌هایشان از تروریست‌ها در سوریه و منطقه را خاتمه دهند. آتش‌بس در سوریه دست‌یافتنی است اما نیازمند یک اراده جدی منطقه‌ای و بین‌المللی است.
امیرعبداللهیان با اشاره به اینکه «ما سال‌ها تحت تحریم‌های سخت بودیم و برای انتقال یک دلار در سیستم بانکی دنیا مشکل داشتیم»، افزود: اما امروز داعشی‌ها بخشی از نفت عراق و سوریه را می‌فروشند و برخی شرکت‌های خارجی خریدار آن هستند و درآمدهای آن در سیستم مالی بین‌المللی گردش دارد در حالیکه چندین قطعنامه علیه آن‌ها صادر شده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره ادعای داعش در مورد حمله به هواپیمای مسافربری روسیه گفت: بر اساس اطلاعات ما چنین امکاناتی در اختیار گروه تروریستی داعش نیست که در ارتفاع بالا با این دقت یک هواپیمای مسافربری را هدف قرار دهد. اگر سرنگونی هواپیمای مسافربری روسیه دلایل فنی نداشته باشد آنوقت باید در بین کشورهایی که مخالف اقدام نظامی روسیه در سوریه بودند و در دستگاه‌های امنیتی آن‌ها و امکانات تسلیحاتی پیشرفته‌شان در منطقه و خارج از منطقه علت این سرنگونی را دنبال کرد.
معاون عربی و آفریقایی وزیر امور خارجه با اشاره به اشتباه راهبردی سعودی‌ها در حمله به یمن گفت: مسأله یمن پیروز نظامی نخواهد داشت و موضوع آن جز با راهکاری سیاسی پایان نمی‌یابد. سعودی‌ها، آمریکایی‌ها و غربی‌ها گفته بودند کمتر از سه هفته موضوع یمن را حل می‌کنند. به دلایل مختلف این سه هفته تا شش ماه حمایت غربی‌ها و سکوت کشنده آن‌ها و حتی کشورهای مسلمان در منطقه را به همراه داشت. با این حال مردم، عشایر و گروه‌های مختلف در یمن که وحدت و امنیت کشورشان برایشان مهم است به سعودی‌ها اجازه ندادند تا موضوع از طریق نظامی پایان یابد.
وی تصریح کرد: امروز عربستان سعودی از سر استیصال حاضر است بر سر میز مذاکره حضور یابد و از ابتدا هم کاملا روشن بود که این روش نظامی و ماجراجویانه عربستان کمکی به امنیت آن‌ها نمی‌کند.
امیرعبداللهیان ابراز امیدواری کرد که سعودی‌ها این‌بار عاقلانه رفتار کنند و پس از هفت ماه از این خطا بازگردند و مسیر سیاسی را دنبال کنند و اجازه دهند یمنی‌ها نسبت به آینده‌شان تصمیم بگیرند.
وی تصریح کرد: تردید نداریم اگر همه گروه‌های یمنی فرصت تعیین سرنوشتشان را داشته باشند نسبت به تامین امنیت کل منطقه از جمله عربستان توجه دارند اما این فهم و درک باید در طرف سعودی حاصل شود.
معاون وزیر امور خارجه همچنین شرایط کنونی در فلسطین اشغالی را نتیجه رفتار غلط رژیم صهونیستی و حمایت اشتباه برخی غربی‌ها از آن‌ها و اقدامات آنان در تداوم شهرک‌سازی و یهودی‌سازی قدس دانست.
امیرعبداللهیان در پایان با بیان اینکه شاهد انتقاضه سوم در فلسطین هستیم، گفت: این انتقفاضه پیامی قوی برای صهیونیست‌ها و پیامی وحدت بخش برای فلسطینی‌ها و مقاومت در منطقه است.