داوطلب ادامه تحریم نبوده و اهل مذاکره هستیم

در این جلسه که صبح امروز در محل وزارت خارجه برگزار شد، محمدرضا عارف با اشاره به اهمیت روابط همه جانبه و از جمله روابط اقتصادی با کشورهای منطقه و کشورهای هدف صادراتی گفت: این ستاد، مرکز تعامل و تفکر در ارتباط با روابط خارجی در ۴۳ سال گذشته بوده و یکی از قدیمی‌ترین، ماندگارترین و موثرترین تشکل‌ها در این حوزه است، تحلیل شرایط امروز منطقه و راهبردهای سیاست خارجه در توسعه هرچه بیشتر ارتباطات با کشورهای همسایه، کشورهای اسلامی، کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی و آمریکایی و تعامل هر چه بیشتر با نهادهای بین‌المللی در این ستاد می‌تواند نمود پیدا کند.

در این جلسه، معاون اول رئیس‌جمهور بعد از شنیدن پیشنهادها و راهکارهای اعضای ستاد گفت: در دی‌ماه ۱۳۶۰ که این ستاد تشکیل شد یکی از وظایف مهم آن با توجه به وابسته بودن اقتصاد ایران، ارائه خدمات به نمایندگان ایران بود که برای خرید به خارج از کشور می‌رفتند اما امروز مسئولیت آن  ارائه خدمت به کسانی است که برای صادرات‌ خدمات و کالا با کشورهای خارجی در ارتباط هستند که این ستاد، هماهنگ‌کننده امور اقتصادی در خارج از کشور است.

فعالیت ستادروابط اقتصاد خارجی در دولت چهاردهم جدی‌تر و با نگاه دقیق‌تری به آینده است

عارف با اشاره به موفقیت بالای این ستاد گفت: در آن دهه‌ها ستاد نقشش شناسایی نیازها، پیدا کردن کالاهای با کیفیت و تعامل در این حوزه بود اما امروز بحث بر سر صادرات است.

معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: سطح ستاد از ابتدا در سطح معاونان وزرا که از دید ما وزرای تخصصی هر حوزه محسوب می‌شوند بود و عملکرد خوب این ستاد روند تکامل آن را سرعت بخشید و در تیرماه ۷۲ دولت آن را به عنوان بازوی مشورتی خود معرفی کرد که در تدوین و تنظیم پیشنهادهای مربوط به روابط با سایر کشورها به دولت مشورت می‌دهد.

وی افزود: از اواخر دهه ۶۰ از صنعت کاملا مونتاژی به صنعت تولیدکننده رسیدیم که در برخی زمینه‌ها حرفی برای گفتن داشت. در این دوره، کار را از طریق کمیسیون‌های مشترک اقتصادی دنبال کردیم که هدف از تشکیل کمیسیون‌ها، این بود که از طریق کشورهای دوست، بتوانیم به کشورهای منطقه‌ای که آن کشور در آن واقع است، دست پیدا کنیم. با این نگاه به بعضی کشورهای منطقه و کشورهای آفریقایی ورود خوبی پیدا کردیم و در سال ۸۲ مسئولیت کمیسیون‌های اقتصادی به این ستاد داده شد و به این ترتیب ستاد، ‌روند تکاملی خود را به خوبی دنبال کرد و در این دولت، ستاد پویاتر، جدی‌تر و با نگاه دقیق‌تری به آینده برگزار شده است.

گذشته را ارزیابی و آسیب‌شناسی کنید

عارف در ادامه خطاب به اعضای «ستاد روابط اقتصاد خارجی» گفت: ارزیابی عملکرد و آسیب‌شناسی چهار دهه را در این دوره مدنظر قرار دهید، قطعا در خیلی از بخش‌ها موفق بوده‌اید اما در بخش‌هایی هم می‌توانستیم موفق‌تر باشیم که این مسأله خصوصا در مورد کمیسیون‌های مشترک اقتصادی مهم است، چرا که در ارتباط با برخی از کشورها، کمیسیون مشترک تنها حالت نمادین پیدا کرده و هر ۴ – ۵ سال یکبار جلسه‌ای برگزار می‌شود.

از خرید محصولات به صادرات رسیده‌ایم

معاون اول رئیس‌جمهور گفت: وظیفه ستاد از دهه ۶۰ تا امروز خیلی تغییر کرده است و از خرید محصولات به صادرات رسیده‌ایم، امروز ما مدعی صادرات هستیم، در صادرات فنی و مهندسی کیفیت‌مان بسیار بالا است و در بخش‌هایی از فناوری‌های «های تک» در رتبه‌های اول قرار داریم، در بخش دفاعی که زمانی نمی‌توانستیم موارد مورد نیاز خودمان را تهیه کنیم امروز در جایگاه بسیار خوبی قرار داریم.

عارف در ادامه با بیان برخی موانع موجود بر سر راه توسعه صادرات در دهه‌های گذشته گفت: مهمترین مشکل ما در دهه ۶۰ حتی اگر تولید داخلی داشتیم، بسته‌بندی بود و چون بسته‌بندی ضعیف بود خریداری نداشتیم اما امروز کیفیت بسته‌بندی اجناس ایرانی، پیشرفت کرده است.

از عضویت در سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی استفاده کنید

عارف در ادامه گفت: در زمینه عضویت در سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی، اکنون تفاوت بسیار زیادی با چند دهه قبل داریم‌ اما باید ببینیم که با حضور موثر و چشمگیر در سازمان‌های پویای منطقه چه کار باید انجام دهیم، ما اکنون عضو شانگهای، اوراسیا و بریکس هستیم و در سازمان‌های منطقه‌ای مثل اکو که کشورهای حوزه تمدنی ایران در آن حاضرند، هستیم.  در این سازمان‌های منطقه‌ای، استقبال بسیار خوبی از ایران می‌شود، همچنین در آفریقا و آمریکای لاتین حضور داریم که می‌توانستیم بهتر از این کار کنیم اما به دلایلی موفق نبودیم که باید ببینیم چگونه می‌شود از این فرصت‌ها بهتر استفاده کرد.

«دیپلماسی سلامت» مزیت ماست

معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به اهمیت دیپلماسی سلامت گفت: دیپلماسی سلامت یکی از برترین مزیت‌های ما است که باید به خوبی از آن استفاده کنیم، علاوه بر آن ‌فناوری‌های «های‌تک» از دیگر برتری‌های ما در منطقه است که باید از این مزیت‌ها در مسیر دیپلماسی خود استفاده کنیم، ما معتقدیم که دیپلماسی فرهنگی و اقتصادی، مکمل دیپلماسی سیاسی است.

وی در ادامه تصریح کرد: از دیدگاه ما، دیپلماسی سیاسی و دیپلماسی علمی، فرهنگی و اقتصادی مکمل یکدیگر هستند و باید از هرکدام از این دیپلماسی‌ها برای ارتقای دیگری استفاده کنیم.

عارف خاطرنشان کرد: از هاب بودن در منطقه غفلت شده است اما امروز با راهبرد کریدورها پیشرفت جدی در این حوزه اتفاق خواهد افتاد اما ما به کریدورها تنها نگاه ترانزیتی نداریم بلکه به دنبال تقویت روابط در همه زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و هنری هستیم و این ستاد باید ارزیابی کاملی از عملکردها و آسیب‌شناسی فعالیت‌ها ارائه دهد و دولت هم از فعالیت‌های این زمینه حمایت می‌کند.

جایگاه ستاد روابط اقتصاد خارجی بسیار بالا است

معاون اول رئیس‌جمهور افزود: در برنامه هفتم پیشرفت در بند الف ماده ۱۰۱ به طور ویژه از این ستاد نام برده شده است که نشانگر جایگاه بالای آن است.

وی در ادامه به نقش محوری وزارتخارجه در کلیه فعالیت‌های خارج از کشور اشاره کرد و گفت: سفرای ایران، نمایندگان نظام در همه بخش‌های دولتی هستند و قاعدتا سفیر باید به این جایگاه بالا توجه کند. باید احساس کند که اختیار تام در همه جوانب را دارد و در همه امور و تنظیم همه همکاری‌ها و روابط باید از این جایگاه استفاده کند.

عارف با اشاره به اهمیت رایزن‌نان بازرگانی، علمی و دانشجویی گفت: باید به جایگاه آن‌ها اهمیت داده شود تا بتوانیم از طریق آن‌ها کارها را دنبال کنیم.

هیچ توجیهی در هیچ بخشی برای کنار گذاشتن بخش خصوصی وجود ندارد

معاون اول رئیس جمهور در ادامه با اشاره به نقش بالای بخش خصوصی در صادرات و ارتباط با خارج از کشور گفت: در دهه ۶۰ و سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، به دلیل نگاه دولتی، امکان حضور بخش خصوصی به خوبی ممکن نبود اما با ابلاغ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ راه برای بخش خصوصی باز شد و نتایج آن خصوصاً در حوزه ICT در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ دیده شد، نگاه دولت چهاردهم به بخش خصوصی آن است که باید از حداکثر توان بخش خصوصی استفاده کنیم و سیاست‌های اصل ۴۴، مسیر را برای حضور بخش خصوصی باز کرده است.

وی ادامه داد: در بخش دانش‌بنیان هم دستاوردهای بسیار خوبی داریم که در این حوزه، با کشورهای همسایه هم روابط خوبی برقرار کرده‌ایم و باید این حوزه نیز مدنظر قرار گیرد.

سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور

عارف در ادامه با اشاره به اینکه قانون‌گذار رشد ۸ درصدی را در برنامه هفتم پیشرفت تأکید کرده است، گفت: برای رسیدن به این رشد، علاوه بر سرمایه‌گذاری‌های داخل کشور به سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور نیز نیاز داریم، به هموطنانی که علاقه‌مند به نظام و کشور هستند. در این حوزه، بخش خصوصی باید پیشقدم شود و سرمایه‌گذاران را ترغیب به سرمایه‌گذاری در وطن کند و ما به عنوان دولت تضمین می‌دهیم که این ایرانیان، خودشان و سرمایه‌شان محترم هستند و هر وقت بخواهند می‌توانند سرمایه‌شان را خارج کنند، در دهه‌های گذشته ما شاهد آن بودیم که در مواقعی که روابط شفاف بوده است، بازگشت ایرانیان رشد یافته است و از جمله در اوایل دهه ۸۰ که همراه با تک نرخی کردن ارز بود، سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور روند خوبی پیدا کرد.

معاون اول رئیس جمهور در ادامه با اشاره به سیاست دولت در خصوص نرخ ارز گفت: همکاری و تجارت آزاد با اوراسیا نهایی شده و یکی از راهبردهای ما آن است که در مورد قراردادهای دوجانبه و چند جانبه با کشورهای این حوزه همکاری و سرمایه‌گذاری کنیم.

ما داوطلب ادامه تحریم‌ها نیستیم

عارف تأکید کرد: ما تحریم‌ها را انتخاب نکردیم بلکه آن‌ها، تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی هستند که بر ملت ایران وارد شده است و اگر هدف دشمنان، تنها دولت بود، تحریم داروها و شرط و شروط گذاشتن برای کالاهای اساسی معنایی نداشت اما ما یاد گرفته‌ایم که مقابله کنیم، ما داوطلب ادامه تحریم‌ها نیستیم و انتظارمان از جامعه بین‌المللی این است که برای رفع تحریم‌ها همکاری کنند. ما اهل مذاکره هستیم و باید به فعالان اقتصادی اطمینان بدهیم که با تحریم‌ها مقابله می‌کنیم و برنامه‌های توسعه را ادامه می‌دهیم.

معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه از رئیس و اعضای ستاد خواست تا کمیسیون‌های مشترک اقتصادی را جدی‌تر پیگیری کرده و به صورت منظم جلسات را برگزار کنند.

اقتصاد دریا محور را جدی بگیریم

عارف در ادامه گفت: دریا یکی از مزیت‌های نسبی بالای ما است و با چند هزار کیلومتر دریا در جنوب و شمال کشورمان، مزیت خوبی در این زمینه داریم. در شمال کشورما،‌ کشورهایی قرار دارند که به دریا راه ندارند و ایران مناسب‌ترین مسیر برای رسیدن آنها به دریا است، اصول توسعه دریا محور ابلاغ شده که آن را در دستور کار قرار داده‌ایم.

معاون اول رئیس‌جمهور افزود: در کنار توسعه دریا محور، توسعه مکران موضوع بسیار مهمی برای دولت چهاردهم است و همه تلاش ما آن است که در مکران کاری شایسته و در شأن مردم ایران انجام شود و طبعاً از تجربه همه کشورهایی که در توسعه ساحلی موفق بودند و در صورت نیاز حتی از مشاوران خارجی استفاده می‌کنیم. ما می‌خواهیم یک کار بزرگ تمدنی انجام دهیم، معتقدیم در عین حال که مکران در توسعه ملی تاثیر بالایی دارد، در انتقال جمعیت به شرق کشور می‌تواند تاثیرگذار باشد.

دکتر عارف در ادامه با اشاره به موضوع انتقال پایتخت گفت: انتقال پایتخت در ۳۰ سال گذشته بحثی جدی بود اما به دلایلی به نتیجه نرسید اما امروزه بحث آن بسیار جدی است و اگر در بررسی‌هایمان به نتیجه برسیم، به خاطر محدودیت‌هایی مانند تامین آب، یکی از مناطقی که بحث انتقال پایتخت به آن مطرح است مکران است، در دولت‌های گذشته، مناطق مختلفی مورد بررسی قرار گرفت که هر کدام موانعی داشت اما مکران مشکل آب را هم ندارد و شما باید به این منطقه توجه جدی داشته باشید.

گفتنی است معاون اول رئیس­‌جمهور همچنین از میز خدمت وزارت امور خارجه بازدید و با تعدادی از شهروندان که برای پیگیری امورات خود به وزارتخارجه آمده بودند گفت‌وگو کرد.