مقدمات گفت‌وگوهای دوباره ایران و آمریکا فراهم شده است

عبدالرضا فرجی‌راد تحلیل‌گر مسائل بین الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل همزمانی سفر رافائل گروسی به ایران و همچنین سالگرد خروج آمریکا از برجام گفت: آقای گروسی مدتی بود که به ایران نیامده بود و چندین بار در مصاحبه‌ها ابراز علاقه کرده بود تا به ایران بیاید. طرف ایرانی گفت ما به موقع از شما دعوت می‌کنیم تا آنکه کنفرانس اصفهان برگزار و ایشان هم به تهران آمد. جنگ غزه، تیره شدن روابط ایران با آمریکا و اروپا، از جمله بدتر شدن وضعیت لبنان، یمن و تنگه باب‌المندب، تا حدودی روی سفر آقای گروسی اثر گذاشته بود.

وی افزود: در حال حاضر بعد از حمله ایران به اسرائیل یک مقداری تنش‌ها کمتر شده است. بعد از حمله‌ تلافی‌جویانه ایران به اسرائیل، به نظر می‌رسد مذاکرات غیرمستقیمی بین ایران و آمریکا در جریان است یا مقدماتی فراهم شده که در رابطه با مسائل هسته‌ای گفت‌وگو کنند تا یک توافقاتی انجام شود. علت این صحبت چیست؟ علت این است که آمریکایی‌ها خبری منتشر کردند و گفتند اگر ایران به غنی‌سازی ۳.۶۷ برگردد ما حاضریم گفت‌وگوها را ادامه دهیم. این نشان می‌دهد پیام یا گفت‌وگوهایی به صورت غیرمستقیم انجام شده است. وقتی آقای گروسی می‌آید و با مقامات ایرانی گفت‌وگو می‌کند، نشان می‌دهد که آن طرف با ایران تبادلات فکری- گفت‌وگویی داشته است.

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی تصریح کرد: آقای گروسی در ایران با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر خارجه گفت‌وگوهایی داشت و وزیر خارجه ما هم اعلام کرده که ما آماده همکاری هستیم. آقای اسلامی گفتند ما توافقاتی داشتیم و آقای گروسی هم  گفتند براساس سه فاکتور همکاری‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. این سه فاکتور یکی‌ دسترسی بیشتر کارشناسان آژانس به سایت‌های هسته‌ای، دوم مسأله پادمان و دیگری میزان غنی‌سازی ایران بود که حالا قرار شده این گفت‌وگوها ادامه پیدا کند و هنوز به هیچ‌ نتیجه قطعی نرسیدند.

فرجی‌راد تصریح کرد: همین که ایشان به تهران آمد، ملاقات‌هایی صورت گرفت و توافقاتی کردند یک قدم مثبت تلقی می‌شود و باید ببینیم ادامه گفت‌وگوهایشان از این طرف و از طرفی پشت‌پرده روابط ایران با غرب و گفت‌وگوها به کجا می‌رسد. بنابراین این گفت‌وگوها به هم بی‌ارتباط نیست؛ یعنی اگر گفت‌وگوهای آنها (ایران و آمریکا) به هیچ‌ جایی نرسد یا در منطقه درگیری ایجاد شود و تنش میان ایران و آمریکا بالا برود، طبیعتا در کار آقای گروسی و گفت‌وگوها با ایران تأثیرگذار خواهد بود. لذا از این سمت هم در دو، سه ماه آینده نشست آژانس برگزار خواهد شد که در آن نشست معمولا بیانیه‌ و گاهی قطعنامه‌ای صادر شده و حتما دو طرف متوجه هستند که تا آن زمان باید تنش‌ها بین ایران و آژانس کم شود و سطحی از رضایت ایجاد شود تا مسائل حاد و تنش ایجاد نشود که بیانیه تندی مطرح شود.

وی تصریح کرد: به نظرم، با توجه به شرایط انتخابات آمریکا، آقای بایدن می‌خواهد تا آن زمان تنش‌ها با ایران بالا نرود. شاید هم بخواهد تنش‌ها را کاهش دهد که باز هم به نفعش است. ایران هم با توجه به اینکه یک سال دیگر انتخابات ریاست جمهوری را دارد، نمی‌خواهد تنش‌ها روی مسائل اقتصادی تاثیر بگذارد. شاید این دو عامل باعث می‌شود که دو طرف به سمت گفت‌وگوهایی حرکت کنند و این در واقع همان ادامه گفت‌وگوهای قبل از جنگ غزه است که توافق نانوشته میان ایران و آمریکا برقرار شد که براساس آن گفت‌وگوها تنش منطقه‌ای کم شود.

وی با بیان اینکه ممکن است دنباله آن گفت‌وگوها ادامه پیدا کند به شرط آنکه مسائل غزه و رفح تشدید نشود، گفت: من تصور نمی‌کنم با فشاری که آمریکایی‌ها می‌آورند این حملات گسترده‌تر شود، چون در داخل آمریکا به ضرر بایدن تمام می‌شود. با ارزیابی‌هایی که در روزهای اخیر صورت گرفته و آمارگیری‌هایی که انجام شد، خیلی از افراد غیربومی مقیم آمریکا نظرشان در مورد بایدن تغییر کرده و آنها می‌دانند که رئیس‌‌جمهوری آمریکا اقدامات جدی‌تری علیه اسرائیل انجام می‌دهد، به نظر من نباید مسائل غزه حادتر شود و باید به سمت حداقل توافق چند ماهه برویم. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که احتمالا گفت‌وگو‌های ایران و آمریکا که قبل از حادثه غزه درجریان بود، مجددا دنبال شود. حالا اینکه چقدر می‌توانند با هم به توافق برسند را زمان نشان خواهد داد.

فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که در مذاکرات پشت پرده ایران و آمریکا و پیشنهاد مبنی بر غنی‌سازی اورانیوم ۳.۶۷ آیا می‌توان گفت‌وگوها را در ادامه توافق نانوشته قلمداد کرد، گفت: احتمالش است که آن مذاکرات دنبال شود. اما اگر منظورتان برجام است، الان غنی‌سازی ۶۰ درصدی وجود دارد و بالاخره آمریکا باید امتیازات بزرگی بدهد.

وی افزود: بنابراین احتمال دارد مذاکرات شروع شده و شاید مقدمات آن فراهم شده باشد. اما اینکه به جایی برسند که ایران به غنی‌سازی ۳.۶۷، بازگردد یک مقدار سؤال‌برانگیز است و باید ببینیم به کجا می‌رسد. آنچه که مسلم است ایران روی برداشتن تحریم‌ها تمرکز کرده است. اگر هم کسی می‌خواهد امتیازی بدهد اول آمریکایی‌ها با توجه به اینکه خودشان از برجام خارج شدند باید اعلام کنند که تحریم‌ها برداشته شده و بعد ایران امتیازاتی را بدهند.