خواست و اراده اکثریت مردم برای اولین بار در ملی شدن صنعت نفت حاکم شد

علی‌محمد نمازی فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به سالروز ۲۹ اسفند و ملی شدن صنعت نفت ایران توسط محمد مصدق گفت: برای تحلیل درست ملی شدن نفت، از چند دیدگاه باید به آن نگاه کرد؛ اول آنکه در کشور ما دیکتاتوری حاکم بوده و در زمانی که مشروطه پیروز شد، در یک دوره کوتاهی سعی شد نمایندگان مردم در مجلس با رأی مردم انتخاب شوند اما باز آب به جوی قبلی برگشته و وضعیت قبلی دوباره تکرار شده و دوباره با اسم مشروطه، دیکتاتوری حاکم بوده است تا زمانی که به دوره دکتر مصدق رسیدیم.

وی افزود: دکتر مصدق نخست‌وزیری بود که جنبه مردمی‌بودن او کاملا هویدا بود و به عنوان یک چهره مدافع حقوق مردم، مجلس به این نخست‌وزیر رأی داد و با این رأی ثابت شد که تقریبا این مجلس خاستگاه و پایگاه مردمی داشته و آقای مصدق کارهایی را در جهت حقوق و منافع مردم انجام داد. از سوی دیگر باید از این منظر نگاه کنیم که وقتی آقای مصدق به مسأله ملی شدن نفت می‌پردازد و نفت ملی می‌شود، برای نخستین‌بار خواست و اراده اکثریت مردم در کشور حاکم می‌شود. یعنی در یک تاریخ طولانی، حاکمیت دیکتاتوری برای مردم تصمیم می‌گرفت و حالا برای اولین‌بار یک حرکت مردمی در جهت منافع مردم اتفاق می‌افتد که این اهمیت بسیار زیادی داشت.

نمازی تصریح کرد: دوم آنکه شاید نفت آن زمان اهمیتی که بعدها پیدا کرد را نداشت، اما معلوم بود این نفت یک عامل بسیار تأثیرگذار در کشور بوده و برای همین استعمار روی نفت دست گذاشته بود. یعنی زمانی که استعمار در یک کشوری وارد می‌شد، بهترین میوه‌های آن را می‌چید. بهترین میوه در ایران آن زمان نفت بوده و استعمار برای همیشه نفت را در سیطره خودش درآورده بود و ملت سهمی در نحوه استخراج، تصفیه و فروش هزینه آن درآمدها نداشت و با ملی‌شدن نفت، خواست و اراده مردم در مهم‌ترین پارامتر اقتصادی به نتیجه رسید. از این دیدگاه کار ملی شدن نفت برای ایران بسیار اهمیت داشته است.

وی افزود:‌ در این راستا زمانی که مصدق آمده بود، استبداد و استعمار نمی‌خواستند بگذارند این کار به نتیجه کامل و نهایی برسد. لذا می‌بینیم که در داخل استبداد و در خارج انگلستان، آمریکا و فرانسه بسیج می‌شوند که مصدق در این کار موفق نباشد و صنعت نفت ملی نشود و تمام توطئه‌ها را به کار می‌گیرند. نفت را از ایران به درستی نمی‌خرند. چون کار پالایشگاه نفت در ایران با کمک آنها انجام می‌شد و ما تخصص لازم را نه در استخراج و نه در پالایش نداشتیم، بنابراین این کار را انجام نمی‌دهند و ما در استخراج، پالایش و فروش نفت با مشکل جدی روبه‌رو شدیم. وقتی این مشکل پیش می‌آید درآمد دولت کم می‌شود و دولت نمی‌تواند حقوق‌ها را به موقع پرداخت کند. دشمنان در این میان از عوامل دیگر مانند خائنین داخلی و کسانی که با مصدق همراه نبودند استفاده کردند و در هر لباسی که بودند بسیج شدند و نارضایتی‌ها را سازماندهی کرده، برای آنها بهانه درست می‌کنند و از نظر تبلیغی تغذیه‌شان می‌کنند و کم‌کم کسانی که در رأس نارضایتی‌تراشی و علم کردن مخالفت با مصدق بودند، کارکنان دولت را با خودشان همراه می‌کنند و با اینکه در زمان ملی‌شدن نفت شعارها در دفاع از مصدق بود، کم‌کم این شعار علیه مصدق شد.

این فعال سیاسی تصریح کرد: اهمیت کار در اینجا بود که اگر ایران و مصدق موفق می‌شدند که نفت را ملی کرده و کشور را خوب اداره کنند، ایران آباد می‌شد. همه این توطئه‌ها را انجام دادند و بعد با پول پخش کردن و خریدن عده‌ای کم‌کم کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ را ایجاد کردند، مصدق را ساقط کردند و نفت دوباره از ملی‌بودن خارج شد. اگرچه آنقدر این موضوع اهمیت داشت که با بازگشت شاه به قدرت و ادامه‌داشتن حکومت پهلوی باز هم آنها درباره ملی بودن نفت صحبت می‌کردند. اگرچه باز هم صنعت نفت چندان ملی نبود اما باز از نفت ملی صحبت می‌کردند و می‌گفتند صنعت نفت ما ملی است.

وی خاطرنشان کرد: این موضوع در کشور امر ادامه‌داری است و هرجا که ملت بتوانند خواسته‌شان را به منصه‌ظهور برسانند، آن زمان امنیت‌ملی و منافع کشور تضمین خواهد بود. اما هر چقدر خواست و اراده مردم تضعیف شده و کمتر عملی شود، امنیت ملی مورد تضعیف قرار می‌گیرد و دشمنان کشور می‌توانند برای ادامه کارهایشان با امیدواری بیشتری توطئه کنند و نقشه‌هایشان را پیاده کنند.

نمازی عنوان کرد: آقای میثمی در یک کتابی عنوان کردند که ظاهرا آمریکا تلاش کرده بود به مصدق و هم‌فکران ایشان و شاه و آیت الله کاشانی بفهماند که با ملی کردن نفت با مشکل روبرو خواهید شد اول با مصدق موضوع را مطرح کردند وزیر خارجه آمریکا گفته بود درصدی از سهم نفت را بگیرید و با انگلیس همراه شوید تا کم کم توانا شوید مصدق محکم ایستاده بود که می خواهیم نفت را ملی کنیم همان سیاستی که در مورد جنگ و برجام داشتیم، بعد با شاه صحبت کرده بودند او هم در سفر به شمال کشور بود و گفته بود من کاره ای نیستم و آیت الله کاشانی هم از مصدق حمایت نکرده بود.

وی گفت: برای همین است که دلسوزان نظام و کشور و مردم همیشه خواسته‌اند که نمادهای حاکمیت مردم، نمادهای رضایتمندی مردم، نمادهای حضور مردم در صحنه جلوه و ظهور بیشتری داشته باشند و دیده شوند. یکی از نمادهای حضور مردم در صحنه، صندوق رأی است. چرا ما می‌گوییم باید اجازه بدهیم یک انتخابات رقابتی و پرشور برگزار شود و از صندوق‌های رأی استقبال صورت بگیرد؟ به آن علت که امنیت مردم در گروی حضور در صحنه است.

این فعال سیاسی یادآور شد: در هر کشوری که مردم از حکومت و زندگی‌شان راضی باشند و در صحنه حضور داشته باشند، تهدید خطر خارجی کمتر خواهد شد. ملی‌شدن صنعت نفت کار بسیار بزرگی برای ایران بود و اگر ادامه پیدا می‌کرد و نخست‌وزیر و دولت مردمی ساقط نشده بود و متخصصین کم‌کم توانایی استخراج، تصفیه و پالایش نفت را پیدا می‌کردند، کشور به سرعت آباد می‌شد و امروز ایران با ژاپن در آسیا دوشادوش همدیگر سهم بالایی از اقتصاد آسیا و دنیا را داشتند.