مصطفی زمانیان:
پیشنهاد مرکز بررسی‌های استراتژیک جایگزینی تصویر پرآشوب و ناامن منطقه به منطقه یکپارچه و امن است
رئیس مرکز بررسی استراتژیک ریاست جمهوری گفت: معماری مطلوب سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران برخلاف دیدگاه های رایج که اقتصاد را محور سیاست خارجی و تعامل با دنیا معرفی کرده و تلاش کردند صرفا با رویکرد اقتصادی، سیاست خارجی کشور را طرح ریزی کنند، با اعتقاد به درهم تنیده بودن روابط سیاسی با تعاملات فرهنگی، اقتصادی و امنیتی، رویکرد اقتصادی صرف را کنار زده و همه طرف ها را در تامین حداکثری منافع متقابل دولت ها و مردم منطقه پیش برده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مصطفی زمانیان رئیس مرکز بررسی استراتژیک ریاست جمهوری در نشستی گفت: یکی از اولویت‌های دولت سیزدهم در سیاست خارجی سیاست مستقل و متوازن هوشمند در چارچوب حفط روابط با غرب و احیای نگاه به شرق و به ویژه سیاست همسایگی است. جمهوری اسلامی سیاست خارجی در هندسه جدید قدرت منطقه‌ای و جهانی را با اولویت توجه به قدرت‌های نوظهور و به ویژه بازیگران موثر آسیایی تنظیم کرده است. در این راستا اقداماتی مانند عضویت در سازمان همکاری شانگهای و بریکس توافق همکاری راهبردی و جامع ۲۵ ساله ایران و چین توافق تجارت آزاد و اتحادیه اوراسیا و تقویت روابط و گسترش تعاملات همسایگان را در دستور کار قرار داده است.
وی تصریح کرد: در این میان پیگیری سیاست همسایگی به عنوان نقطه تلاقی منطقه گرایی و اسیا محوری و مکمل رویکرد نگاه به شرق یکی از ارکان و محورهای اصلی طراحی سیاست خارجی در دولت سیزدهم بوده است. از نظر جمهوری اسلامی ایران سیاست همسایگی به کنش نرم افزاری ویژه و همه جانبه اشاره دارد که تمام تعاملات خارجی ما در حوزه سیاست فرهنگی اقتصادی و امنیت جهت می‌دهد. بنابراین در چارچوب سیاست همسایگی نه تنها صرفا بر اساس مشترک سیاسی امنیتی یا اقتصادی بلکه با ظرفیت‌های هویتی و فرصت‌های تمدنی با ایجاد نوعی در هم تندیگی معنایی شبکه ارتباطی ایجاد می‌شود که وابستگی متقابل پیچیده و دائمی انان و هموندی ملت‌ها را فراتر از همکاری دولت‌ها به دنبال خواهد داشت.
زمانیان گفت:با این منطق، معماری مطلوب سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران برخلاف دیدگاه های رایج که اقتصاد را محور سیاست خارجی و تعامل با دنیا معرفی کرده و تلاش کردند صرفا با رویکرد اقتصادی، سیاست خارجی کشور را طرح ریزی کنند، با اعتقاد به درهم تنیده بودن روابط سیاسی با تعاملات فرهنگی، اقتصادی و امنیتی، رویکرد اقتصادی صرف را کنار زده و همه طرف ها را در تامین حداکثری منافع متقابل دولت ها و مردم منطقه پیش برده است.
وی در ادامه گفت: در این میان تلاش پژوهشگران و سیاست ورزان برای ارائه تصور منطقه ای یکپارچه همسو و امن به عنوان تصویر جایگزین منطقه پرآشوب، ملتهب و ناامن یکی از مهمترین پیشنهادات مرکز بررسی های استراتژیک به جمع حاضر است. تمرکز بر سرمایه های مشترک تمدنی، فرهنگی، زبان و آیینی و دینی از کشورهای منطقه یک همه واحد خواهد ساخت که در آن مرزهای جغرافیایی در مقابل مرزهای انتفاع متقابل پایدار کمرنگ خواهد شد.
وی افزود: بر این اساس تقویت مناسبات دوجانبه و چندجانبه رسمی با دولت های منطقه غرب آسیا در دستور کار دولت قرار گرفته که آثار آن را می توان در بهبود روابط ایران با عربستان سعودی و دولت های عربی منطقه خلیج فارس، افزایش مناسبات با کشورهای منطقه آسیای مرکزی قفقاز مشاهده کرد. در این زمینه کاهش تکانه های اقتصادی تحریم های ظالمانه و توسعه بازارهای اقتصادی یکی از مسائل مورد توجه در اجرای سیاست همسایگی بوده است که دولت سیزدهم تلاش کرده ضمن فعال سازی دیپلماسی اقتصادی خود در راستای افزایش حجم مبادلات اقتصادی و دلارزدایی از معاملات بین المللی بستری امن جهت مبادلات تجاری با همسایگان را برقرار سازد.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر ظرفیت بازار کشورهای همسایه نه تنها می‌تواند در خدمت توسعه کشور قرار گیرد بلکه به تحقق اهداف راهبردی منطقه ای کشور در قالب تثبیت قدرت سیاسی و ایجاد سازوکارهای ثبات منطقه ای کمک کند. توجه به شکل دهی زنجیره ارزش صنعتی با تاکید بر موضوعات راهبردی انرژی، معدن ، آب و امنیت حضور کشورهای مختلف در حلقه های مختلف مبتنی بر مزیت ها از دیگر پیشنهادات مرکز بررسی های استراتژیک به پژوهشگران عرصه مطالعات منطقه ای است.
وی افزود: از سوی دیگر دولت سیزدهم با نگرشی چند بعدی به سیاست همسایگی، فعال شدن شبکه دیپلماسی فرهنگی کشور در عرصه های مختلف در چارچوب راهبرد مقاومت فعال را نیز در اولویت سیاست خارجی و دیپلماسی خود قرار داده است. این مسئله با افزایش فعالیت رایزنان فرهنگی در کشورهای مختلف استفاده از برخی ظرفیت های هویتی بی نظیری مانند اربعین و زبان فارسی و بازتولید حداکثری ادبیات مقاومت عملیاتی خواهد شد.
وی تصریح کرد. با توجه به آنچه بیان شد، سیاست همسایگی بر محور ارتقا ذهنی و عینی سطح روابط و اعتماد چندجانبه و در سطوح مختلف محقق می گردد و منجر به افزایش چشمگیر تعاملات بی طرفین می شود در این میان، یکی از ارکان اصلی تحقق این مسئله ایجاد فهم مشترک از منافع است که از مسیر افزایش سطح دیپلماسی غیر حاکمیتی محقق می گردد. در همین راستا مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری ایجاد وحدت رویه در بخش های مختلف و تمرکز فعالیت های بین دستگاهی از جمله صنعت، اقتصاد، و فرهنگ حول موضوع سیاست همسایگی و همچنین تقویت ظرفیت های اندیشه ورزی در راستای عینیت بخشی و پایدارسازی تعاملات همسایگی همه جانبه را به عنوان دو محور جدی تمرکز در این حوزه می داند.
وی افزود: از سوی دیگر اولویت بخشی به دیپلماسی علمی و استفاده از ظرفیت شبکه سرآمدان نخبگان و اساتید و دانشجویان به منظور ارائه تصویری واقعی و کاربردی از قدرت فناورانه در حل مسائل جهان اسلام و منطقه یکی دیگر از ظرفیت های جدی در راستای تحقق سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران بوده که می تواند با ایجاد هم افزایی فرصت هم چون جایزه بین المللی علم و فناوری مصطفی محقق شود.
وی تصریح کرد: در پایان امیدواریم با مشارکت همکاری و همفکری شما اساتید اندیشمندان و پژوهشگران محترم بتوانیم با انتقال ایده ها و نظرات کارشناسی شما بزرگواران به عوان پل ارتباطی دولت با نخبگان در راستای ارتقا منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در دولت سیزدهم گام های بلندتری برداریم.
