رویکرد آژانس درباره ایران در لایه‌های واقعی به شدت جهت‌دار است/ تهدیدهای اخیر هسته‌ای اسرائیل قابل پیگیری حقوقی است/ شاید گروسی در سودای دبیرکلی سازمان ملل باشد

ساسان کریمی تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که اخیرا خبری درباره کمک یک میلیون یورویی آمریکا به آژانس برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران منتشر شده است، آیا آمریکا واقعا به دنبال کمک به نظارت از سوی آژانس است‌، گفت: در طول این سال‌­ها که برنامه هسته­‌ای ایران در فراز و فرود بازرسی آژانس قرار گرفته، همواره یکی از شکایات این بود که بازرسی‌های اضافه­‌ای که به علل مختلف به صورت دائمی باید در ایران انجام شود نیازمند هزینه است و این هزینه تحمیل اضافه‌ای بر منابع مالی آژانس است. بنابراین همواره از کشورهای عمده تقاضا کرده است که به نوعی این بودجه را تامین کنند. از سوی دیگر آمریکا هم تلاش می­‌کند بهانه‌ها برای بازرسی­‌ در ایران را از سر راه بر دارد.

وی افزود: این در حالی است که آنچه ما در حال انجام می‌دهیم به صورت معمول و بیشتر در قالب پادمان و ترتیبات اجرایی آن است. ولی به هر حال این موضوع هم بهانه‌ای برای آقای گروسی است که بر منابع آژانس بیفزاید و هم آمریکا با پرداخت این مبلغ جزیی در واقع تلاش کرده یک موضوع از موضوعات روی میز بکاهد.

کریمی در پاسخ به این سوال که این موضوع شائبه‌ای عدم بی‌طرفی آژانس را ایجاد نمی‌کند، گفت: همواره این نوع کمک‌ها به سازمان‌های بین‌المللی می‌­تواند تبادر این معنا را به همراه داشته باشد که ممکن است آن نهاد در عمل بیشتر رضایت تامین‌کننده مالی را لحاظ کند تا طرف مقابل آن را. اما در مورد آژانس اساسا خیلی نیازی به این نوع نشانه‌شناسی‌ها نیست. بالاخره رفتار آژانس نشان داده که همواره تلاش می‌کند در سطح و شکلی که بتواند توجیه داشته باشد، فنی رفتار کند. ولی در لایه‌های واقعی‌تر و عمیق‌تر پر واضح است که رویکرد آژانس و به خصوص مدیر کل فعلی و برخی از معاونین ایشان در خصوص ایران به شدت جهت‌دار است. این را باید در کنار سوداهای شخصی آقای گروسی هم دید که احیانا به فکر دبیرکلی سازمان ملل یا غیره باشد و از این رو رضایت اروپا، ایالات متحده و به طریق اولی رژیم اسرائیل را برای خود ضروری می‌بیند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا با این وجود آژانس می‌تواند بدون فشار و طرفداری به وظیفه نظارتی خود بپردازد، گفت: اصلا خیلی قرار هم نیست آژانس کسی را راضی کند. گزارش‌های مدیرکل، ناظر خاصی به جز شورای حکام ندارد که در آن جنبه هم کمتر مشکلی برای اتخاذ موضعی همراه با ایالات متحده به وجود می‌آید. تنها نکته این است که مدیرکل و معاونین خطوط راهنمای کلی را به گونه‌ای که به تفسیر خود که مورد نقض شورای حکام هم نباشد رعایت کنند.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا این تلاش را برای متقاعد کردن اسرائیل برای پذیرش نظارت آژانس انجام نمی‌دهد آن هم در حالی که اسرائیل بارها مخالفان خود را به استفاده از سلاح هسته‌ای تهدید کرده است، گفت: ‌اسرائیل عضو آژانس است ولی عضو NPT نیست. بنابراین نظارتی هم بر تاسیسات و تسلیحات هسته‌ای‌اش وجود ندارد و در برنامه آژانس هم نیست. واقعیت این است که اسرائیل حاشیه امن خود را از آمریکا و اروپا دریافت می‌کند و حتی خود سلاح‌ها را هم احتمال قریب به یقین از ایالات متحده دریافت کرده ولی هنوز داشتن آن را تایید نکرده است. تهدیدهای اخیر هسته‌ای اسرائیل البته قابل پیگیری حقوقی است ولی باز هم در نظام کنونی بین‌الملل تحت فشار قرار دادن موضع اسرائیل در وادی هسته‌ای باید با رویکرد سیاسی و رسانه‌ای باشد وگرنه ضمانت اجرا در حقوق بین‌الملل به خصوص در موضوع اسرائیل که واجد حمایت ایالات متحده است کار ساده‌ای نیست. 

کریمی در پاسخ به این سوال که برخی از گروه‌های اپوزیسیون از حملات موردی به ایران حمایت می‌کنند تحلیل شما درباره این نوع رفتارها چیست، گفت: این موضع گیری خائنانه‌ترین نوع رفتار است. هر کسی که چنین سخنی می‌گوید با علم به این معنا می‌گوید که می‌داند هر تحرک نظامی بی‌پاسخ نیست و نقطه آغاز یک جنگ فراگیر است که از یک سو ‌امید دارند ایران را در گرفتاری جنگ با آمریکا بیندازد و از سوی دیگر چتر نجاتی برای اسرائیل باشد. یک بار در ابتدای انقلاب گروه‌هایی این رفتار خائنانه را به خرج دادند که تا همین امروز نه تنها منفور طرفداران جمهوری اسلامی بلکه مورد تنفر آحاد ملت قرار دارند. بنابراین این طرز موضع‌گیری و سمت خصم‌ترین خصم‌ها قرار گرفتن، ناپسندترین نوع اقدام علیه یک ملت است و موقعیتی است که موجبات روشن شدن طرز فکر این گروه‌ها را فراهم کرده است.