نگاهداری در رویداد الزامات و سازوکارهای تقویت مرجعیت رسانه‌ای در ایران:
مرجعیت رسانه‌ای خط مقدم و جهاد تبیین اصلی‌ترین راه مقابله با جنگ ترکیبی است
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس مرجعیت رسانه‌ای را خط مقدم مقابله با جنگ ترکیبی خواند و گفت: در جنگ ترکیبی نظام رسانه‌ای غالب که مرجعیت دارد، فکر و ذهن مخاطب را به اسارت می‌گیرد و کار رسانه‌های انقلاب این است که این اسیر را آزاد کند. یعنی جهاد تببین اصلی‌ترین رسالت رسانه‌های انقلاب برای مقابله با جنگ ترکیبی است.
به گزارش ایلنا، نخستین رویداد الزامات و سازوکارهای تقویت مرجعیت رسانه‌ای در ایران، به میزبانی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و با حضور رئیس این مرکز، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و جمعی از اساتید و پژوهشگران حوزه رسانه و ارتباطات، صبح امروز (سه‌شنبه ۱۸ مهرماه) برگزار شد.
این رویداد با برگزاری پنل‌های تخصصی «وضعیت حال و آینده نظام ارتباطی و رسانه‌ای کشور»، «هوش مصنوعی، خبر جعلی و حوزه محتوا»، «شاخص‌های ترکیبی، سنجش و پایش مرجعیت رسانه‌ای» و «تجربیات موفق تحقق مرجعیت رسانه‌ای در ایران» در دو نوبت صبح و بعدازظهر امروز به کار خود ادامه می‌دهد.
بابک نگاهداری؛ رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آغاز این رویداد ضمن تشکر از مجموعه دستگاه‌ها و سازمان‌هایی که در برگزاری این همایش تخصصی ارتقای مرجعیت رسانه‌ای همکاری و کمک کردند، با اشاره به مجموعه فعالیت چندگانه‌ای که در مرکز پژوهش‌های مجلس با همکاری سایر مراکز پژوهشی این حوزه انجام شده، ابراز امیدواری کرد در نتیجه این تلاش‌ها، دانش انباشته خوبی فراهم و در آینده برای گسترش و توسعه مرجعیت رسانه‌ای کشور استفاده بهینه و بیشتری داشته باشد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه با اشاره به اینکه امروز در همه مسائل، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری سابق به پایان رسیده و با یک برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جدید و پیچیده مواجه هستیم، اضافه کرد: مرجعیت رسانه‌ای هم به عوامل مختلفی بستگی دارد. نمی‌توان به مرجعیت رسانه‌ای توجه داشت اما به فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی، فرهنگ و تغییرات فرهنگی یا تحلیل ترکیب مصرفی سبد فرهنگی، ارتباطات میان فردی و این قبیل مسائل توجه نداشت. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند و منجر به ایجاد پدیده‌ای تحت عنوان مرجعیت رسانه‌ای می‌شود؛ لذا هر کدام از این‌ها که لنگ بزند، مرجعیت رسانه‌ای اتفاق نمی‌افتد.
بر اساس گفته‌های رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس مرجعیت رسانه‌ای در پوشش خبری حوادث پاییز سال گذشته، با فضای مجازی و رسانه‌های جمعی که در این فضا فعالیت داشتند، بود و نمی‌توان طراحی‌های رسانه‌ای و قوانین و حکمرانی رسانه را بدون توجه به این گزاره انجام داد؛ در غیر این صورت پاسخ نخواهد داد.
نگاهداری در ادامه با تکیه بر فرمایشات مقام معظم رهبری در موضع رسانه‌ای در حوادث سال گذشته و اتلاق عنوان جنگ ترکیبی بر آن، گفت: اولین مرحله از جنگ ترکیبی خبر و اطلاع‌رسانی است، بنابراین شاید خط مقدم مقابله با جنگ ترکیبی بحث مرجعیت رسانه‌ای باشد. چراکه در جنگ ترکیبی نظام رسانه‌ای غالب که مرجعیت دارد، فکر و ذهن مخاطب را به اسارت می‌گیرد و به او اجازه پدیرفتن هیچ چیز دیگری را نمی‌دهد؛ بنابراین کار رسانه‌های انقلاب این است که این اسیر را آزاد کند. یعنی جهاد تببینی که مقام معظم رهبری از سال‌ها قبل بر آن تاکید داشتند، اصلی‌ترین رسالت رسانه‌های انقلاب برای مقابله با جنگ ترکیبی و آزاد کردن اسیر فکری است که به اسارت جنگ شناختی درآمده است.
وی در ادامه با اشاره به حقوقی که نظام رسانه‌ای و نظام حکمرانی کشور بر گردن همدیگر دارند، تاکید کرد: بخشی از مرجعیت رسانه‌ای در فضای جنگ ترکیبی، مربوط به نظام رسانه‌ها و برخی برعهده نظام حکمرانی و قانون‌گذاری کشور است، نظام رسانه‌ای در بسیج افکار عمومی در راستای پیشرفت و تعالی کشور که اصلی‌ترین هدف حکمرانی است، بسیار تأثیرگذار است. در حقیقت بسیج ملی برای پیشرفت و توسعه مرجعیت رسانه‌ای یک شرط و الزام است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه با اشاره به اینکه رسانه‌ها در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین بازوهای تعیین کننده میدان بازی در جریان‌های مختلف تعیین هستند، عنوان کرد: حق نظام رسانه‌ای بر گردن نظام حکمرانی این است که حکمرانی باید با مجموعه قوانین و قواعد و پشتیبانی و ... زیست‌پذیری حداکثری را برای رسانه‌ها تامین کند.
نگاهداری در ادامه هدف سیاستگذاری‌های و برنامه‌ریزی جدید در مرجعیت رسانه‌ای را تاثیرگذاری و قدرت عنوان کرد و افزود: برای نمونه قدرت تاثیرگذاری روی شکل دادن به جریان‌های اطلاعاتی و فرهنگی جامعه و هدایت افکار عمومی از عواملی است که می‌تواند مرجعیت را برای یک رسانه به دنبال داشته باشد.
وی در ادامه افزایش اعتمادسازی و اعتبارسازی برای رسانه‌های انقلابی، نشر تحلیل‌های متفکرانه، موثر بودن در شکل دهی به مسیر فکری جامعه، تنوع و پوشش گسترده و شفافیت و مسئولیت‌پذیری را از جمله عوامل موثر بر اثرگذاری بیشتر رسانه‌ها و شکل‌دهی افکار عمومی جامعه خواند و اضافه کرد: بر این اساس تمرکز بیشتر بر ارتقا تاثیرگذاری، افزایش اعتبار و اعتماد، تقویت شفافیت و توسعه تنوع پوشش خبری، در راستای تحقق اهداف مرجعیت رسانه‌ای است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در بخش دیگر صحبت‌های خود توجه به هوشمندسازی و فناوری‌های نوین را از نکات مهم در تحقق مرجعیت رسانه‌ای خواند و گفت: امروزه فناوری منبع پیشرفت در تمام امور از جمله رسانه است و هرچقدر در این میان کم کاری کنیم، مرجعیت رسانه با مخاطراتی مواجه می‌شود. افزایش سواد رسانه‌ای مردم -به‌ویژه در جهان امروز و با تجربه مسائلی که در یک سال گذشته به عینه دیدیم- از دیگر الزامات امروز مرجعیت رسانه‌ای است. چراکه اگر مردم از مهارت لازم برخوردار نباشند، ذهنشان با پوشش سنگین اخبار جعلی، دچار مخاطرات غیرواقعی -مانند اتفاقاتی که سال گذشته رخ داد- می‌شود.
نگاهداری در ادامه با بیان تفاوت‌هایی که در جبهه رسانه‌ای انقلاب با امپراطوری رسانه‌ای دروغ استکبار جهانی وجود دارد؛ عنوان کرد: در غرب هدفگذاری‌ها صرفا بر پایه رشد اقتصادی است اما ما ادعا داریم که انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی و اسلامی است و همه ارجاعات نظام اسلامی هم به رشد و تعالی و تربیت اخلاقی است؛ لذا باید با تکیه بر این رویکرد، وحدت رسانه‌ای را در داخل کشور ایجاد و رقابت‌های درونی که گاهی ما را از هم‌افزایی بیرونی غافل می‌کند، را رها کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکهکه همه پیامبران الهی که حامل پیام پروردگار هستند، به نوعی رسانه‌های الهی‌اند؛ اضافه کرد: پیروان دین اسلام هستیم و پیامبر ما حضرت محمد (ص) فلسفه رسانه‌ای و رسالت خود را تکمیل شرافت‌های اخلاقی می‌داند؛ بنابراین ما هم در رسانه باید به دنبال بازتولید شرافت اخلاقی باشیم و نمی‌توانیم مانند رسانه‌های استکبار همه چیز را فدای یک هدف کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در همین جریان طوفان الاقصی ببینید چگونه به دروغ عمل می‌کنند و هیچگونه پشتیبانی رسانه‌ای از حقایق موجود در غزه انجام نمی‌شود. البته ما انتظاری هم نداریم و نظام استکبار جهانی صرفا به دنبال منافع اقتصادی و نظامی خودشان است. ما نباید از امپراطوری دروغ، انتظار شرف داشته باشیم. البته باید توجه هم داشت که آن‌ها در عمل باطل خود بسیار متحد و مجهز است. ولی ما نمی‌توانیم در جبهه رسانه‌ای انقلاب اینگونه رفتار کنیم.
نگاهداری همچنین شرافت اخلاقی یک سازمان رسانه‌ای را استقلال حق‌مدارانه آن خواند و گفت: ما به عنوان رسانه‌های انقلاب باید با استقلال حق مدارانه به دنبال تولید شرافت رسانه‌ای باشیم. فعال رسانه‌ای ما اگر به شرافت اخلاقی و سنت‌های اسلامی پایبند باشد، شغل او باعث تربیت وجودی او می‌شود. شرف یک فعال رسانه‌ای خبرنگار در صداقت و امانت‌داری اوست و هرچقدر در این مسیر بیشتر پیش برود، از سفیران صداقت در این عرصه می‌شود.
مرجعیت رسانه‌ای قبل از اقناع افکار عمومی اتفاق نمی‌افتد
بیژن نوباوه وطن، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم طی سخنانی با تاکید بر اهمیت بحث مرجعیت، گفت: مرجعیت می‌تواند عنصری تاثیرگذار و محل اتصال اهداف مشترک جامعه باشد. شما نمی‌توانید قبل از اقناع افکار عمومی و جذب آن‌ها به مرکز قدرت فکری، مرجعیت ایجاد کنید. وضع قوانین و ایجاد اقناع عمومی دو عامل مهم در ایجاد مرجعیت رسانه‌ای است، اما شما هرگز نمی‌توانید مدعی رسیدن به مرجعیت ۱۰۰ درصدی باشید؛ زیرا هزاران انقلاب فقط در زمینه تکنولوژی در رسانه رخ داده که حتی صحبت درباره آن‌ها مدت‌ها به طول می‌انجامد و باید به همه این وسائل فکر کنید.
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی با تاکید بر اینکه مهم‌ترین بحث در ایجاد مرجعیت، اقناع مردم برای ایجاد هارمونی در رفتار و تفکرات آن‌هاست؛ اضافه کرد: وضع قوانین در رسانه در این میان اثرگذار است و اعتقاد راسخ دارم تکنولوژی هم باید باشد اما اول باید اقناع افکار عمومی یک کشور و همسویی آن‌ها به سمت هدف مشترک شکل بگیرد تا دیگر عوامل موثر واقع شود.
این نماینده مجلس در ادامه با اشاره به مثال‌هایی از همصدایی رسانه‌های کشورهای بزرگ در جهت منافع ملی، گفت: کسانی که به جامعه هم صدا اعتقاد ندارند، کاملا منحرفند. جامعه باید همصدا باشد و این نقض شنیدن صداهای مختلف در رسانه‌های مختلف نیست. برای مثال همه مردم حق دارند ماشین داشته باشند، اما حق ندارند قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی رعایت نکنند. ما اگر در تفکر مان ملی‌گرایی نداشته باشیم شکست خوردیم.
نوباوه در ادامه با تاکید بر تاثیر تکنولوژی بر مرجعیت رسانه‌ای، گفت: تکنولوژی موجب توسعه است و می‌تواند به نفع رسانه عمل کند، اما پدیده‌های اجتماعی حتی بر قدرت تکنولوژی هم سایه می‌اندازند. نمی‌توانید قدرت تکنولوژی و اینترنت را ندیده بگیرید؛ اما در نهایت اقناع افکار عمومی کشور و همسویی آن‌ها به سمت یک هدف است که می‌تواند مرجعیت رسانه‌ای در آن کشور را به وجود بیاورد.
به گفته نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در کل ایجاد مرجعیت برای رسانه بسیار کار سختی است اگر منافع ملی را شناختیم، می‌توانیم مرجعیت را تعریف کنیم و هرچقدر در این راستا همگرایی فکری بیشتری داشته باشیم، به سمت تمرکز برای رسیدن به هدف و مرجعیت پیش می‌رویم.
