تا زمانی که آژانس گزارش مطلوبی از ایران ندهد، امکان شروع مذاکرات احیای برجام وجود ندارد/ تهران باید التهاب را کم کند

علی بیگدلی تحلیل‌گر سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که تحلیل شما درباره تحولات جدید در حوزه مذاکرات ایران با غرب و آمریکا و همچنین گزارش رافائل گروسی مبنی بر عدم پیشرفت در توافقات میان ایران و آژانس چیست، گفت: آنچه که تا امروز اتفاق افتاده که به صورت قرارداد موقت از آن یاد می‌کنند، مسأله خیلی مهمی نبوده و این دادوستد سیاسی، اقتصادی نیست. به این عنوان است تبادل زندانی‌ها صورت بگیرد، پول بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی و عراق آزاد شود و در مقابل هم آمریکا تحریم نفتی را تا حدودی کاهش داده و ایران می‌تواند صادرات نفت بیشتری داشته باشد و امروز حدود یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه صادر می‌کنیم. از طرفی دیگر ایران روند غنی‌سازی‌ اورانیوم را کم کرده یا غلظت آن را کاهش داده است. به هرحال از آن ۶۰ درصد کاهش داده که این موضوع را خود آقای گروسی هم تأیید کرد و البته گفت مقامات آمریکایی این موضوع را اعلام کردند.

وی افزود: اما مسأله دوم این است که ما گرفتار دو موضوع هستیم؛ یکی رضایت تام و تمام آژانس از ما است. چون آژانس به همان نسبت که سه ماه یکبار جلسه تشکیل می‌دهد، بعد از هر جلسه باید گزارش نهایی‌ خود را به شورای امنیت بدهد. در حال حاضر پرونده‌ ما آماده است تا اینکه قطعنامه منفی علیه ما صادر شود. اما به دلیل آنکه آمریکا در حال‌ مذاکره با ما است این قطعنامه علیه ما صادر نمی‌شود فقط به یک بیانیه بسنده می‌کنند و فکر می‌کنم این بیانیه هم توسط دو، سه کشور اروپایی منتشر شد و آمریکا هم اعلام خواهد کرد که از عدم همکاری ایران با آژانس نگران است. بنابراین تا زمانی که آژانس گزارش مطلوب و رضایت‌بخشی از ایران ندهد، امکان شروع مذاکرات بر سر برجام میسر نخواهد بود.

این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: بنابراین آنچه که تا الان اتفاق افتاده هیچ ارتباطی به برجام ندارد و برجام تماما دست‌نخورده باقی‌مانده است. اما به خاطر اینکه آقای بایدن در آستانه انتخابات قرار دارد و برای آمریکایی‌ها هم مهم است که زندانی‌هایی که سیتیزن آمریکا هستند در آستانه سال نو آزاد شوند، این کارها را انجام دادند ولی هیچ‌کدام از این موارد ارتباطی با اصل موضوع برجام ندارد. باید اجازه دهیم کارشناسان بیشتری از آژانس به تهران بیایند، موضوع دو منطقه تورقوزآباد و ورامین هم حل شود و آژانس یک گزارش رضایت‌بخش از فعالیت‌های ما بدهد به ویژه به شورای امنیت که سه کشور به ویژه فرانسه، آمریکا و انگلیس عضو آن هستند آن گزارش را تأیید کنند تا مذاکرات برجامی آغاز شود.

وی افزود: از طرف دیگر با توجه به اینکه اگر بایدن بخواهد مذاکرات واقعی برجام با ایران را آغاز کند باید لحظه به لحظه مذاکرات را به کنگره گزارش دهد و چون کنگره با اصل مذاکره با ایران مخالف است، بنابراین قطعا تا پایان دوره ریاست جمهوری بایدن هیچ صحبتی از مذاکرات برجامی نخواهد بود. برای اینکه می‌ترسد در کنگره مخالفت و جنجالی به وجود بیاید و به موقعیت انتخاباتی او لطمه بزند. بنابراین به هیچ وجه این مذاکرات بر سر برجام نخواهد بود و باید ببینیم نتیجه انتخابات ریاست جمهوری چه خواهد شد.

وی در ادامه گفت: موضوع بعدی اینکه، اگر مذاکرات برجامی آغاز شود و به نتیجه برسد، فقط بحث غنی‌سازی مطرح نیست، چون سطح اطلاعات آمریکایی‌ها بالا رفته و آن زمانی که ترامپ قرارداد ۲۰۱۵ را نقض کرد، ادعا می‌کرد دامنه اختلافات‌ ما با ایران خیلی وسیع است که خیلی کار سختی است تا ایران بخواهد به همه اینها جواب بدهد. بنابراین این کارها مشکلات زیادی دارد و باید ببینیم بعد از انتخابات چه روندی طی خواهد شد. به این نکته هم اشاره کنم، در هفته‌های آینده که به ماه اکتبر خواهیم رسید، ایران از تعهدات قرارداد ۲۲۳۱ رها خواهد شد و می‌تواند اسلحه خرید و فروش کند ولی سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان گفتند ما به هیچ‌وجه بعد از پایان مهلت قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم‌ها را برنخواهیم داشت. بنابراین هرچقدر جلوتر می‌رویم موضوع پیچیده‌تر خواهد شد. لذا آنچه تا الان اتفاق افتاده مانند موافقت پنهانی و نظیر آن، هیچ اثر مهمی بر کلیت برجام ندارد.

بیگدلی در پاسخ به این سوال که بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی را به چه صورت می‌بینید زیرا آنان به طور طبیعی به دنبال افزایش فشار بر ایران هستند. ایران باید چه رفتاری در پیش بگیرد، گفت: آژانس قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نمی‌کند برای اینکه الان فشار آمریکا روی آژانس بالا است و صرفا به یک بیانیه اکتفا خواهد کرد که این بیانیه یک اظهار نارضایتی علیه ایران خواهد بود.

وی افزود: این نکته را هم بگویم که اگر می‌خواهند به موضوعیت قرارداد ۲۰۱۵ برگردند، دیگر قابل برگشت نیست. یعنی آن نقطه‌ای که ایران بتواند غنی‌سازی ۶۷درصد را رعایت کند و و با سانتریفیوژهای آلمان فعالیت را شروع کند امکان ندارد. زیرا در قطعنامه آمده ایران حق ندارد سانتریفیوژهای جدیدتری را تولید کند. بنابراین هدف آژانس این است که ایران تعداد سانتریفیوژهای خود را مشخص کرده و اورانیوم‌های غنی‌سازی شده را مشخص کند اما قطعا این کار تا زمانی که مذاکرات گسترده برای حل همه اختلافات با ایران انجام شود، اتفاق نخواهد افتاد. بنابراین بیانیه تروئیکای اروپایی در حد اظهار نارضایتی و نگرانی از عدم همکاری ایران با آژانس است.

بیگدلی در پاسخ به این سوال که سناریوی جدید برای انجام مذاکرات با توجه به تحولات رخ داده به چه صورت خواهد بود، گفت: فکر می‌کنم ایران با اینکه کارشناسان بیشتری به این کشور بیایند و دوربین‌های بیشتری نصب کنند، موافقت کند. چون یکی از نارضایتی‌های آقای گروسی این بود که ایران فیلم همان دوربین‌هایی که به تعداد کم نصب کردیم را به ما نمی‌دهد. حالا اگر این فیلم‌ها را هم نمی‌دهند، اجازه دهند تا دوربین‌های بیشتری نصب کنند تا شک آژانس نسبت به دو سایت ادعایی بر طرف شود. ایران باید التهاب را کم کند؛ شاید الان قطعنامه‌ای به خاطر همان مذاکراتی که با آمریکا انجام می‌شود، صادر نشود، اما اگر این اتفاق نبود شاید در همین شرایط که الان در آن هستیم، شورای حکام علیه ایران قطعنامه صادر می‌کرد، اما الان آمریکا نگذاشت این کار انجام شود چون نمی‌خواهد با ایران سر لج بیافتد و می‌خواهد مبادلات زندانی‌ها انجام شود. اما انتظار می‌رود ایران درهای محبت را به سوی آژانس بیشتر باز کند.