بریکس تاریخچه، کارکرد و ملاحظات الحاق ایران به این گروه

پژوهشگران این دفتر مطالعاتی مرکز پژوهش های مجلس با مطرح کردن این سوال که بریکس به دنبال ساخت چه نظم جدیدی در جهان است، آورده اند که برای فهم این موضوع باید در قدم نخست، سیاست های این گروه را مورد بررسی قرار داد. به نظر می رسد در کوتاه مدت، این سازوکار به دنبال تغییر نرم در سازوکارهای جهانی و در بلندمدت به دنبال ایجاد تغییرات جدی و جدید در نظم بین المللی است.

در ادامه این گزارش آمده است که در حال حاضر، جمهوری اسلامی ایران عضو این سازوکار نیست ولی از اعضای دعوت شده به نشست سال ۲۰۲۲ این گروه بوده است؛ همچنین در اجلاس اخیر بریکس پلاس در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲ (۴ تیر ۱۴۰۱) سخنگوی وزارت خارجه روسیه تأیید کرد که دو کشور ایران و آرژانتین درخواست خود را برای پیوستن به این گروه ارائه کرده اند. گزارش حاضر به بررسی ملاحظات الحاق به این گروه پرداخته و بیان می دارد جمهوری اسلامی ایران باید پیشاپیش ابتکارات لازم در موضوع «نحوه بازیگری» در چنین سازوکارهایی را طراحی کند.

گزارش دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز پس از بررسی محتوای سیاست های این گروه می افزاید که پیوستن به گروه بریکس، واجد مضار و منافع خاصی است؛ ازیک طرف پذیرش و ورود به چارچوب بریکس به معنای پذیرش برخی الزامات کلان است که جمهوری اسلامی ایران به دلایل مختلف تاکنون رویکردی غیرهم جهت در قبال آنها اتخاذ کرده است؛ ترتیبات عدیده ای که از جمله مهم ترین آنها می توان به سازوکار تجارت آزاد و برخی موارد مانند سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ در موضوعات اجتماعی اشاره کرد؛ البته در قبال سند ۲۰۳۰ موضع جمهوری اسلامی ایران کاملا مشخص و غیرقابل تغییر است؛ از طرف دیگر با توجه به تغییرات عمده در جغرافیای سیاسی و جغرافیای اقتصادی جهان، طراحی راهبرد تجارت ترجیحی با بعضی کشورها که از منظر راهبردی ارتباط با آنها موضوعیت دارد امری مهم و قابل بررسی است و از این منظر، کنش در قالب سازوکار بریکس در راستای طراحی راهبرد تجارت ترجیحی قابل توصیه است.

در پایان این گزارش آمده است که صِرف عضویت ایران در این ائتلاف نمی تواند منجر به تحقق منافع اقتصادی برای کشورمان شود بلکه باید از ظرفیت این گروه برای افزایش همکاری های اقتصادی بهره برد.

متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.