پاک‌آیین در گفت‌وگو با ایلنا:
۹۰ درصد کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نهایی شده/ اتفاق نظر ۵ کشور به عدم حضور نیروهای نظامی خارجی در خزر/ بررسی ابعاد سفر رئیسی به عشق‌آباد
سفیر پیشین کشورمان در آذربایجان گفت: تقریبا ۹۰ درصد کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نیز نهایی شده است و تنها دو مورد برای تعیین خطوط مبدا و تحدید حدود بستر و زیر بستر دریا باقیمانده که نیاز به مذاکرات بیشتر در سطح کارشناسی داشت که این مذاکرات در طول چهار سالی که از اجلاس قزاقستان می‌گذرد مورد بحث و بررسی قرار گرفته و ممکن است در اجلاس عشق آباد مورد موافقت همه قرار گرفته و امضا شود یا به آن اشکالاتی وارد شده و به اجلاس بعدی موکول شود.
محسن پاک‌آیین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به برگزاری نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر در پایتخت ترکمنستان در خصوص اهمیت این اجلاس برای ۵ کشور عضو و همچنین دستاوردهای اجلاس پیشین گفت: در اجلاس پیشین که در سطح سران در قزاقستان برگزار شد، بعد از حدود دو دهه مذاکره بین پنج کشور ساحلی خزر و به دلیل اراده مثبت رهبران این کشورها و فضای دوستانه‌ای که بر نشست حاکم بود، کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نهایی شد و مورد موافقت کشورهای عضو قرار گرفت. این کنوانسیون حاصل اجماع پنج کشور بود که پس از هزاران ساعت بحث و بررسی و مذاکره بالاخره حاصل شد و سعی شد که منافع همه کشورهای ساحلی رعایت شده و به عنوان یک سند ارزشمند از سوی روسای‌جمهور این کشورها تلقی شد.
وی ادامه داد: در کنار این سند، شش سند دیگر هم تحت عنوان موافقت نامه‌های حمل و نقل ترانزیت، تجاری و اقتصادی و مبارزه با تروریسم، مبارزه با جرائم سازمان یافته، تعامل و همکاری‌های مرزبانی و پیشگیری از درگیری‌های نظامی هم تهیه شد و در آن جلسه به امضا رسید و باعث شد تا در مجموع اجلاس قبلی اجلاس موفقی باشد.
این دیپلمات پیشین در خصوص مناقشات پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر نیز گفت: تقریبا ۹۰ درصد کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نیز نهایی شده است و تنها دو مورد برای تعیین خطوط مبدا و تحدید حدود بستر و زیر بستر دریا باقیمانده که نیاز به مذاکرات بیشتر در سطح کارشناسی داشت که این مذاکرات در طول چهار سالی که از اجلاس قزاقستان می‌گذرد مورد بحث و بررسی قرار گرفته و ممکن است در اجلاس عشق آباد مورد موافقت همه قرار گرفته و امضا شود یا به آن اشکالاتی وارد شده و به اجلاس بعدی موکول شود.
سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان در خصوص اهمیت سفر رئیس‌جمهور به عشق‌آباد نیز گفت: سفر رئیس جمهور ایران به این اجلاس، سفر بسیار مهمی است و در کنار بحث پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر و سخنرانی، ایشان با همتایان خود نیز ملاقات و مذاکره خواهند کرد و من فکر می‌کنم دیدار با آقای الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان هم دیدار مهمی خواهد بود و موضوع سوآپ گاز ترکمنستان از مسیر ایران به آذربایجان و همچنین آینده مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور از جمله اقدام مشترک برای اجرای خط آهن رشت آستارا مورد مذاکره قرار خواهد گرفت.
پاک‌آیین در خصوص چشم انداز همکاری‌های اقتصادی میان کشورهای حاشیه دریای خزر نیز گفت: در مجموع به نظر می‌رسد برگزاری اجلاس‌های چند جانبه و دیدارهای دو جانبه موجب خواهد شد همکاری‌های این ۵ کشور در حوزه‌های تجارت، ترانزیت، انرژی و کشاورزی و گردشگری توسعه پیدا کند به ویژه در حوزه حمل و نقل دریایی و همچنین حمل و نقل ریلی مثل استفاده از خط آهن قزاقستان، ترکمنستان، ایران و اینچه برون یا خط آهن بندرعباس به رشت و آستارا به عمق آذربایجان، روسیه و گرجستان دستاوردهای خوبی بوده که در این مذاکرات انجام شده و به اعتقاد من تمرکزی باید روی فعالیت بخش‌های خصوصی این کشورها صورت بگیرد و مشوق‌های لازم باید به این بخش‌ها داده شود و به دنبال کاهش تعرفه‌ها برای توسعه همکاری تجاری بین این ۵ کشور باشیم.
این تحلیل‌گر مسائل قفقاز همچنین در خصوص تاکید جمهوری اسلامی ایران بر عدم حضور نیروهای نظامی خارجی در این دریا گفت: در ارتباط با بحث نظامی شدن دریای خزر طبق مذاکرات صورت گرفته و اسناد امضا شده و اجماعی که وجود دارد، نباید کشورهای ساحلی دریای خزر اجازه دهند که کشورهای خارج از منطقه حضور نظامی در این دریا داشته باشند و تاکنون هم به این مساله کشورهای ساحلی پایبند بودند.
وی افزود: در موقعیت فعلی با توجه به جنگ اوکراین و تلاش غرب برای حرکت ناتو به سوی شرق و نگاهی که به دریای خزر دارند به نظر نمی‌رسد که کشورهای خزر موافق نظامی‌گری در این دریا باشند چراکه حضور ناتو موجب ناامنی و به خطر افتادن منافع اقتصادی کشورهای این منطقه خواهد شد. در عین حال به طور قطع روسیه و ایران با حضور نظامی به طور قاطع مخالفت خواهند کرد.
