قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا:
تهران دیپلماسی فعال آبخیزداری را در موضوع ریزگردها به کارگیرد/ ایران باید با تمام احزاب ترکیه ارتباط داشته باشد
کارشناس مسائل ترکیه گفت: ایران در صورت پیروزی یا شکست اردوغان در انتخابات ترکیه باید دیپلماسی فعال داشته باشد و خود را معطوف به یک حزب نکند.
سیدعلی قائم مقامی کارشناس مسائل ترکیه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال، یکی از عوامل ریزگردها در ایران، پروژه سدسازی در ترکیه است و ترکیه حاضر به حضور در میز مذاکره برای حل این مسئله نیست، ایران چه اقدامی می‌تواند انجام دهد، گفت: ایران به این گونه مسائل اهمیت نمی‌دهد. سازمان ملل متحد در یک کشور آفریقایی کنفرانس بین‌المللی بیابان‌زدایی برگزار کرد که ایران شرکت نکرده بود. نماینده ترکیه در این کنفرانس اظهار کرده بود که ادعای ایران درست نیست. سوریه هم که با مشکل ناشی از ریزگردها مواجه است شرکت نکرده بود؛ در چنین شرایطی نمی‌توان از ترکیه انتظار دلسوزی داشت.
قائم مقامی در پاسخ به این سوال که ایران چه اقداماتی باید در برابر ترکیه درباره این موضوع داشته باشد، گفت: ایران باید از طریق سازمان ملل و مجامع بین‌المللی اقدام کند. این مسائل باید در کمیسیون بین‌المللی حقوق بشر و مسائل عالی جهانی و اتحادیه اروپا مطرح شود. یکی از ۳۵ سرفصل مذاکرات ترکیه با اتحادیه اروپا این است که ترکیه باید اصول آبهای مرزی و فرامرزی را مطابق با اتحادیه اروپا تنظیم کند. عراق، سوریه و ایران باید درباره مسائل دجله و فرات گفت‌وگو کنند. ترکیه مدعی است حاکمیت آبهای فرامرزی با این کشور است. اما کشورهای هم‌مرز مخالف این مساله هستند و معتقدند ترکیه چنین حقی ندارد.
وی تصریح کرد: مسئله دیگر آن است که تقریبا از یک هفته قبل ریزدگردها به تمام مناطق جنوب شرقی ترکیه رسیده‌اند و ترکیه علت آن را سوریه اعلام کرده است. بحران‌های کم‌آبی سوریه، بمباران آمریکا در عراق و جنگ داخلی سوریه موجب شده کشاورزی از بین برود و این مساله باعث گرد و خاک شده است. آب دجله و فرات که در عراق شط‌العرب و در ایران اروندرود و هورالعظیم را متاثر می‌کند به علت کم آبی با خشکسالی مواجهند. تنها راه این هست که ایران، عراق، سوریه و ترکیه دور میز نشسته و این قضایا را مدیریت و سازماندهی کنند. اردوغان چند سال قبل هم مدعی بود ایران و عراق دچار سوءمدیریت در آبخیزداری شده‌اند و اعلام کرد می‌‌خواهم وزیر آب ترکیه را به ایران و عراق بفرستم و مدیریت آب منطقه‌ای را سازماندهی کنم.
قائم مقامی گفت: ایران باید دیپلماسی فعال آبخیزداری را به کار بگیرد. به ویژه وزارت خارجه ایران، وزارت خارجه ترکیه، سازمان محیط زیست ایران و ترکیه، وزارت نیروی ایران، وزارت نیروی عراق و سوریه همه باید این مدیریت آبخیزداری را دنبال کنند. شورای آبهای جهانی و فرامرزی مجموعه قوانینی دارد و چند کنفرانس هم در سطح جهانی گذاشته‌اند که در سال گذشته برگزار شده است. در آن کنفرانس هم انرژی سبز مطرح شد و این یعنی هم مساله محیط زیست و هم مسائل آبی باید حل شود. ایران در این مساله دیپلماسی آبی به تنهایی نمی‌تواند کار را پیش ببرد. این مساله محدود به دجله و فرات نیست. رود ارس هم همین گونه است. در آن طرف هم ترکیه سد کاراکورت را زده است. با تاسیس این سد، از حجم آب رود ارس یک میلیارد و ششصد میلیون متر مکعب کم می‌شود و در آنجا هم یک فاجعه به وجود می‌آید. به این ترتیب آذربایجان شرقی، اردبیل و دشت مغان در سمت ایران و بخشی از دشت‌های ارمنستان آلوده می‌شود. ارمنستان فلزات سنگین به این رودخانه می‌ریزد. بنابراین رود ارس به فاضلاب تبدیل می‌شود. جمهوری آذربایجان، ایران، ارمنستان و ترکیه باید این مساله را حل کنند در غیر این صورت چون رود ارس به دریای خزر ریخته می‌شود، پس دریای خزر هم آلوده خواهد شد.
قائم مقامی در پاسخ به این سوال که رجب طیب اردوغان در تلاش است تا روابط خود را با عربستان و امارات بهبود ببخشد با وجود شرایطی که امروز برای ترکیه وجود دارد چقدر احتمال دارد تا اردوغان بار دیگر انتخاب شود، گفت: فقط عربستان، امارات یا قطر نیست. ترکیه، در محور امارات، قطر، عربستان و اسرائیل تلاش می‌کند و اردوغان اعلام کرده که می‌خواهد در کشورهای عرب خلیج فارس پایگاه نظامی تاسیس کند و این به نحوی احیای ناتوی عربی است که قبلا ایجاد شده بود. در اتحاد استانبول که بخشی از آن در سال ۲۰۰۴ میلادی امضا شد و در حال بازسازی است، اردوغان گفته ما به اسرائیل و اسرائیل به ما نیاز دارد. این مسائل دست به دست هم می‌دهد و نشان می‌دهد ترکیه به صورت دو جانبه و سه جانبه نفوذ خود را گسترش می‌دهد. ترکیه به نوعی از ایران در حال دور شدن و یا در رقابت شدید با ایران قرار می‌گیرد. اقتصاد ترکیه به شدت ورشکسته است و ۴۶۰ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد. بیش از ۷۰ درصد تورم دارد. یک گروه مستقل اقتصاددان این تورم را ۱۶۰ درصد می‌دانند. با این وضعیت اگر پیش برود اردوغان در انتخابات شکست می‌خورد.
قائم مقامی در پاسخ به این سوال که ایران در شرایط پیروزی یا شکست اردوغان باید چه رفتاری در پیش بگیرد، گفت: پاسخ دادن به این سوال سخت است. اما ترکیه و ایران در هیچ دوره‌ای که تاکنون وجود داشته هیچوقت به آن صورت باهم درگیر نشده‌اند؛ اکنون ایران باید دیپلماسی فعال را در پیش بگیرد و با تمام احزاب سیاسی ترکیه راه خود را ادامه داده و محدود یه یک حزب نباشد.
