در آستانه سفر رئیس‌جمهور به مسقط بررسی شد؛
عمان، مصلح و معتمد ایران و غرب/ امیدواری برای باز شدن بن‌بست‌ها
رئیس دولت سیزدهم امروز راهی کشوری خواهد شد که معتمد تهران است و نامش با وساطت و میانجیگری در موضوعات و چالش‌های مان ایران و غرب گره خورده است.
به گزارش ایلنا، سیدابراهیم رئیسی چهارمین رئیس جمهور ایران است که به عمان سفر می‌کند. کشوری که در سال‌های اخیر نامش با موضوعات و چالش‌های مرتبط میان تهران و غرب گره خورده و خبر هر تبادل هیاتی میان دو طرف نوید یک تحول جدید در این حوزه است و همین امر نیز موجب شده تا روابط دوجانبه همواره در سایه قرار بگیرد.
عمان یکی از شش کشور شورای همکاری خلیج فارس است که البته در اتخاذ سیاست‌هایش نسبت به پنج کشور دیگر از استقلال بیشتری برخوردار است، تا جایی که برخی این سلطان‌نشین حاشیه خلیج فارس را «سوئیس خاورمیانه» نام نهاده‌اند.
در زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران، عمان برخلاف بسیاری از کشورهای عرب منطقه رابطه خود با تهران را تداوم بخشید و در زمان جنگ ایران و عراق نیز بی‌طرف ماند تا سال‌های بعد که این کشور به یکی از پل‌های ارتباط و میانجی‌گر ایران با غرب و ایالات متحده بدل شد. علت این رابطه خوب اما به پیش از انقلاب و نوعی دین سلطنت‌نشین عمان به مردم ایران باز می‌گردد.
زمانی که سلطان قابوس بن سعید آل بوسعیدی در سال ۱۹۷۰ به سلطنت رسید، چپ گرایان و مارکسیست‌های عمانی با استقرار در استان ظفار در حال جنگ با سلطنت بودند، سلطان جدید که حکومت خود را در خطر می‌دید از حکومت پادشاهی ایران کمک خواست و ایران نیز با اعزام نیروهایی از ارتش به کمک همسایه شتافت و پس از بازپس‌گیری استان ظفار، این منطقه را به سلطان‌نشین عمان تحویل داد.
یکی از اقدامات سلطنت‌نشین عمان در سال‌های اخیر میانجیگری برای آزادی زندانیان غربی و دو تابعیتی از ایران است که تازه ترین اقدام از این دست آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری دو ایرانی دو تابعیتی است که ساعتی پس از خبر خروج آنها از کشور، وزیر امور خارجه عمان با انتشار تصویری از لحظه پیاده شدن نازنین زاغری و انوشه آشوری از هواپیمای نیروی هوایی عمان در فرودگاه مسقط، از حسن نیت تهران و لندن تشکر کرد. البوسعیدی در ادامه ضمن اعلام عزیمت قریب الوقوع این دو به انگلیس، ابراز امیدواری کرد که این تحول به پیشرفت بیشتر در گفت‌وگو میان طرفین بیانجامد.
از دیگر موارد این دست اقدامات مسقط می‌توان به آزادی سارا شورد، شین باوئر و جاشوا فتال، سه کوهنوردان آمریکایی اشاره کرد که سال ۱۳۸۸ در ایران بازداشت و متهم به جاسوسی شدند. یکی از این کوهنوردها یکسال پس از بازداشت با پیگیری عمان آزاد شد و دو نفر دیگر یکسال بعد حکم آزادی گرفتند.
پیش از این نیز عمان در ماجرای آزادی ملوانان‌های بریتانیا در سال ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) نقش داشت. ۱۵ ملوان بریتانیا فروردین ۱۳۸۶ در آب‌های خلیج فارس از سوی نیروی دریایی سپاه پاسداران بازداشت شدند که با میانجگیری‌های بین‌المللی از جمله میانجیگری عمان آزاد شدند.
علاوه بر موضوع وساطت برای آزادی افراد و تبادل زندانی اما نام عمان به نام توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ یا همان برجام هم گره خورده است چرا که جرقه آغاز این مذاکرات و پای یک میز نشستن تهران و واشنگتن نیز با میانجیگری این کشور کلید خورده و نخستین دور این مذاکرات نیز در مسقط برگزار شده است.
رهبر انقلاب آغاز این مذاکرات را اینگونه روایت می‌کنند که: «این مذاکراتی که در واقع فراتر از مذاکرات ما با پنج به علاوه‌ی یک است؛ مذاکره‌ی با آمریکایی‌ها است. متقاضیِ این مذاکرات آمریکایی‌ها بودند. مربوط به زمان دولت دهم هم هست. قبل از آمدن این دولت این مذاکرات شروع شد. آنها درخواست کردند، واسطه‌ای قرار دادند و یکی از محترمینِ منطقه، آمد اینجا با من ملاقات کرد، گفت که رئیس‌جمهور آمریکا با او تماس گرفته و از او خواهش کرده و گفته است که ما میخواهیم مسئله هسته‌ای را با ایران حلّ‌وفصل کنیم و تحریم‌ها را هم میخواهیم برداریم.» (دیدار رهبر انقلاب با مسئولان نظام در تاریخ ۲/۴/۹۴)
علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه وقت کشورمان نیز در این خصوص عنوان کرده است که :«نخست باید به این مسأله اشاره کنم که عمان سیاست منطقی و معقولی را در منطقه دنبال می‌کند؛ سیاستی که مبتنی بر احساسات نیست. به همین دلیل، ما با آنها در تماس بودیم و آنها هم به ما کمک می‌کردند. زمان حضور آقای قشقاوی در عمان، یکی از مدیران این کشور نامه‌ای به ایشان دادند که در آن، یکی از مدیران عمانی اعلام کرده بود که امریکایی‌ها آماده هستند مذاکراتی با ایران داشته باشند و خیلی علاقه‌مندند که چالش تهران و واشنگتن حل شود؛ ما هم در این میان آماده‌ایم تا به تسهیل فرآیند امور کمک کنیم.»
هرچند وساطت آزادی نازنین زاغری و انوشه انصاری در زمان سلطان جدید عمان، هیثم بن طارق نشان از تداوم سیاست عمان در قبال همسایه شمالی و غرب دارد اما به نظر می‌رسد در بسیاری از موارد از این دست دوحه گوی رقابت را از این کشور ربوده تا جایی که شاهد هستیم که رایزنی‌های تلفنی و حضور وزیر امور خارجه و امیر قطر بیش از گذشته بر موضوع تسهیلگری برای رفع موضوعاتی همچون مذاکرات برای احیای برجام تمرکز دارد.
با این حال با توجه به تاریخ، ملت ایران همچنان مسقط را کشور دوست و معتمد تلقی کرده و در آستانه سفر رئیس جمهور به این کشور، امیدوار است دیپلماسی فعال این کشور دریچه‌ای را به روی بن بست پیش آمده در مذاکرات وین باز کند.
