طرح حمایت از زنان چه زمانی اجرایی خواهد شد؟/ مسئله زنان، دغدغه اصلی مجلس یازدهم نیست

اشرف بروجردی اولین رئیس زن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دولت دوازدهم در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که چقدر ضرورت دارد لایحه حمایت از زنان در مجلس به سرانجام برسد، گفت: ما امروز در کشور خود قانون کم نداریم و در مورد زنان هم کمابیش قوانینی داریم اما مهم اجرای آن قوانین است که به دلیل نوع رویکرد و سیاست مجریان قانون، آن قانون عملیاتی شود یا نشود. به طور مثال انتخابات شوراها از سال ۶۰ در قانون اساسی تدوین شده بود اما تا سال ۷۶ اجرایی نشد تا آقای خاتمی این اراده را به وجود آورد که باید انتخابات شوراها انجام شود که در نهایت این اتفاق رخ داد. بنابراین در رابطه با موضوع زنان، باید اراده‌ای شکل بگیرد تا دیدگاه و نظر نسبت به وضعیت زنان در جامعه تغییر کند. 

وی افزود: به هر حال تحولاتی در سطح جهان و ایران برای جامعه زنان رخ می‌دهد. این در واقع فرصتی را ایجاد می‌کند تا زنان بتوانند از رویکردی که نسبت به آن‌ها وجود دارد خارج شوند یعنی زنان باید از خانه خارج شوند، در سطح جامعه مطرح شوند، بتواند جایگاه روشنی داشته باشند. ضرورت تدوین این قانون بستگی به دغدغه و تغییر نگاه بین مدیران و تصمیم‌گیران جامعه دارد. چراکه بعید است کسانی که به این مسئله فکر نمی‌کنند، بخواهند تحولی در این زمینه ایجاد کنند. 

این فعال سیاسی تصریح کرد: نسل امروز همواره سوال می‌کند و ما وظیفه داریم ذهن نسل امروز را نسبت به حقایق و جایگاه زن در جامعه ایران روشن کنیم. دختران جوان ما نباید احساس سرافکندگی و سرخوردگی داشته باشند بلکه باید احساس شادابی و نشاط برای آنان فراهم شود. بنابراین توجه به این قانون موجب می‌شود که زنان احساس کنند در جامعه از آن‌ها حمایت خواهد شد. احساس حمایت، به زنان کمک می‌کند تا بتوانند به زندگی و آینده خود امیدوار باشند و از حالت سرافکندگی خارج شوند.  امیدواریم حمایتی که قرار است در چارچوب قانون اتفاق بیافتد، صورت گرفته و عملیاتی شود تا زنان بتوانند در جایگاه‌ها و منصابی که فراهم می‌شود،  قرار بگیرند. 

بروجردی در پاسخ به این سوال که اگر این طرح نهایی و اجرایی شد چه نهادهایی باید پاسخگو باشند و شکل این حمایت باید به چه صورتی انجام شود، گفت: همه ارکان جامعه و نظام باید پاسخگو باشند. برای مثال، در مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی امنیت ملی یک خانم حضور ندارد. درحالی که در بخش امنیت زنان باید رویکرد و نگاه آنان هم در مجموعه لحاظ شود. بنابراین همه کسانی که به شکلی مجری قانون هستند باید پاسخگو باشند. 

وی افزود: در مورد اینکه شکل پاسخگویی باید چگونه باشد باید بگویم که به کارگیری آن‌ها در مناصب قدرت بالاترین و بهترین پایگاهی است که می‌تواند تغییر نگاه را ایجاد کند. تصمیم‌گیری یک زن و نگاهی که او دارد می‌تواند در جایگاهی که زنان در آن قرار می‌گیرند اثرگذار باشد. به طور مثال آیا تا به حال دیده‌اید در میان تصمیم‌گیران جنگ، از زنان هم حضور داشته باشند؟ نیست. چون نگاه عاطفی و مادرانه زنان مانع از این است که زنان فرماندهی جنگ را به دست بگیرند. در وقت دفاع زن و مرد باید دفاع کنند اما مسئولیت اجرای فرمان در جامعه به دست زنان گذاشته نمی‌شود. 

وی تصریح کرد: زنان باید در جایگاه‌هایی قرار بگیرند که به عنوان رکن تصمیم‌گیر باشند نه به عنوان سیاهی لشکر. زنان باید تصمیم‌گیر بوده و بتوانند با تصمیم‌های خود اثرگذار باشند. همین موضوع می‌تواند این قانون را عملیاتی و اجرایی کند. 

بروجردی در پاسخ به این سوال که چرا طرح حمایت از زنان هنوز به تایید نرسیده است، گفت: دلایل مختلفی را می‌توان برای آن برشمرد. مهم‌ترین دلیل این است که زنانی که در مجلس حضور دارند، مسائل زنان دغدغه‌شان نیست و حساسیتی به این موضوع ندارند. به اعتقاد من زنان حاضر در مجلس فعلی هیج رویکرد خاصی نسبت به این طرح ارائه نکردند. دلیل بعدی که می‌توان گفت این است که این افراد اصلا قانون را مطالعه نکردند. به دلیل آنکه همه شقوق مورد نیاز بحث زنان در آن دیده شده و یک قانون جامع است. خواندن و عمل کردن به آن می‌تواند تحول خوبی برای زنان در جامعه ایجاد کند. 

 وی تصریح کرد: دلیل سوم این است که با توجه به آنکه این طرح در زمان آقای روحانی از طرف وزیر دادگستری و معاون زنان ریاست‌جمهوری پیشنهاد شده است، به دلیل رویکرد سیاسی، منافع و مصالح جامعه را می‌پوشانند و افراد به جای اینکه بدانند نیاز امروز جامعه چیست و کدام قانون در اولویت قرار دارد مسائل سیاسی را در اولویت کاری خود قرار می‌دهند. 

بروجردی افزود: پیشنهاد من این است که نمایندگان محترم مجلس که اصلا هیچ شناختی به مجلس و وظایف خود ندارند، اگر این قانون را نگاه کنند، می‌بینند که تقریبا هیج ماده‌ای را نادیده نگرفته است و به همه آنچه که نیاز زنان بود پرداخته شده است. نمی‌شود به راحتی این قانون را نادیده بگیریم و بگوییم ضرورتی ندارد که این قانون بخواهد به سرعت مورد بررسی قرار بگیرد. 

این فعال سیاسی گفت: این قانون کامل و جامعی است. نکات ریزی در آن وجود دارد که برخی حضرات با آن نکات مخالف هستند. مانند خانه‌های امن و سلامت برای زنانی که در هرجایی خشونت دیده هستند و از آنان صیانت کرده و حق آنان را حفط می‌کند تا آسیب کمتری ببینند. اما چیزی که امروز متاسفانه در جامعه ما رخ می‌دهد و دیدیم، بحث قتل‌ها و خودسوزی‌هایی است که قرار نیست تمام شود و به شکل اجباری اتفاق افتاده است برای همه این موارد راهکار دیده شده و حتی در بحث قتل راهکارهایی سنجیده شد تا دیه زن و مرد برابر باشد. اما بعید است که رویکرد برخی حضرات در این راستا باشد و آن را صحیح بدانند. این در حالی است که شخص رهبری به زنان گفتند شما بروید بحث دیه را حل کنید، من تایید خواهم کرد. 

وی در ادامه افزود: معتقدم این نمایندگان مجلس، نماینده واقعی مردم نیستند و دغدغه آنان تصویب این قانون نیست. 

بروجردی در پاسخ به این سوال که این طرح چقدر می‌تواند مفید باشد، گفت: با توجه به اینکه این قانون کامل و جامع است و بحث‌های حقوقی روی آن انجام شده است، به شرطی که مجریان خوبی داشته باشد می‌تواند برای زنان مفید باشد. 

وی درباره راهکارهایی که می‌تواند جلوی اجرای این طرح را بگیرد هم گفت: آن راهکارها، هوچی‌گری، جنجال‌آفرینی با پوسته مباحث دینی و فقهی است که اجازه نمی‌دهد یک قسمت از قانون اجرا شود. به طور مثال در موضوع خانه‌های امن، وقتی در سال ۸۲ این موضوع را برای اولین بار مطرح کردیم، شورای فرهنگی - اجتماعی زنان مخالفت کرد و علت مخالفت این بود که می‌گفتند ما حق نداریم به حریم اختیارات مرد وارد شویم. مرد مختار است و اگر زنی بخواهد به خانه امن پناه ببرد حکم «نشوز» را پیدا می‌کند. در حالی که اگر زن در شرایطی است که ممکن است کشته شود، در اینجا جان او مهم‌تر از آن است که این اتهام به او وارد شود. 

بروجردی افزود: همه دستگاه‌ها باید در کنار هم باشند و قوه‌های مجریه و قضاییه باید به همراه قانون‌گذار این بحث را پیگیری و به نتیجه رسانده و در نهایت آن را اجرایی کنند. اگر این سه همراه نباشند، این طرح عملیاتی نخواهد شد. لازمه رفع این موانع، اصلاح نگاه، باور، رویکرد، فهم از دین و باورهای دینی است. زن به عنوان یک انسان در قرآن مطرح است و باید به فرموده قرآن در راس امور قرار گرفته و به آن توجه کرد.