تلاش آنکارا برای تقویت پایه‌های اقتصادی خود با تعمیق روابط دوجانبه/ پشت پرده کاهش لیر ترکیه و درک واقعیت‌ها از سوی اردوغان/ ناآرامی در منطقه به نفع ۲ کشور نیست/ مبادلات تجاری تهران و آنکارا روند نزولی را طی کرده است

رسول علیپور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص اهداف سفر مولود چاووش اوغلو وزیرامور خارجه ترکیه به تهران در شرایطی که روابط دو کشور به شدت تحت تاثیر موضوعات مرتبط با قفقاز جنوبی قرار دارد، در پاسخ به این سوال که این سفر چه دستاوردی می‌تواند برای کشورمان داشته باشد، گفت: دولت رئیسی از همان ابتدای روی کار آمدن تاکید به تعمیق و گسترش روابط با همسایه‌ها را داشته و دعوت از چاووش‌اوغلو توسط امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. محور گفت‌وگوهایی که چاووش اوغلو با امیر عبداللهیان و در دیدار با رئیس‌جمهور ایران داشته نیز در خصوص روابط دوجانبه، مسائل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است.

وی افزود: از یک سو ایران بر گسترش روابط در ابعاد مختلف با کشورهای همسایه تاکید دارد و از سوی دیگر ترکیه با توجه به معضلات اقتصادی اخیر که بخش مهم آن ناشی از تحریم‌ها و فشارهای آمریکا و کشورهای اروپایی علیه این کشور بوده و به تبع آن خروج سرمایه خارجی و افت سرمایه‌گذاری با افت روزافزون ارزش لیر مواجهه شده است. در چنین شرایطی آنکارا در تلاش است که با تعمیق روابط دوجانبه در حوزه‌های مختلف به ویژه اقتصادی و تجاری، پایه‌های خودش را در اقتصاد تقویت کند.

وی ادامه داد: رئیس‌جمهور سابق ایران و اردوغان رئیس‌جمهور کنونی ترکیه در دیدارهای متعدد به لزوم افزایش حجم مبادلات تجاری دو کشور به حدود ۳۰ میلیارد دلار تاکید داشتند و برای تحقق این امر نیز شورای عالی همکاری‌های استراتژیک بین دو کشور تشکیل شده و تاکنون به کرات در ترکیه یا ایران تشکیل جلسه داده است، اما علیرغم این موضوع، دستیابی به حجم مبادلات ۳۰ میلیارد دلاری هنوز محقق نشده و نه تنها محقق نشده بلکه در سال‌های اخیر متاسفانه شاهد کاهش حجم مبادلات تجاری نسبت به سال‌های قبل هم بودیم که یک روند نزولی را طی کرده است.

این کارشناس مسائل ترکیه گفت: آمریکا همواره از ابزار دلار به عنوان اهرم فشار علیه کشورها استفاده می‌کند و در این راستا در چند ماه اخیر ارزش لیر ترکیه در مقابل دلار هم بسیار پایین آمده است لذا تقویت روابط دوجانبه ایران و ترکیه به عنوان دو کشور مهم منطقه به ویژه در حوزه تجاری و اقتصادی می‌تواند نقش مهمی در استحکام اقتصاد دو کشور داشته باشد.

وی افزود: دو کشور می‌توانند تجارت دو جانبه را بر پایه ارزهای ملی خودشان انجام دهند که چندین بار در خصوص این موضوع گفت‌وگو شده است و چین و روسیه الگوی خوبی در این زمینه هستند که از ارزهای دو کشور برای مبادلاتشان استفاده می‌کنند و البته بحث‌هایی هم درباره استفاده از پایه‌های ارزهای دو کشور ایران و ترکیه شده است که به نظر می‌رسد باید جدی‌تر به آن پرداخته شود. 

وی ادامه داد: با توجه به شرایط کنونی و نزدیک شدن به مراحل پساکرونا، به نظر می‌رسد که دو کشور در تلاشند تا برای تقویت پایه‌های اقتصادی خود به سمت تقویت روابط دوجانبه و همگرایی منطقه‌ای و تنش‌زدایی در منطقه پیش بروند؛ چون تقویت روابط اقتصادی مستلزم این است که در منطقه شاهد ثبات و آرامش باشیم.

علیپور همچنین در خصوص سنگینی موضوع قره‌باغ بر روابط تهران و آنکارا گفت: یکی از موضوعاتی که ما شاهد بودیم در ماه‌های اخیر بر روابط ایران و ترکیه سایه افکنده بود، موضوع منطقه قفقاز جنوبی است؛ با آزادی اراضی اشغال شده آذربایجان، ما شاهد مرحله جدیدی در منطقه بودیم و باید تلاش‌ها به سمت و سوی همگرایی منطقه‌ای به دور از هرگونه تنش باشد. ترکیه و ایران به عنوان دو بازیگر مهم در این رابطه می‌توانند در راستای ثبات و صلح گام‌های مهمی بردارند چون تنش و ناآرامی در منطقه به نفع هیچ کدام از کشورها نخواهد بود.

وی ادامه داد: اگر امروز اقتصاد ترکیه شاهد برخی مسائل و مشکلات است و کاهش ارزش لیر ترکیه و خروج سرمایه خارجی را شاهدیم به دلیل آن است که آمریکا و غربی‌ها که ادعای شریک تجاری ترکیه را دارند، در معضلات اقتصادی ترکیه تاثیرگذار هستند و به نظر می‌رسد که این کشور با دانستن این واقعیات، باید در مسیر همگرایی و تقویت روابط با کشورهای منطقه گام بردارد.

این کارشناس مسائل منطقه قفقاز گفت: بعد از آزادی اراضی اشغال شده آذربایجان، اردوغان و علی‌اف روسای‌جمهور ترکیه و آذربایجان به موضوع مهمی اشاره کردند که ایران هم بلافاصله از این موضوع استقبال کرد که آن موضوع فرمول روابط شش گانه بود که روابط شش کشور منطقه به دور از تنش به سمت تقویت پیش برود.

علیپور در پاسخ به این سوال که با توجه به اقدامات اخیر آنکارا مانند برگزاری رزمایش‌های متعدد با همراهی آذربایجان در مرزهای شمالی کشورمان و همچنین برخی سخنانی که نسبت به تهران گفته می‌شود، آیا ترکیه اراده جدی برای تحکیم روابط خود با ایران دارد، گفت: پیش روی ما یک واقعیت قرار دارد و دیگری پشت پرده این واقعیت است؛ اردوغان با ملی‌گرایان ائتلاف تشکیل داده است و به نظر می‌رسد که بخش مهمی از این ماجراجویی‌های منطقه‌ای در قفقاز، بی‌ارتباط با این ائتلاف نباشد چراکه ایدئولوژی ملی‌گرایان ترک همواره حضور نظامی در منطقه قفقاز بوده و به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور ترکیه نیز برای جلب رضایت ملی‌گرایان این سر و صداها را به راه انداخته است؛ چراکه شخص اردوغان نیز می‌داند این اقدامات در طولانی‌مدت به نفع ترکیه نخواهد بود.