عبدالرضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با ایلنا:
موازنه قدرت در منطقه به نفع ایران است/ بهبود روابط ایران با کشورهای عرب منطقه، طرح «ابراهیم» را متوقف میکند
یک دیپلمات پیشین و استاد جغرافیای سیاسی، مذاکرات بین ایران و عربستان و در ادامه کشورهای منطقه را مثبت ارزیابی و تاکید کرد که این بهبود روابط می‌تواند مانع نفوذ اسرائیل در منطقه شود.
رضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره تغییر مناسبات در منطقه و تاثیر آن بر هژمونی ایران اظهار داشت: ایران از یک طرف همواره تاکید داشته با کشورهای منطقه (که بیشتر منظور حوزه خلیج فارس است)، درباره ثبات و امنیت منطقه گفت‌وگو داشته باشد و طرح‌هایی مثل «طرح هرمز» را ارائه داده است. از سویی نیز اگر به خاطر داشته باشیم، ایالات متحده آمریکا تاکید داشته که علاوه بر اینکه در رابطه با برجام باید مذاکره کنیم، بهتر است در رابطه با مسائل منطقه نیز گفت‌وگو شود که طبیعتاً ایران نمی‌پذیرفت اما آمریکایی‌ها اصرار می‌کردند.
وی ادامه داد: در نهایت یک راه‌حل سومی پیدا شد و آن اینکه خارجی‌ها حضور نداشته باشند اما کشورهای منطقه صحبت کنند. حال در رابطه با چه باید صحبت کنند؟ ثبات و امنیت منطقه و چیزی که در این رابطه اختلاف نظر دارند. اختلاف نظر اول طبیعتاً روی یمن است چرا که امنیت مستقیم عربستان سعودی اکنون به دلیل جنگی که سعودیها در یمن شروع کردند، به خطر افتاده است. مسئله دوم لبنان و بعد سوریه و عراق است. مذاکرات بین ایران و عربستان بعد از آ؛از مذاکرات وین انجام شد. دلیل اینکه بن سلمان یک مصاحبه مثبت در رابطه با ایران انجام داد هم در نتیجه همان مذاکرات بود.
این تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک منطقه با بیان اینکه طرحی که ایران درباره گفت‌وگوی کشورهای منطقه با یکدیگر داشت در حال پیش رفتن است و در عین حال نیز می‌شود گفت بخشی از خواسته آمریکایی‌ها نیز برآورده شده است، خاطرنشان کرد: همانگونه که طرف ایرانی اصرار داشت ما مستقیم با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم و با واسطه اروپایی‌ها در حال مذاکره هستند، در این موضوع نیز آمریکا پذیرفت که کشورهای منطقه با ایران صحبت کنند. این موضوع قطعی است که آمریکایی‌ها چراغ سبز نشان دادند و حتی به سعودیها تاکید داشتند که با ایران درباره مسائل منطقه وارد مذاکره شوند.
فرجی راد با بیان اینکه مذاکرات منطقه با سعودی و احتمالاً با امارات در نتیجه مذاکرات برجامی وین شکل گرفته است، تصریح کرد: یعنی آنجا موفقیت‌هایی حاصل می‌شود که اینجا موفقیت به وجود می‌آید. اگر در وین کار به بن بست بخورد، مطمئن باشید که سعودیها نیز خیلی راضی نیستند وارد بحث با ایران شوند که امتیازاتی به ایران بدهند. طبیعتاً استراتژی ایالات متحده آمریکا گفت‌وگو با ایران، حل مشکل برجام و همچنین برداشتن تحریم است. وزن ژئوپلیتیک ایران در منطقه بالا رفته و می‌رود و آنها مجبورند هرچه زودتر به توافق برسند؛ یعنی اگر مذاکرات وین به سرانجام برسد، در رابطه با جنگ یمن و درگیری سعودیها پیشرفت‌هایی حاصل می‌شود.
وی اضافه کرد: دوم اینکه در ادامه پیشرفت مذاکره با سعودیها و اماراتی‌ها، تغییر فضا را در دمشق شاهد خواهیم بود و همچنین یک آرامش نسبی، بیشتر از این چیزی که اکنون وجود دارد، در عراق ایجاد خواهد شد. مسئله بغرنج لبنان از نظر سیاسی و چه از نظر اقتصادی که فاجعه آمیز است و حاصل فشاری است که سعودیها وارد می‌کردند، نیز به نحوی بهتر حل می‌شود.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی درباره معضل اسرائیل در منطقه و کارشکنی‌هایی که ممکن است در روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فاس بر اساس طرح «ابراهیم» انجام دهد، بیان داشت: ایالات متحده آمریکا خیلی روی حرف و فشار اسرائیلی‌ها حساب باز نکرده است و اسرائیلی‌ها به خوبی متوجه شدند که برجام به نتیجه می‌رسد، به طوریکه رئیس سازمان اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا و همچنین سفیر اسرائیل در واشنگتن و نیویورک اعلام کرده که «پیشرفت در مذاکرات وین قطعی است و ما در رابطه با جلوگیری از پیشرفت مذاکرات در رابطه با ایران و آمریکا نمی‌توانیم کاری کنیم». در نتیجه این اظهارات مشخص می‌شود که آمریکایی‌ها خیلی اسرائیل را تحویل نمی‌گیرند اما برای اینکه موضع داخلیشان ضعیف نشود اعلام کردند که مسائل را با اسرائیل هماهنگ می‌کنیم.
وی ادامه داد: این روزها که می‌بینیم آمریکایی‌ها اعلام می‌کنند ما با اسرائیل در رابطه با پهپادهای ایران هم فکری می‌کنیم، همه یک بازی است که آقای بایدن می‌خواهد فشارهای داخلی روی خودش را در حزب جمهوری خواه و دموکرات کم کند. در واقع نشان می‌دهند. ضمن این که با ایران پیشرفت می‌کنیم و به نتیجه می‌رسیم، از اسرائیل به عنوان متحدمان حمایت می‌کنیم که بیشتر بُعد تبلیغاتی دارد.
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل با بیان اینکه همچنین در رابطه با طرح «ابراهیم» این واقعیت را باید بپذیریم که اگر ایران با سعودیها و اماراتی‌ها صحبت کند حتماً یکی از موضوعاتی که در رابطه با امنیت منطقه و خودش مد نظر قرار می‌دهد، مسئله حضور اسرائیل در منطقه است، گفت: استراتژی ایران در مقابل اسرائیل مشخص است و چنین به نظر می‌آید که در مذاکرات منطقه‌ای مسئله اسرائیل را بگنجاند اما اینکه با اسرائیل به تفاهم برسد اینگونه نیست و ایران کاملاً موضع مشخصی دارد و این موضوع نیز قرار نیست تغییر کند؛ اما با سعودیها و اماراتی‌ها حتماً این موضوع را مطرح میکند؛ شاید امارات روابطش را با اسرائیل کم نکند اما مطمئن هستم اگر ایران با امارات و عربستان به توافق نسبی برسد، باعث می‌شود که سعودیها رابطه‌‌ای با اسرائیل برقرار نکنند یا در آن تاخیر ایجاد کنند.
وی گفت: روابط اماراتی‌ها نیز بیش از این پیشرفت نمی‌کند؛ به طوریکه یعنی اگر قرار بود که یک توافق استراتژیک یعنی همکاری‌های گسترده امنیتی، اطلاعاتی و نظامی با اسرائیل داشته باشند آن را کنترل می‌کنند و انجام نمی‌شود. همچنین قطری‌ها و اردنی‌ها نیز در ایجاد رابطه با اسرائیل احتیاط می‌کنند. بارها اعلام شده که چند کشور دیگر به زودی با اسرائیل رابطه برقرار می‌کنند اما آمدن بایدن، مذاکرات وین و تحرکات ایران باعث شده است که آنها دست نگه دارند.
سفیر پیشین ایران تصریح کرد: اگر موفقیت نسبی با کشورهای عربی جنوب خلیج فارس برقرار شود، طرح ابراهیم تا اینجایی که هست متوقف می‌شود و حداقل تا چند سال جلو نخواهد رفت؛ یعنی عمان، قطر و عربستان دست نگه می‌دارند، امارات نیز ممکن است قراردادی را که امضا کرده است، تعلیق کند. بحرین را نیز کسی آدم حسابش نمی‌کند و همه آن را به عنوان یک استان سعودی دعوت می‌کنند به طوریکه می‌بینیم که هیات آمریکایی که به منطقه آمدند هدف خود را دیدار از سعودی، امارات، لبنان و مصر قرار داده اند برای اینکه آنها را توجیه کنند و بحرین در دستور کار آنها نیست.
وی درباره مساله حضور ایران در کشورهایی مثل اردن و مصر در مذاکرات بین ایران و عربستان با بیان اینکه به این موضوع مشکوک هستم، گفت: ایران در اردن سفیر و در مصر نیز حافظ منافع دارد که در حد سفیر کار میکند، یعنی با این کشورها تبادلات سیاسی داریم؛ حتی در ارتباط با سوریه، مصری‌ها هماهنگ هستند. عمانی‌ها نیز علی‌رغم مخالفت، اکنون هماهنگ هستند و با بخش‌های اطلاعاتی امنیتی ما گفت‌وگوهایی از قبل داشته‌اند، بنابراین چیزی نیست که سعودیها چون جلو آمدند این کشورها را نیز جلو آورده باشند. ما با آنها از پیش کار می‌کردیم و ارتباط سیاسی داشته‌ایم؛ آنچه که مسلم است اینکه اگر عربستان موضع خودش را تغییر دهد بقیه نیز تغییر می‌دهند چرا که اماراتی‌ها نیز از مذاکره بین سعودی و ایران استقبال کردند.
