استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد:
خروج از توافق هسته‌ای با ایران، اشتباه فاحش ترامپ بود/ اقدامات اعتمادساز میان تهران و واشنگتن می‌تواند بر اساس یک برنامه زمانی انجام شود/ بایدن حامی «برجام» است
یک استاد روابط بین‌الملل دانشگاه گفت: درک من این است که «جو بایدن» و «حسن روحانی» قصد دارند بازگشت «انطباق برای انطباق» به برجام را دنبال کنند؛ اگرچه این امر به کاهش تنش کمک خواهد کرد اما میراث خصمانه دولت ترامپ می تواند تمایل ایران به مذاکره با تیم آقای بایدن را مسموم کند که البته من امیدوارم اینگونه نباشد.
استیفن هرزوگ (Stephen Herzog) استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد است. حوزه تخصصی او روابط بین‌الملل، سیاست خارجی آمریکا و سلاح هسته‌ای است. وی در گفت‌وگو با ایلنا دیدگاه خود درباره تنش در منطقه خاورمیانه و سیاست خارجی احتمالی دولت جدید آمریکا در قبال تهران را بیان کرده است.
وی در ابتدا گفت: بسیاری از آمریکایی‌ها از رفتار رئیس جمهور دونالد ترامپ در مواجهه با بیماری همه گیر کرونا، حس تحقیر او نسبت به جنبش مقابله با بی‌عدالتی‌های نژادی در ایالات متحده، سیاست خارجی فاجعه بار «اول آمریکا» و موارد دیگر ناراضی بودند. جمعیت قابل توجهی از آمریکایی‌ها خواهان تغییر فوری و بازگشت به شرایط عادی بودند و در نتیجه جو بایدن با بیش از هفت میلیون رأی و با اختلاف قابل توجه پیروز انتخابات شد.
ترامپ به راحتی از سیاست آمریکا خارج نمی شود
این استاد دانشگاه اضافه کرد: از زمان انتخابات، رئیس‌جمهور ترامپ به طور مداوم ادعا می‌کند که رای‌گیری با تقلب همراه بوده اما به سادگی هیچ مدرکی در تأیید این ادعاها وجود ندارد و دادگاه دادخواست‌های وی را رد کرده‌اند. به نظر من، ترامپ برای حفظ نفوذ خود نتایج را زیر سوال برد و معتقدم وی برای سالهای آینده نیز نقش برجسته‌ای را در سیاست ایالات متحده بازی کند. من تعجب نخواهم کرد که ببینم او حضور دائمی در رسانه‌ها را تثبیت و ادعای تقلب در انتخابات را تا آخر عمر داشته باشد.
بایدن دوران دشواری در پیش دارد
وی افزود: آقای بایدن رئیس جمهور بعدی خواهد بود اما وظایف دشواری را پیش رو خواهد داشت. ترامپ آسیب قابل توجهی به سیاست خارجی و داخلی ایالات متحده و همچنین اعتبار ایالات متحده در سراسر جهان وارد کرده است. من معتقدم که بیشتر اولویت‌های دوره اول سیاست خارجی بایدن شامل اطمینان خاطر متحدان ایالات متحده از تعهدات امنیتی و تلاش برای ورود مجدد به توافق نامه‌های بین المللی مانند توافق هسته‌ای ایران و توافق‌نامه آب و هوای پاریس است، هرچند آسان نخواهد بود. بسیاری از آمریکایی‌ها و نمایندگان کنگره هنوز از ترامپ و سیاست‌های تفرقه‌انداز ریاست جمهوری وی حمایت می کنند.
روابط ایران و آمریکا با رود بایدن به کاخ سفید بهبود می یابد
استیفن هرزوگ ادامه داد: من پیش‌بینی می‌کنم که روابط ایالات متحده و ایران در دوره ریاست جمهوری بایدن بهبود یابد. در جریان مبارزات انتخاباتی، آقای بایدن اظهار داشت که به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بازخواهد گشت. بایدن به عنوان معاون رئیس‌جمهور در دولت باراک اوباما، به شدت از برجام حمایت کرد و حامی برجام است و به نظر می‌رسد او قصد دارد بسیاری از اعضای تیم سیاست خارجی اوباما را به دولت خود بیاورد. دولت بایدن تقریباً به سیاست شکست خورده «فشار حداکثری» ترامپ پایان خواهد داد که منجر به افزایش قابل توجهی در ظرفیت هسته‌ای ایران شده است. در حال حاضر ایران با پایبندی به برجام سانتریفیوژهای بیشتری را در تاسیسات نطنز و فردو کار گذاشته و همچنین برنامه‌هایی را برای غنی سازی مقادیر زیادی اورانیوم تا ۲۰٪ ایزوتوپ U-۲۳۵ در دستور کار دارد. تحریم‌های ایالات متحده و تحولات هسته‌ای ایران در پاسخ، هر دو استراتژی‌های مشکل‌سازی هستند که فقط خطر درگیری را افزایش می دهند.
بدیهی است که برجام محور روابط معاصر واشنگتن و تهران است اما موارد دیگری نیز وجود دارد که باید بر آنها غلبه کرد. وقایعی مانند ترور دکتر محسن فخری زاده و حملات موشکی اخیر به سفارت ایالات متحده در بغداد می‌تواند روند رسیدن به راه دیپلماتیک را به تعویق بیندازد. البته به طور دقیق مشخص نیست که چه گروه‌هایی در پشت این حملات بوده‌اند .
خروج از برجام اشتباه فاحش ترامپ بود
وی در ادامه اظهار کرد: جو بایدن مطمئناً شبیه دونالد ترامپ نیست؛ ترامپ از برجام با این بهانه که «بدترین معامله ممکن است» خارج شد و این یک اشتباه فاحش بود زیرا ایران قبل از انجام این کار به وضوح از توافق پیروی می‌کرد. همانطور که قبلاً عنوان کردم، ایران در حال حاضر چندین طرح هسته‌ای را دنبال می‌کند و من امیدوارم با بازگشت بایدن به دیپلماسی هسته‌ای، تهران هم مسیر خود را تغییر دهد.
وی همچنین گفت: درک من این است که جو بایدن و حسن روحانی قصد دارند بازگشت «انطباق برای انطباق» به برجام را دنبال کنند؛ اگرچه این امر به کاهش تنش کمک خواهد کرد اما میراث خصمانه دولت ترامپ می تواند تمایل ایران به مذاکره با تیم آقای بایدن را مسموم کند که البته من امیدوارم اینگونه نباشد زیرا فکر می‌کنم چیزهای زیادی برای به دست آوردن، به ویژه برای اقتصاد ایران، در ماه های آینده وجود دارد. ایران تحت فشار تحریم‌ها و تاثیرات کرونا رنج کشیده است و مذاکره با دولت بایدن می تواند وضعیت اقتصادی تهران را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.
ایران بدون گرفتن امتیاز به تعهدات خود باز نمی گردد
این استاد دانشگاه در ادامه تاکید کرد: من انتظار ندارم که رهبران ایران پیشرفت‌های هسته‌ای اخیر را بدون امتیازات اولیه از سوی ایالات متحده، به طور کامل برگردانند؛ شاید این موارد شامل تخفیف در تحریم‌ها یا توانایی فروش نفت و گاز طبیعی در بازار بین‌المللی باشد اما آمریکا منتظر است که ایران از طریق اقدامات اولیه برای کاهش سطح غنی‌سازی، ذخیره اورانیوم غنی شده و تعداد سانتریفیوژهای خود نشانه‌های حسن نیت به بایدن ارائه دهد. البته ایران قطعاً طبق پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته ای (NPT) حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای را دارد.
وی در پایان گفت: اقدامات اعتمادساز بین طرفین می‌تواند بر اساس یک برنامه زمانی انجام شود که هدف نهایی انطباق کامل ایالات متحده و ایران با برجام باشد. سپس بهترین راه برای پیشرفت در دیپلماسی، نوع گفت‌وگویی است که آقای بایدن برای پرداختن به مجموعه گسترده‌تری از موضوعات منطقه‌ای در خاورمیانه پیشنهاد می‌کند. البته اینکه آیا می‌توان پیشرفت کرد یا خیر، به شرایط سیاسی داخلی ایالات متحده و انتخابات آینده ریاست جمهوری ایران نیز بستگی دارد. پس از چهار سال خصومت که به نفع ایالات متحده و ایران نبود، استفاده از فرصت برای تهیه یک نقشه راه بلند مدت برای عادی سازی روابط دیپلماتیک بسیار مهم خواهد بود.
