مکی در گفت‌وگو با ایلنا:
اروپایی‌ها می‌خواهند خواست خودشان را به ایران تحمیل کنند/ ظریف به اروپایی‌ها نشان داد در مورد برجام دوباره مذاکره نمی‌کند/ ایران بیش از گذشته بر صبر استراتژیک مصر باشد
کارشناس ارشد مسائل آمریکا اقدامات اخیر ایران پیرامون برجام را بررسی و موضع گیری‌های دولت‌های اروپایی را مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد.
"مرتضی مکی" تحلیلگر ارشد مسائل آمریکا و اروپا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره اینکه آیا واکنش‌های اخیر ایران درباره برجام به منزله تغییر رویکرد ایران نسبت به این توافق‌نامه است، اظهار داشت: واکنش جمهوری اسلامی ایران، کنشی است به کنش‌گری دولت منتخب آمریکا آقای "جو بایدن" و دولت های اروپایی. طی این مدت اما و اگرهای زیادی در مورد چگونگی بازگشت آمریکا به برجام و بحث شروط مطرح بوده است. هنوز دولت منتخب آمریکا مسئولیت را بر دست نگرفته اما این اما اگرها حتما تاثیر خودش را در فضای پس از ترامپ می‌گذارد.
وی افزود: موضع گیری‌هایی که برخی از دولت‌های اروپایی از جمله "هایکو ماس" وزیر خارجه آلمان اتخاذ کرده‌اند، نشان می‌دهد که می‌خواهند از این فضای برزخی که در دوره انتقالی ترامپ وجود دارد استفاده کرده، خواسته‌ها و اهداف حداکثری خودشان از برجام را مطرح کنند. تا دیروز به دلیل سیاست‌های آمریکا تلاش این بود که برجام را حفظ کنند و می‌دانستند بازی کردن در میدان ترامپ به منزله پایان کار برجام خواهد بود.
این کارشناس ارشد مسائل سیاست خارجی ادامه داد: اما حالا که ترامپ رفته و قرار است «بایدن» در راس قدرت و ساختار سیاسی آمریکا قرار گیرد و با توجه به سیاست چندجانبه‌گرایی که در تیم سیاست خارجی و امنیتی وجود، اروپایی‌ها باز به نقش قبلی خود بازگشته‌اند و تلاش دارند اهداف حداکثریشان برای برجام که محدود کردن توان موشکی و موضع حوزه نفوذ ایران در منطقه است را مطرح کنند.
وی ادامه داد: ظریف با توجه به این کنش‌گری دولت‌های اروپا و موضوعاتی که درباره برجام از سوی تیم سیاست خارجی و امنیتی «بایدن» مطرح می‌شود، می‌خواهد به آنها نشان دهد که ایران حاضر به مذاکرات مجدد در مورد برجام نیست و هرگونه طرح موضوع درباره برجام امری بی‌فایده بوده و ایران از موضع خود عقب نشینی نخواهد کرد.
این تحلیلگر مسائل بین المللی درباره تاثیر نظرات جناح‌های مختلف سیاسی در داخل در روند برجام اظهار داشت: دفاعی که ظریف در گفت‌وگویی به عنوان نماینده رسمی جمهوری اسلامی ایران از مصوبه مجلس و موضوع اجرا شدن آن در صورت اجرایی نشدن تعهد دولت‌های اروپایی انجام داد، از موضع ملی بود و باید چنین موضعی را اتخاد کند.
به گفته مکی طی سه سال گذشته پس از خروج آمریکا از برجام جمهوری اسلامی ایران با صبر استراتژیک و سیاست هوشمندانه کوشید در زمین ترامپ بازی نکند و در مقابل سیاست‌های فشار حداکثری آمریکا ایستاد. از سویی نیز با حفظ برجام شکاف و اختلافی که بین متحدان آمریکا وجود دارد را حفظ کرد تا از این فضا و شکاف بهترین واکنش و سیاست را در مقابل فشار حداکثری آمریکا داشته باشد.
وی با بیان اینکه با توجه به رفتن ترامپ و آمدن بایدن، فضای بین المللی تغییر کرده است و ضرورت حفظ سیاست صبر استراتژیک بیش از گذشته وجود دارد، اظهار کرد: ما باید حتما از این فضا و موقعیت استفاده کنیم، البته به این معنی نیست که بایدن یا آمریکا به راحتی به برجام بازخواهند گشت؛ اما اگر وحدت و انسجام ملی را در موضوع برجام داشته باشیم به طور قطع قدرت مانور جمهوری اسلامی در برابر طرح زیادی خواهانه اروپا و آمریکا بیشتر خواهد بود. احیای برجام نیز به همان اندازه امکان پذیر نخواهد بود اگر منافع سیاسی بیش از منافع ملی و موضوع برجام نزد برخی از جریان‌های سیاسی مهم‌‌تر باشد.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی درباره درخواست کشورهای حوزه خلیج فارس برای حضور در مذاکرات ایران و غرب گفت: واکنشی که عربستان و هم‌پیمانان عربی آن نسبت به تحولات اخیر منطقه و جهان و همچنین شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از خود نشان داده اند بخاطر نگرانی آنها از این است که بازگشت دموکرات‌ها به کاخ سفید همچون دوره اوباما می تواند آنها را در یک موضع ضعف در منطقه قرار دهد. با توجه به کینه و دشمنی که آنها با ایران دارند نمی خواهند ایران با برجام، جایگاه قدرتمند پیشین خودش را به دست بیاورد.
وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی بارها دست دوستی و مودت خودش را به سوی کشورهای عربی منطقه دراز کرده و همواره تاکید داشته است که به دنبال ثبات و امنیت منطقه است، تصریح کرد:این کشورها نمی‌خواهند، جایگاه ایران در منطقه را بپذیرند و ترامپ می تواند تامین کننده خواسته‌ها و منافع آنها باشد. اما با آمدن بایدن شاید دیگر این فرصت را پیدا نکنند که در منطقه آن تَرک تاری‌های گذشته را انجام دهند و با ایجاد بی ثباتی و تنش در سطح منطقه از سوریه تا یمن و لبنان اراده سیاسی خودشان را به منطقه تحمل کنند. آنها با طرح موضوع اینکه به عنوان یکی از طرف‌های مذاکره با ایران قرار بگیرند می‌خواهند جایگاه خودشان را تثبیت کنند، اما در حد و اندازه ای نیستند که بخواهند به عنوان یک طرف حتی در مذاکرات منطقه‌ای حضور داشته باشند.
مکی یادآور شد: کشورهایی که خودشان متهم به ناامن‌سازی و گسترش گروه‌های تروریستی هستند و در موقعیت اتهام قرار دارند، باید پاسخگو باشند. سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال این کشورها باید همان پیشنهاد همیشگی برای تقویت همکاری و ایجاد ثبات با همکاری کشورهای منطقه باشد و این سیاست اگر اقدامات تنش آفرینشان را خنثی نکند، آنها را در موقعیت ضعیف‌تری قرار خواهد داد.
