نمی توان برای جلوگیری از انحراف جامعه، سانسور به پا کرد

سخنران مراسم عزاداری دهه سوم ماه صفر در حسینیه حضرت فاطمه الزهرا(س) تاکید کر: در بازار تنوع فکر ممکن است انسان ها گمراه شوند خدا درقرآن فرمودهاست که اگر می خواستیم می توانستیم همه را هدایت کنیم. تکامل انسان در این است که در فضای فکر و اندیشه رشد کند. نمی توان برای جلوگیری از انحراف جامعه سانسور به پا کرد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمد مقدم که در مراسم عزاداری دهه سوم ماه صفر در حسینه فاطمه زهرا(س) با موضوع جایگاه کرامت انسانی در ‌آموزه های وحیانی سخن می گفت، اظهار داشت: بسیاری از فقیهان ما معتقدند که حقوق در فرهنگ اسلامی برای انسان مسلمان است نه انسان به ماهو انسان، گرچه پاره ای از روشن اندیشان و متفکران و فقهایی که در عصر کنونی ضرورت ها را دریافته اند،(شخصیت هایی مانند شهید مطهری، آیت الله منتظری و…) معتقدند کرامتی که در قرآن مطرح می شود برای انسان به ما هو انسان است. اگر به این امر توجه نکنیم در حوزه حقوق دچار سرگشتگی می شویم.

وی افزود: در مقاله ای در قالب بحثدر خصوص مباحثاخلاق اشاره شده بود که دین اسلام دینی اخلاقی است و بخش بزرگی از تعلیمات قرآن، تعلیمات اخلاق مدار است. ما مسلمانان حتی اعتقاد داریم که بعثت پیامبر نیز برای اتمام مکارم اخلاق بوده است حتی فقه قرآنی در چهارچوب اخلاق تنظیم شده است. با این همه چرا در عرصه اخلاق از دیگر ملل و نحله ها عقب افتاده ایم. چرا آنها دروغ کمت رمی گویند غش در مال کمتر می کنند؟ در این مقاله پاسخ داده شده بود که شاید این امر به این دلیل است که در فرهنگ دینی ما کنار هر اصل اخلاقی یک توجیه فقهی می نشانیم که اصل اخلاقی را از حیز انتفاع ساقط می کند. می گوییم دروغ حرام است مگر مصلحت انگیز باشد. دستبرد به مال دیگری حرام است مگر کافر باشد.

مقدم با تأکید براینکه کنار هر اصل اخلاقی نوعی پادزهر قرار داده ایم ادامه داد: گفته می شود شکنجه حرام است، اما عده ای می گویند این شکنجه نیست. تعزیر است، چه فرقی می کند؟ شلاق مگر شکنجه نیست؟ زشتی ها و پلشتی های اخلاقی اینگونه توجیه می شود.

سخنران مراسم دهه سوم ماه صفر حسینیه فاطمه الزهرا(س) اضافه کرد: امروز در دنیایی زندگی می کنیم که دانش بشر هرچه فشرده تر می شود در ابزار کوچکتری قرار می گیرد. در چنین دنیایی باید هنجارها و ناهنجاری ها از نوعی وحدت و همگونی برخوردار باشد تا جامعه بشری رشد کند. اگر ما کرامت انسانی را که پشتوانه حقوق انسان است و شرافت انسانی که بن مایه حقوق بشر است ذاتی ندانیم ناهماهنگی در تعریف ما از نظام حقوق انسان شکل می گیرد. قرآن کرامت را برای ذات بشر به ماهو بشر قائل است و ارزشها و لوازم آن را نیز طرح کرده است.

وی افزود: یکی از روشن ترین ویژگی هایی که قرآن برای انسان ضروری تشخیص داده مسئله عقل، تعقل، تفکر و اندیشیدن است. علامه طباطبایی گفته اند؛ بیش از ۳۰۰ آیه در قرآن دعوت به تعقل و تفکر کرده و هیچ کجای قرآن طرح نشده که بدون اندیشه چیزی را باید پذیرفت. این مسئله آنقدر مهم است که بدون اندیشه انسانیت انسان مورد تهدید قرار می گیرد.

مقدم در ادامه با اشاره به کتاب ریشه های توتالیتاریسم نوشته هاناآرنت گفت: این فیلسوف در آن کتاب اشاره می کند وقتی جامعه اسیر تمامت خواهی می شود قبل از هر چیز اندیشه آن نابود می شود. چرا که اگر بتوان اندیشیدن را از انسان گرفت می توان او را از حیز انسانی ساقط کرد. او این امر را در دادگاه آیشمن تئوریزه کرد. آیشمن که نیروهای امنیتی او را در آرژانتین دستگیر کردند و در اورشلیم محاکمه کردند و او را بعنوان یکی از دست اندرکاران مهم جنایت هیتلری از جمله آشویتس می شناسند در دادگاه در پاسخ به سوالاتی درباره مسئولیت خلق حوادثی مانند هولوکاست و جنایتی نظیر آشویتس گفته بود من در چارچوب قانون عمل کردم و رفتارم روشمند بود. رهبرم هیتلر از من می خواست و من نیز مانند یک مأمور شرافتمند قوانین نظام دیوان سالار را عمل می کردم. آرنت در آنجا نظریه " ابتذال شر " را ابداع می کند.

این عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم ادامه داد: نظریه ابتذال شر می گوید انسان ها ذاتا بد نیستند اما هنگامی که اندیشیدن از آنها گرفته شود تبدیل به یک مهره بی اراده می شوند. مثل آیشمن که دستور برای او مهم است و به مثابه یک مهره در نظام دیوان سالار تنها به فرامین پیشوا و قانون عمل می کند و از خود اندیشه ای ندارد. درحالی که قرآن اعتقاد دارد که خداوند به بشر عقل داده و عقل لوازمی دارد. هیچ کس حق ندارد جلوی اندیشیدن انسان را بگیرد. آگاهی حق مسلم انسان است و دولت ها باید زمینه های اندیشیدن درست در جامعه را فراهم کنند. جامعه بدون فکر جامعه مرده و گورستانی است از سوی دیگر اگر انسان برای طرح اندیشه های خود امنیت نداشته باشد و نتواند از آن دفاع کند نمی تواند بالنده شود.

وی با بیان اینکه در بازار تنوع فکر ممکن است انسان ها گمراه شوند افزود: خدا درقرآن پاسخ می دهد اگر می خواستیم می توانستیم همه را هدایت کنیم. تکامل انسان در این است که در فضای فکر و اندیشه رشد کند. نمی توان برای جلوگیری از انحراف جامعه سانسور به پا کرد. آیا می خواهیم جلوی عقل را ببندیم تا دین را حفظ کنیم؟ مطمئن باشید نمی شود. این در سایه برخورد اندیشه ها و پرسش ها محفوظ می ماند. شاخص جامعه زنده و پرتحرک آزادی ابراز اندیشه و امنیت ابراز فکر است. تحقیق با هر نتیجه ای و پرسشگری حق انسان است.

مقدم شاخص دیگر مورد توجه قرآن را اراده و اختیار انسان دانست و اظهار داشت: انسان معمار شخصیت خویش است و در این زمینه دارای اختیار است. قرآن می فرماید: «انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا». با این وصف آزادی حق مسلم انسان بااراده است. فقط انرژی هسته ای حق مسلم ما نیست. این حق را هیچ چیز نمی تواند محدود کند جز خود آزادی. یعنی آزادی در اندازه هایی که حقوق دیگران را مورد تعرض و تجاوز قرار ندهند. در اینجاست که پای قانون و قانون مندی گشوده می شود. جامعه آزاد جامعه ای قانون مدار است. وجود آزادی و به رسمیت شناختن اراده انسان موجب می شود رشد در جامعه اتفاق بیافتاد و الا با زور کاری میسر نیست. آنها که می خواهند انسان ها را به زور بهشتی کنند راهشان جهنمی خواهد شد.

این عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم مسئولیت پذیری را دیگر ویژگی انسان آزاد، مختار و قانون مند دانست و اظهار داشت: واقعه عاشورا و کربلا با این نگاه قابل تفسیر است امام حسین(ع) برای جنگ و به هم ریختن نظم جامعه قیام نکرد. او را به بیعت یعنی پذیرفتن نظام فاسد نامشروع مجبور کرده بودند. حکومتی که کرامت انسانی را خدشه دار کرده بود و از دین ملعبه ای ساخته بود از حسین(ع) می خواست با او بیعت کند. امام حسین(ع) فرمود؛ «هیهات من الذله». او برای پاسداشت " نه " به نظامی که همه چیز را در مسلخ قدرت قربانی می کند قیام کرد و پایه گذار ارزشهای انسانی و اخلاقی شد. حسین(ع) نشان داد نه برای جنگ و نه برای قدرت بلکه برای احیای کرامت اخلاق انسانی قیام کرد.

مقدم در پایان با بیان اینکه در روزهای پایانی حتی امام(ع) توافقی با عمر سعد و حر بن یزد ریاحی سامان داده بود و همه تلاش خود را برای جلوگیری از درگرفتن جنگ به کار برد اظهار داشت: البته شمر در اینجا وارد می شود و توافق را به هم می زند. تلاش حسین(ع) این بود که بیعت نکند. اما جایی که می گویند یا بیعت یا برخورد. امام حسین(ع) برای همه چیز آماده است.

به گزارش ایلنا در این مراسم همچنین سید محمد خاتمی رییس دولت اصلاحات و رییس بنیاد باران حضور داشت.