معاون اسبق بین‌الملل سازمان انرژی اتمی در گفت‌و‌گو با ایلنا:
رویکرد دولت یازدهم در سیاست خارجی تعاملی است
رویکرد کلی دولت یازدهم در حوزه سیاست خارجی، رویکردی تعاملی است و این رویکرد برآمده از سیاست های کلی نظام و اساساَ برگرفته از مبانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است
معاون اسبق بین‌الملل سازمان انرژی اتمی در دولت سازندگی٬ اظهار داشت: موضوع فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان تبدیل به یکی از مباحثمهم در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شده و روند روابط خارجی و بین‌المللی ما را تحت تاثیر خود قرار داده است٬ تا جایی که شورای امنیت سازمان ملل با پیشگامی آمریکا قطعنامه‌های متعددی را علیه کشورمان به تصویب رسانده است، قطعنامه‌هایی که به واسطه آنها تحریم‌های گسترده‌ای به ایران تحمیل شده است.
محمد مشایخی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا٬ بیان داشت: اگرچه آمریکایی‌ها از ابتدای انقلاب تحریم‌هایی را به صورت یک‌جانبه و چند جانبه علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کرده بودند و در طول ۳۶ سال گذشته نیز هر از چندگاه به بهانه‌ای توسط کنگره آمریکا تحریم‌هایی به آن اضافه شده است و علیرغم بازرسی‌های معمول و ویژه و گزارش‌های مستمر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مذاکرات نوبه‌ای با گروه ۱ + ۵ پیشرفت قابل توجهی در حل و فصل این پرونده ایجاد نشد.
رویکرد دولت یازدهم در مذاکرات، رویکرد تعاملی‌ست
وی با اشاره به روی کار آمدن دولت تدبیر و امید افزود: باروی کار آمدن دولت یازهم و تحول در شرایط منطقه‌ای و جهانی، فضای مذکراتی جدی میان دو طرف فراهم شد اما در در خصوص تحلیل روند مذاکرات طبیعتا نیاز به اطلاعاتی جامع تری است و آنچه بیان می‌شود صرفا براساس داده‌های آشکار و منتشر شده است.
سفیر اسبق ایران در غرب آفریقا٬ در تحلیل رویکرد دولت یازدهم در سیاست خارجی ابراز داشت: رویکرد کلی دولت یازدهم در حوزه سیاست خارجی، رویکردی تعاملی است و این رویکرد برآمده از سیاست‌های کلی نظام و اساساَ برگرفته از مبانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است و بدیهی است، فرض اصلی این خواهد بود که این رویکرد مبتنی ست بر حفظ منافع حیاتی کشور و رعایت خطوط قرمز نظام و طبیعتاَ هرگونه مذاکره‌ای در این چارچوب صورت می‌گیرد.
ژئوپولتیک ایران محاسبات منطقه‌ای و بین المللی را تغییر داد
وی با اشاره به نقش ایران در منطقه و در سطح بین المللی تصریح کرد: ژئوپولتیک ایران جایگاه خاصی درمنطقه آسیای جنوب غربی و هم به لحاظ مولفه‌های قدرت ملی در نظام بین المللی دارد به همین جهت گفتمان سیاسی حاکم بر ایران کارکرد و تاثیرات ویژه‌های بر تعاملات منطقه‌ای و جهانی دارد و در حوزه High Politics قابلیت تعریف پیدا می‌کند، گرچه برخی کشور‌ها تلاش کرده‌اند این قابلیت و کارکرد را نادیده بگیرند ولی درنهایتِ محاسبات، ناچارند تسلیم آن شوند٬ و امروز هم اگر می‌بینیم شش کشور موثر در نظام بین الملل در حال مذاکره با ایران هستند٬ به دلیل این است که قدرت تاثیرگذاری جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخته‌اند.
این کار‌شناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر نقش منازعات در شکل‌گیری مناسبات جهانی خاطرنشان کرد: می‌دانید که مناسبات در روابط بین المللی اصولا براساس منازعه بر سر قدرت شکل گرفته است و هر کشوری در تلاش است در چارچوب تعامل یا تقابل سهم بیشتری از آن را به دست آورد و جمهوری اسلامی ایران هم با تکیه بر موقعیت ژئوپولتیک، ژئوانرژی و ژئواستراتژیک خود و همچنین برخورداری از منابع طبیعی و انسانی قابل توجه و کارکردهای راهبردی وزن بالایی را در تعاملات و تقابلات منطقه‌ای و جهانی پیدا نموده است.
پروژه تک قطبی‌سازی جهان توسط آمریکا، شکست خورده است
مشایخی در تشریح هدف غربی‌ها برای حاکم کردن یک نظم تک قطبی در جهان بیان کرد: بعداز فروپاشی قطب کمونیستی در نظام بین الملل، آمریکایی‌ها تلاش کردند تا نظمی تک قطبی را در جهان شکل دهند لیکن در پی تغییر معادلات سیاسی در ایران و به تبع آن در منطقه، شرایط جدیدی رقم زده شد گرچه باید اشاره کنم که در صورت عدم وقوع این انقلاب به قطع و یقین این نظم تک محور ایجاد می‌شد و نظام بین الملل سمت و سوی دیگری پیدا می‌کرد، به هر حال با وضعیت پیش آمده، آمریکا در سطح استراتژیست‌ها دچار اختلالات رویکردی شد چراکه جناح دموکرات معتقد بود با استفاده از قدرت نرم و ظرفیت‌های جدید فراهم شده در حوزه ارتباطات و فضای سایبر، امکان اشاعه الگوی وجه زندگی آمریکایی و به تبع آن هژمونی و رهبری آمریکا بر جهان می‌سر شده است و دیگر نیازی به جنگ و مداخله گسترده نیست.
رویکرد احزاب در آمریکا بر ضد یکدیگر است
دیپلمات اسبق کشورمان با مقایسه روش‌ها و سیاست‌های جناح دمکرات و جمهوری‌خواه اعلام داشت: در مقابل دمکرات‌ها، جناح جمهوری خواه و تندروهای نئوکان معتقد بودند ابتدا باید با کاربست قدرت سخت و ظرفیت‌های میلیتاریستی، چالش‌ها را از سر راه برداشت و در قدم بعدی، از شیوه‌های نرم بهره گرفت لذا با روی کارآمدن راست‌های افراطی، رویکرد دوم در دستور کار قرار گرفت و با عملیاتی شدن پروژه ۱۱ سپتامبر مقدمات لشکرکشی آمریکا به کشورهای منطقه ابتدا در افغانستان و سپس در عراق فراهم شد و به گونه‌ای دستور کار این لشکرکشی، تغییر رژیم‌های منطقه و ایجاد خاورمیانه بزرگ آمریکایی بود و نتیجه این تهاجم نظامی که با کشتارهای مردم و تخریب‌های وسیع همراه شد، شکست کامل میلیتاریسم آمریکا و هزینه‌های سنگین مالی، انسانی واعتباری برای این کشور بود.
وی ادامه داد: آمریکا در گردابی از مسایل و بحران‌های اقتصادی و ژئوپولتیک و بین‌المللی فرو رفت، حیثیتش به شدت آسیب دید و رتبه جهانی‌اش دچار افول شد. آمریکا سنتاَ برای حفظ سلطه‌اش بر مناطق تحت نفوذش اقدام به خلق بحران و مدیریت بحران می‌کرد لکن در بحران سازی جدید با چالش‌های پیچیده‌ای روبرو شد که خارج از محاسباتش بود. در نتیجه، این بحران تبدیل به بحران پیچیده تری برای خودش شد و غایت بازی برخلاف اهداف پروژه، به فرورفتن آمریکا در چالش‌های جدید و قدرت گیری جمهوری اسلامی ایران منجر شد.
تحریم‌ها و پروژه سرویس‌های اطلاعاتی در مذاکرات نتیجه نداد
سفیر اسبق ایران در گینه کوناکری در خصوص تلاش آمریکا برای تغییر سیاست‌ها در خاورمیانه اظهار داشت: تداوم ناکامی‌های آمریکا و هم پیمانان منطقه‌ای و جهانی‌اش در طرح‌های تغییر نقشه سیاسی خاورمیانه و مقابله با قدرت‌های نوظهور، پیچیده‌تر شدن شرایط امنیتی در حوزه‌های ژئوپولتیکی، بحران رهبری جهان و بحران اقتصادی بین المللی را در پی داشت از این رو برای آمریکا تنها راهکار مهار چالش‌ها، شکل دهی به ائتلاف‌های شکننده بین المللی و استفاده از اهرم شورای امنیت باقی ماند و این کشور برای آسیب زدن به جمهوری اسلامی ایران قطعنامه‌های پیاپی را در شورای امنیت به بهانه ابهام و ایهام در فعالیت‌های هسته‌ای ایران به تصویب رساند و تحریم‌های گسترده‌ای را به ملت ایران تحمیل کرد البته گذشت زمان نیاز بود تا آمریکایی‌ها باور کنند که این تحریم‌ها نتیجه‌ای را برای آنها در برندارد و اقدامات سرویس‌های اطلاعاتی‌شان در یافتن رد پای فعالیت انحرافی و یا استفاده از بدافزارهای پیچیده برای ضربه زدن به صنعت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و یا به شهادت رساندن اندیشمندان هسته‌ای کشور بی‌اثر است.
هیچ مصالحه‌ای از سمت مقامات ایرانی در پرونده هسته‌ای صورت نمی‌گیرد
وی با بررسی ابزارهای اتخاذ شده از سوی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تحریم‌ها یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران با درک شرایط جدید و استفاده از ابزارهای درون‌زا(اقتصاد مقاومتی) و برون‌زا(دیپلماسی) به مقابله با تحریم‌ها برخواست به گونه‌ای که مذاکرات و فضای شکلی گرفته برای جمهوری اسلامی ایران دست آوردهای زیادی داشته است از همین رو جهانیان متوجه شده‌اند که جمهوری اسلامی در پی بهره برداری نظامی از دست آوردهای هسته‌ای‌اش نیست و در شرایط تحریم‌های همه جانبه به درجات بسیار بالایی در فن آوری‌های پیشرفته هسته‌ای رسیده است و تحریم‌ها اساسا ظالمانه، غیر انسانی و سیاسی بوده‌اند و تصاویر مخدوش ارایه شده از جمهوری اسلامی ایران معاندانه بوده است بطوریکه در این مذاکرات جمهوری اسلامی ایران به طرف‌های مقابل قبولاند که استفاده صلح‌جویانه از علوم و فنون هسته‌ای حق قطعی و مسلم ملت ایران است و مسئولان کشور به هیچگونه مصالحه‌ای در این زمینه تن نخواهند داد وصرفاَ با رفع کلیه تحریم‌ها می‌شود به توافق رسید.
مقامات ارشد کشور روی مذاکرات اشراف دارند
مشایخی درباره روند مذاکرات هسته‌ای عنوان کرد: مذاکرات تاکنون نتایج مثبتی را در پی داشته است، اشراف کامل مقامات ارشد نظام و پشتیبانی آنها از مذاکرات طبیعتاَ نگرانی خاصی را به جای نمی‌گذارد. غربی‌ها براساس محاسبات ضرر و زیان‌هایی که متوجه آنهاست حاضر به تعامل شده‌اند٬ لذا شرایط حساس، پیچیده و شکننده منطقه در کنار موقعیت آسیب‌پذیر آنها باعثشد تا ضرورت توافق را بپذیرند چنانکه در مورد کوبا هم شاهدیم که آمریکا پس از ۵۰ سال دشمنی با این کشور بالاخره ناچار به تعدیل سیاست‌های خود شدند.
وضعیت فعلی غرب اعتماد سازی را در بر نخواهد داشت
وی در رابطه با موضوع اعتمادسازی طرفین مذاکره برای یکدیگر تصریح کرد: آنچه در حال وقوع است، ارتباطی با موضوع اعتماد سازی ندارد زیرا با توجه به ماهیت طرفین نباید انتظار اعتمادسازی را داشت لکن تعدیل مواضع امری طبیعی‌ست زیرا می‌تواند اقتضاء منافع ومصالح طرفین مذاکره باشد به عبارتی که یکی از ریشه‌های بی‌اعتمادی در این است که از منظر غرب، قدرت یعنی سلاح هسته‌ای در حالیکه ما قدرت را در آن نمی‌دانیم و قدرت را در حقانیت باور‌ها و اعتقادات مردم و انسجام ملی می‌دانیم و آنها تصورشان این است که جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند در پی سلاح هسته‌ای نباشد.
ضربه زدن به ایران با وضع تحریم‌ها توسط کنگره، به جایی نخواهد رسید
سفیر سابق ایران در گینه بیسائو اظهار کرد: امروز ما شاهد افول غرب در راهبری‌های جهانی‌اش هستیم، شیب فروپاشی رژیم صهیونیستی تند‌تر شده است مجادلات و مخاصمات میان قدرت‌های شرق و غرب افزایش یافته، چالش‌های تروریستی درجهان رو به گسترش است و این شرایطی است که می‌باید از فرصت‌هایش استفاده برد و دشمنان ملت ایران به خوبی از آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با هرگونه تعرض و تجاور آگاهند لذا روند مثبت تحولات در جغرافیای مقاومت اسلامی نقاط قوتی را برای ایران ایجاد کرده است و حرکت مزبوحانه دشمنان منطقه‌ای تنها می‌تواند در آسیب زدن به عواید نفتی کشورمان با کاهش بهای نفت به تصور عقب راندن جمهوری اسلامی ایران از مواضع و ضربه زدن به توان ایستادگی‌اش خلاصه شود یا تهدید به وضع تحریم‌های جدید توسط کنگره آمریکا.
استدلال نقش آمریکایی‌ها در تغییر جهت فعالیت هسته‌ای ایران، تنها یک ادعا است
وی با اشاره به رویکرد اتخاذ شده غربی‌ها برای مغلوب نشان دادن ایران در مذاکرات هسته‌ای تصریح کرد: آمریکایی‌ها برای قانع کردن مخالفین مذاکره استدلال می‌کنند که به اطلاعات هسته‌ای که قبلا در اختیار نداشتند، دست یافته‌اند یا سمت و سوی برخی فعالیت‌های هسته‌ای را تغییر داده‌اند و احتمال بکارگیری در جهت اهداف نظامی رابه حداقل رسانده‌اند و در خط آخر اینک مانع دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای شده‌اند که این فقط یک ادعا برای آرام کردن اوضاع داخلی آمریکا و تطهیر چهره‌اش در سطح جهانی است.
تحریم یا رفع تحریم، با منافع ۱ + ۵ ارتباط مستقیم دارد
مشایخی با تاکید بر اینکه کشورهای درگیر در مذاکرات به نوعی به دنبال تامین منافع خودشان هستند٬ اعلام کرد: کشورهای ۱ + ۵ مجموعه‌ای هستند از یک بستر و شش رویا به گونه‌ای که با یک نگاه اجمالی می‌بینیم و هر کدام از اعضاء صرفا براساس منافع خودشان و بهره برداری از شرایط تحریم یا رفع تحریم به حل یا عدم حل آن توجه دارند. برخی از اعضاء، شرایط کنونی تحریم منافع‌شان را تامین می‌کند و برخی رفع تحریم‌ها. مذاکرات، مخالفانی را در منطقه به همراه دارد که مهمترین‌شان رژیم صهیونیستی و رژیم‌های مرتجع منطقه‌اند که از پیشرفت‌های جمهوری اسلامی ایران در وحشت‌اند.
موضوع مذاکرات تنها در محور هسته‌ای صورت گرفته است
این کار‌شناس مسائل بین‌الملل در مورد اینکه مذاکرات تنها حول محور هسته‌ای می‌گردد ابراز کرد: چارچوب دادن به مذاکرات از اقدامات مثبتی است که به طرف مقابل اجازه مانور و بالا بردن مطالبات را نداده است و حداقل اینکه مطالبات حداکثری آنها را محدود ساخته است.
صبر استراتژیک، پروژه جدید آمریکا
وی در پایان در خصوص نتیجه مذاکرات در آینده بیان کرد: با تکیه بر سرمایه اعتماد ملی، می‌توان پش بینی کرد نتیجه مذاکرات هرچه باشد طرف برنده جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، البته روند شرایط نشان می‌دهد که رسیدن به توافق دور ازدسترس نیست چرا که در غرب هم بسیاری در انتظار رفع تحریم‌ها هستند و انتظار دارند به بازار گسترده ایران دست پیدا کنند که این خود، هم فرصت است و هم تهدید و باید مراقب بود تا از راهبرد اقتصاد مقاومتی خارج نشد، چون تهدیدات دشمنان همیشگی‌اند و غرب با رویکرد صبر استراتژیک و رصد تحولات جمهوری اسلامی ایران در انتظار زمان مناسب برای تحقق اهداف دیرینه‌اش است و محدوده انتظاراتشان در تغییر نظام، تغییر رفتار حداکثری است و عقبه این راهبرد را مافیای صهیونیسم بین‌الملل مدیریت می‌کند.
گفت‌و‌گو از: فرشاد گلزاری
