مصاحبه نشریه صدا با شیرین هانتر؛
آیا دولت روحانی مصمم است ترتیب یک مذاکره به شرط تخفیف تحریمها را بدهد؟
بیش از یک سال از تحریمهای «فلج کننده» آمریکا علیه ایران گذشته و ایران دو اعتراض سراسری را در سال‌های اخیر از سر گذرانده است (اگر بتوانیم بگوییم اعتراضات آبان ماه امسال تمام شده ). بدون شک تغییر وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور در اولویت برنامه های دولت جمهوری اسلامی ایران است. به همین منظور آذر ماه حسن روحانی رییس جمهور ایران سفری به توکیو داشت که به زعم بسیاری از تحلیل گران ادامه تلاشها برای ایجاد یک کانال دیپلماتیک با آمریکا بوده است. ماه گذشته تبادل زندانیان بین ایران و امریکا به اولین نقطه مشترک میان دولت ترامپ و ایران تبدیل شد. سوال اینجاست که آیا دولت روحانی مصمم است تا پیش از انتخابات مجلس شورای اسلامی ترتیب یک مذاکره به شرط تخفیف تحریمها را بدهد؟ و اینکه آیا ترامپ با توجه به شرایط استیضاح چنین تمایلی از خود نشان خواهد داد یا نه؟
به گزارش ایلنا، در این باره با شیرین هانتر گفت‌وگو کردم. او زاده تبریز و از اولین دیپلمات های زن ایرانی پیش از انقلاب بوده و امروز استاد ایرانی-آمریکایی علوم سیاسی دانشگاه جرج تاون و عضو شورای روابط خارجی آمریکا CFR است.
آیا به عقیده شما استراتژی ایران در کاهش تعهداتش در برجام ثمر بخش بوده است؟ آیا اساسا میتوانیم ادعا کنیم ابتکار عمل امانوئل مکرون و شینزو آبه برای ایجاد روابطی میان ایران و آمریکا نتیجه استراتژی ایران در کاهش تعهداتش بوده است؟
به عقیده من استراتژی ایران در کاهش تعهدات برجامی اش غیر سازنده بوده است. این استراتژی تنها سبب سخت تر شدن موضع اروپایی ها در قبال ایران شده و اگر ادامه پیدا کند میتواند رویکرد چین و روسیه را نیز در مقابل ایران تغییر دهد. از این گذشته از آنجایی که ایران نمیتواند بازدارندگی هسته ای قابل توجهی در کوتاه مدت ایجاد کند، این استراتژی تنها خطر یک مقابله نظامی علیه ایران را افزایش می دهد.
شما پیشتر در جایی گفته بودید تهران باید با آزاد کردن زندانیان اروپایی و آمریکایی حسن نیتش را به آنها نشان دهد. امروز تبادل زندانی بین ایران و آمریکا انجام شده آیا همچنان به نظر شما این سیاست جواب خواهد داد؟
تبادل زندانی تاثیرات مثبتی داشته. برای مثال ترامپ رییس جمهور آمریکا و مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور از ایران بابت رویکرد سازنده اش در این حوزه تشکر کردند. متاسفانه این تبادل با تبادلات دیگر در حوزه های دیگر همراه نشد و تاثیر مثبت تبادل زندانی به همین حد محدود ماند.
چرا طرح امانوئل مکرون برای نشاندن روحانی و ترامپ پشت میز مذاکره با شکست مواجه شد؟
به عقیده من یک دلیل اصلی داشت و آن اینکه ایالات متحده آمریکا نمیخواست ایران هیچ سودی از این مذاکره نظیر طرح کمک 15 میلیارد دلاری مکرون به ایران ببرد. در عین حال ایران هم نمیخواست ریسک کند با آمریکایی ها قبل از اینکه تحریمها برداشته شود مذاکره کند. از این گذشته گروه قدرتمندی در ایران هستند که این مذاکرات با آمریکا را خیانت به ایده های انقلابی میدانند.
آیا اعتراضات در ایران و نوع پاسخ ایران به این اعتراضات فرصت دیپلماسی بین ایران وآمریکا را گرفته است؟
هر نشانی از ضعف و بی ثباتی در سیاست ایارن میتواند تمایل همه بازیگران بین المللی و منطقه ای به ویژه آمریکا و اروپا و کشورهای عربی برای گفتگو با ایران و رسیدن به یک توافق سازنده را کاهش دهد.
در این مورد خاص این بازیگران خودشان هم تمایلی به رسیدن به یک اجماع با ایران ندارند. در واقع هدف اصلی تحریمهای اقتصادی علیه ایران ایجاد آشوب سیاسی در این کشور و مجبور کردن حاکمیت به پذیرش موضع غرب و شرایط آنها برای بهبود روابط به شرط کاهش تحریمها بوده است.
زمان انتخابات ها در ایران و آمریکا نزدیک است. ترامپ درگیر استیضاح و کمپین انتخاباتی اش به طور توامان است و با این وضعیت به نظر می رسد همتای ایرانی او حسن روحانی قرار است به دلیل مشکلات اقتصادی انتخابات بعدی را به رقیب اصولگرای خود واگذار کند. چشم انداز مذاکرات ایران و آمریکا در این وضعیت چطور ارزیابی میکنید؟
ضروری است که مقامات ایرانی در تاثیر فرآیند استیضاح ترامپ بر شانس او در پیروزی در رقابت های انتخاباتی 2020 یا اهمیت عکس یادگاری ترامپ و روحانی بر انتخاب مجدد او اغراق نکنند. به باور من ترامپ سیاست کنونی اش را مادامی که ایران بپذیرد بدون هیچ پیش شرطی با او مذاکره کند ادامه خواهد داد. هر روزی که میگذرد موضع ایران ضعیف تر می شود و بنابراین تمایل ترامپ برای رسیدن به صلح با ایران نیز کاهش می یابد.
آیا اساسا چنین خردی در دولت آمریکا وجود دارد که برای جلوگیری انتخاب اصولگرایان که به زعم آنها تندروهای سیاست داخلی ایرانند، قبل از انتخابات مجلس تحریمها علیه ایران را کاهش دهند؟
بعد از چنین سال امیدواری به اینکه رابطه ایران و آمریکا تنها در شرایطی جوش خواهد خورد که میانه روها در دولت ایران بر سر کار باشند، آمریکا به این نتیجه رسیده که تصمیم گیرنده واقعی در موضوعات حساس ربطی به گروهی که دولت را در دست دارد ندارد.
بتابراین آنها به این نتیجه رسیده اند که فرقی نمیکند چه دولتی بر سر کار باشد چرا که نهاد دیگری در موضوعات کلیدی تصمیم گیرنده است.
متعاقبا بعید به نظر می رسد که دولت آمریکا کاری بکند که شانس عوامل میانه رو در انتخابات مجلس پیش رو افزایش پیدا کند. این موضوع به میانه رو ها و اصلاح طلبان در ایران برمیگردد که قویا در انتخابات پیش رو رقابت کنند و اجازه ندهند که نا امیدی های ناشی از عملکرد دولت کنونی آنها را در انتخابات به عقب براند و پیروزی ای نصیب تندروها کند.
